Geschiedenisles met Aelita

Stomme film uit 1924 geeft inkijkje in de Sovjet Unie

Tekst: Sabine Schoppers / Foto's: Quirien de Leeuw ,

Onder begeleiding van orgelmuziek gebracht door organist Gijs van Schoonhoven wordt op de prachtige locatie, de voormalige kerk Leeuwenbergh, de sfeervolle film Aelita, Queen of Mars gedraaid. De film vertelt over het leven van wetenschapper Los, zijn vrouw Natasha die in een distributiecentrum werkt en een aantal vrienden van het paar. In de film wordt al snel duidelijk dat Los een dromer is, hij hoopt ooit naar Mars te vliegen en droomt van ene Aelita, een koningin die op Mars woont. Ook zij droomt van Los, die ze kan zien door een telescoop. Uiteindelijk reist Los af naar Mars, maar dat gaat allemaal niet helemaal volgens plan.

In 1921 breekt na de Russische Burgeroorlog een nieuwe periode van hoop aan onder de leiding van Vladimir Lenin. De Nieuwe Economische Politiek betekende meer vrijheid voor het volk zowel in economisch opzicht als op het culturele vlak. Dit maakte onder andere de weg vrij voor deze vertolking van het gelijknamige boek van Aleksey Tolstoy die desondanks veel Sovjet propaganda bevat. Het onderdrukte volk van Mars moet bijvoorbeeld bevrijd worden door de Russen en de iconische hamer en sikkel komen erg prominent in beeld. Ondanks deze propaganda, die de film anno 2012 vooral erg hilarisch maakt, is Aelita bij vlagen saai, er zijn plotselinge overgangen en Russische tekst die de film soms onbegrijpelijk maakte. Misschien was dit ook wel de bedoeling, want wat is de realiteit? Los die zijn vrouw vermoord en daarna naar Mars afreist? Of Los die misschoot en samen met Natasha gelukkig wordt? We zullen het misschien nooit weten.

Gezien: Aelita, met muziek van organist Gijs van Schoonhoven, Summer Darkness 2012, vrijdag 27 juli 2012 @ Vredenburg Leeuwenbergh, Utrecht.