Urban Dance Squad: de beginjaren in retrospectief Urban Dance Squad: de beginjaren in retrospectief

Het zal menig muziekliefhebber niet ontgaan zijn: een van meest invloedrijke Nederlandse bands ooit is weer bij elkaar. Twee weken geleden stonden de leden van Urban Dance Squad voor het eerst in zeven jaar weer samen op het podium tijdens een dampend try-out-optreden in Antwerpen, dit weekend staat de band, ter promotie van de tegelijkertijd te verschijnen Singles Collection op Lowlands en Pukkelpop. Reden temeer om terug te blikken op de roemruchte begindagen van de band in de late jaren tachtig, toen de Squad binnen de kortste keren transformeerde van Utrechtse allstar-band tot een act van wereldformaat, die als voornaamste inspirator van Rage Against the Machine zijn sporen zou nalaten op ontelbare in de jaren negentig opgerichte bands.

Utrecht mag dan gedurende de hele loopbaan van de band de uitvalsbasis van de groep zijn geweest - alleen rapper Rudeboy kwam uit Amsterdam - de status van 'lokale band' was Urban Dance Squad na zijn eerste grote Utrechtse optreden eigenlijk al ontgroeid. Een retrospectief van de bewogen beginjaren van de band.

GELEGENHEIDS-GOGO
De Urban Dance Squad begon eind 1986 als uitgebreide gelegenheids-gogo-formatie, die eigen interpretaties speelde van bekende funk- en gogo-thema's. Gitarist Tres Manos (René van Barneveld) en bassist Silvano Matadin, beiden voordien actief bij Grote Prijs van Nederland-winnaars Gaga, drummer Michel Schoots (ex-Div) en de uit de scene rond de Vrije Vloer afkomstige draaitafelspecialist Arjen de Vreede (DJ DNA) sloegen de handen ineen in een poging een verrassingsformatie (squad) te creëren die te pas en te onpas zou opduiken, om de mensen aan het dansen (dance) te krijgen. Aanvoerder was de Amsterdamse rapper Rudeboy Remmington (Patrick Tilon), aanvankelijk nog bijgestaan door MC Deams.

Na twee verrassingsoptredens, onder meer tijdens een dansavond in De Vrije Vloer, trad de band in januari 1987 in de openbaarheid op het U-pop festival in Muziekcentrum Vredenburg, als vreemde eend tussen de plaatselijke new wave bands (namen als Secret Sounds, Ce Soir en de Novo Band zullen bij enkelen nog wel belletjes doen rinkelen). Het optreden begon jolig. 'Ze kunnen het makkelijk opnemen tegen Studio Sport', riep presentator Rob Bekker vooraf, waarna hij de band aankondigde met een zouteloos rijmpje: 'Hip hop hip hip hit hot- Urban Dance Squad!'

Op het door een matte sfeer gekenmerkte festival, sloeg de Squad echter in als de bekende bom. 'Na de afdeling Candlelight veranderde Vredenburg in een heuse disco', schreef het Utrechts Nieuwsblad daags nadien. 'Keihard en overdonderend bracht de gelegenheidsformatie Urban Dance Squad wat leven in de brouwerij. Metal Go Go uit ons kouwe kikkerlandje! Beukende drums, een loeiende gitaar à la Run DMC en Beastie Boys en scratch-effecten. Na een paar nummers werd de band aangevuld door twee rappers, die hun Amerikaanse collega's imiteerden met hun Adidas-kleding, baseballpet en breakdance-oefeningen. Overtuigen deed U.D.S. zeker, al mankeerde er nogal eens wat aan de einden van de nummers. Dankzij het strak aangehouden tijdschema werd de a capella toegift van de rappers voortijdig afgebroken door de presentator. Verbaasd bliezen zij de aftocht.'

FURIEUZE LIVE-ACT
Met het optreden in Vredenburg vestigde de band in één klap zijn reputatie als furieuze live-act. 'Urban Dance Squad is altijd een live-band bij uitstek geweest', schreef Volkskrant-journalist Gert van Veen (de grote man achter Quazar en tevens voormalig bandlid van UDS-gitarist Rene van Barneveld en Spinvis in de band Hi-Jinx) ruim tweeëneenhalf jaar later, op de officiële releasedag van debuutplaat Mental Floss For The Globe. 'Dat bleek al tijdens het eerste optreden, in januari 1987, toen de band in het Utrechtse Vredenburg als outsider optrad tussen bekende en minder bekende lokale bands. De groepsleden hadden pas een keer samengespeeld, het repertoire bestond uit een aantal vage schetsen en akkoordenschema's. Half improviserend en met een fikse dosis bravoure denderde de Squad over de onthutste hoofden van het publiek heen. Explosief, het was geen loze kreet, want tijdens het podiumdebuut werden meteen al de basboxen van de P.A. opgeblazen.'

In de weken na het U-pop-festival nam de carrière van Urban Dance Squad direct al een enorme vlucht. Van Veen in de Volkskrant: 'Het geruchtencircuit draaide op volle toeren en nog diezelfde maand maakte de groep haar live-debuut in VPRO's Wilde Wereld, een programma dat nieuw, hard, rauw en rebels altijd al hoog in het vaandel had staan. Het nieuwe, verfrissende van Urban Dance Squad was de manier waarop de band hip hop (een rapper en een dj) combineerde met het stevige geluid van een live-band in plaats van begeleidingstapes zoals bij de meeste hip hop-crews. Die sound was overigens niet het resultaat van een van tevoren uitgedokterd masterplan, maar (zoals bijna alles bij de groep) puur toeval. Rudeboy: "De juiste mensen op de juiste plaats, op het juiste tijdstip. Dat is het verhaal van The Squad."'

In 1988 maakte de groep een enorme indruk op het Poppark Festival in het Rotterdamse Zuiderpark, de voorloper van het huidige Metropolis. Rudeboy was de meedogenloze aanjager, over wiens podiumgedrag het Utrechts Nieuwsblad welhaast woorden tekort kwam van enthousiasme. 'En dus tolde hij die zondagmiddag als een bezetene over het podium in de Maasstad, stortte hij zich in het publiek en leek hij met z'n leven te spelen. De tienduizenden voor hem stonden aan het grasveld genageld en om hem heen zinderde het. Brullende gitaren, vlijmscherpe scratches, een meedogenloze, funkende beat, dansende mensen op het podium: de Urban Dance Squad was gekomen om te winnen. "Buy that record!", brulde Rudeboy ten afscheid, in de opwinding vergetend dat zijn plaat nog niet eens bestond en de volgende dag juichten de kranten. Zelden of nooit speelde een Nederlandse band de internationale concurrentie zo overtuigend naar huis.'

INTERNATIONALE ALLURE
'That record' verscheen uiteindelijk pas een jaar later. In mei 1989 nam de band in de Brusselse ICP Studio's met TC Matic-gitarist Jean-Marie Aerts zijn officiele debuutalbum op. Na een overdonderend optreden tijdens het New Music Seminar in New York, waar de band door de vooloper van het huidige Popinstituut was afgevaardigd, garandeerde major BMG/Ariola de Squad direct een wereldwijde distributiedeal. In oktober verscheen Mental Floss For The Globe, dat unaniem jubelend ontvangen werd. Even later stond de single Deeper Shade Of Soul op nummer 21 in de Amerikaanse hitlijsten, was de clip ervan in heavy rotation te zien op MTV en tourde de Squad in heel Amerika in het voorprogramma van een van de heetste nieuwe rockacts, Living Colour.

De Amerikaanse successen droegen ertoe bij dat de Utrechters binnen de kortste keren internationaal gezien werden als het Nederlandse antwoord op Fishbone, Living Colour en de Red Hot Chili Peppers, crossoverbands die op dat moment wereldwijd werden opgepikt. 'Urban Dance Squad's mix of rock, rap, funk, ska, folk, hip-hop, and soul signaled the trend toward genre-bending that prevailed in '90s music,' schrijft de toonaangevende Amerikaanse muzieksite allmusic.com over UDS, wijzend op de enorme golf van rapmetalbands die in de jaren '90 de kop op zou steken: van Rage Against The Machine tot System Of A Down; van Limp Bizkit tot Incubus. Op een andere bekende Amerikaanse muzieksite, MP3.com, staat de Squad op de bandpagina van Rage Against The Machine nog altijd prominent aangekaart in het rijtje 'Roots & Influences'.

Het verhaal dat Rage Against The Machine opgericht zou zijn nadat gitarist Tom Morello een optreden van de Squad had meegemaakt, is een hardnekkig gerucht dat jarenlang hardnekkig de ronde heeft gedaan, maar nooit door Morello officieel is bevestigd. Waar of niet, de anekdote zegt genoeg over de enorme carrierevlucht van het vijftal. De Squad hoefde, in tegenstelling tot vele andere bands, niet eerst op lokaal niveau een publiek te winnen, alvorens verder te komen. Hun volgende optreden in Utrecht vond plaats in Tivoli, een plek waar de groep in de rest van haar bestaan nog talloze uitverkochte optredens zou geven, meestal zelfs meerdere avonden achter elkaar. De Squad was, zoals het Utrechts Nieuwsblad het treffend omschreef, 'een van de zeer zeldzame Utrechtse groepen van internationale allure.'

Eind 1991, na het verschijnen van het tweede album Life 'N' Perspectives Of A Genuine Crossover, vatte het Utrechts Nieuwsblad deze bliksemloopbaan samen met de volgende niet van trotsheid gespeende woorden: 'Begin 1987 beklommen de vijf leden van de Urban Dance Squad het podium van Muziekcentrum Vredenburg. Slechts een handjevol mensen had toen begrip voor de geproduceerde muzikale herrie. Eind 1991 is dat handjevol echter aangegroeid tot een indrukwekkende massa. Gevolg: uitverkochte optredens in binnen- en buitenland.' De rest van het verhaal moge bekend zijn. Vraag maar aan Rage Against The Machine.

Vrijdag 18 augustus staat Urban Dance Squad op Pukkelpop, een dag later speelt de band op Lowlands. Direct daarna verschijnt via Sony Records het verzamelalbum 'The Singles Collection'.