Herfstgruis brengt gruizige muziek terug in Utrecht

Gruizig en prettige zondag in KNG56

Tekst: Marc van der Laan ,

In de zomer van 2011 werd bekend dat Theater Kikker de muziekprogrammering zou beëindigen. Min of meer tegelijkertijd stopte platform voor experimentele muziek Eat This Media er ook mee. Daarmee leek de electro-akoestische popmuziek waarbij de randen van de genres wordt opgezocht, grotendeels uit het Utrechtse muziekaanbod te verdwijnen. Zondag 28 oktober zijn in KNG56 echter weer gruizige muziekjes te horen. We spraken met Jonatan Brand, één van de mensen achter dit nieuwe initiatief.

Brand, die onder andere bij het Muziekhuis Utrecht en de Gaudeamus Muziekweek werkt, legt uit dat het verdwijnen van de muziekprogrammering in Theater Kikker een belangrijke aanleiding is voor dit nieuwe initiatief. “Kikker deed veel aan muziek. Het werd geprogrammeerd door Martijn Buser en was vooral modern-klassiek, ingewikkeldere folk en alles wat daar tussenin zit. Zo heeft Kikker bijvoorbeeld als eerste in Utrecht Nils Frahm en Greg Haines gebracht.” Na het stoppen hebben delen van die muziekprogrammering een nieuw huis gevonden. Folkmuziek werd al door andere podia en initiatieven in Utrecht opgepikt en de modern klassieke muziek kreeg een plek bij Gaudeamus. Niet alle onderdelen van de Kikker-programmering pasten echter binnen het profiel van Gaudeamus.

“Voor wat wij gruizige muziek noemen was nog geen plek”, legt Brand uit. “Die muziek bevindt zich ook teveel in de marge om opgepikt te worden door de grotere poppodia en initiatieven. Martijn Buser en ik vonden echter dat die muziek ook een plek in het Utrechtse muziekaanbod verdient.” In hun vrije tijd gingen ze op zoek en vonden Bastiaan Verhage van KNG56, waarin ze een gelijkgestemde zagen. Niet vreemd, omdat hij eerder met Eat This Media met deels vergelijkbare dingen bezig was. “Met ons drieën hebben we besloten om dat type muziek weer nieuw leven in te blazen. Het moet wel onafhankelijk zijn van bijvoorbeeld KNG56 of de Muziekweek. We willen de vrijheid hebben om zelf keuzes te maken.”

Op zondag 28 oktober vindt onder de naam Herfstgruis de eerste editie van de nieuwe reeks plaats. Maar wat is gruizige muziek? Brand hoeft hier niet lang over na te denken: “luistermuziek met een rafelrandje. The Boats, die op de eerste editie spelen, is daar wel exemplarisch voor met al dan niet analoge elektronica gecomponeerde liedjes.” De verwijzing naar het seizoen betekent niet meteen dat de drie initiatiefnemers een vast ritme aan willen houden. “We streven er wel naar om zo’n frequentie aan te houden maar we willen ons niet beperken óf verplichten tot één editie per seizoen. We redeneren vanuit de kwaliteit van de bands die langskomen: of het een leuke naam is en of het in ons concept past.”

De optredens vinden niet op een vaste locatie plaats. “Belangrijk is de schaal”, vertelt Brand. “Het moet gezellig zijn en met een te grote locatie is dat lastig. De locatie moet luisteren én samenzijn faciliteren én moet kloppen met de artiest die we hebben staan. Bij The Boats in KNG56 zit je tijdens het optreden bijvoorbeeld op de grond en kun je daarna boven een biertje drinken en je medemuziekliefhebbers ontmoeten.” Deze kleine schaal betekent wel dat de financiële middelen beperkt zijn en dat ze de artiesten niet heel veel gage kunnen beloven. ”Maar artiesten die bijvoorbeeld een vrije dag hebben kunnen wij wel een fijne maaltijd bieden en een mooie plek om te spelen voor een respectvol publiek dat van de muziek houdt. Daarnaast is het een voordeel dat we alle drie goede contacten hebben met bands en boekers.”

Met hun initiatief hopen Brand, Buser en Verhage iets van de oude Kikker-tijden te laten herleven. Brand: “Door dit met enige regelmaat te doen hopen we op de lange termijn het gefragmenteerde publiek weer bij elkaar te krijgen met misschien wel wat nieuwe aanwas er bij, en zo ook weer iets op te bouwen.”

Op de eerste editie spelen drie acts. The Boats maakt mooie luistermuziek met cello, piano, analoge tapeloops en elektronica. Fieldhead creëert ambient soundscapes vol verstopte melodieën, tape-ruis, versleten loops en dromerige klankmanipulaties. Howart tenslotte is een multidisciplinair project van de Utrechtse kunstenaar Anneke Nieuwdorp. Bij deze show wordt meegespeeld door Stefan Breuer op gitaar en Dave Mollen op drums.

Te zien: Herfstgruis, zondag 28 oktober 2012 @ KNG56