Record Store Day ontstond in 2007 toen een klein gezelfschap een dag rondom de onafhankelijke platenzaak organiseerde. Artiesten en vinylliefhebbers pikten dat signaal snel op. Anno 2014 is het een groot feest waarbij meer dan 3.000 artiesten en miljoenen muziekliefhebbers komen op één dag wereldwijd bij elkaar komen om de kunst van muziek in de onafhankelijke platenzaak te vieren. Er doen meer dan 2.000 onafhankelijke platenzaken in Amerika, Europa, Australië en Japan aan mee en Record Store Day claimt hiermee het grootste en tegelijk het meest intieme muziekevenement ter wereld te zijn.
Vinyl overleeft cd! Tim Op Het Broek en Rino Vincken vertellen
#RSD14: Record Store Day 2014 in Limburg - deel 4
Ooit al eens van Record Store Day gehoord? Hoe dan ook is zaterdag 19 april 2014 de dag voor de vinylliefhebber. Én een dag met aandacht voor de onafhankelijke platenzaak. Een hoop artiesten brengen alleen op die dag een speciale release uit op vinyl. Van bestaand tot nieuw werk. In ieder geval gelimiteerd en exclusief. Er worden intieme instores georganiseerd. Hoe leeft Record Store Day in Limburg en hoe levend is vinyl eigenlijk? Wij gingen op onderzoek uit en spraken in dit vierde deel met Tim Op Het Broek (L1) en Rino Vincken (Music Machine, Sittard).
Tim Op Het Broek
Vinyl is tegenwoordig hotter dan hot. Veel artiesten brengen hun werk niet alleen digitaal uit maar ook op het oude vertrouwde vinyl. Wat spreekt je aan in vinyl? "Ik ben er simpelweg mee opgegroeid. Als kind was ik gefascineerd door alles wat maar draaide. Mijn moeder zette me regelmatig voor de wasmachine om me rustig te krijgen. Toen ik ontdekte dat de platenspeler ook rondjes draaide was ik daar niet meer bij weg te slaan. 'Josephine' van Chris Rea heb ik letterlijk stuk gedraaid. Nog steeds als ik dat gitaarintro hoor krijg ik kippenvel. Het brengt me terug naar de meest onbezorgde tijd van mijn leven. Een LP is voor mij vooral nostalgie en een museumobject. Dat hele gedweep met vinyl door zogenaamde hipsters vind ik lachwekkend. Laatst was ik in Sounds en komt er een kerel op me af die meewarig naar mijn stapeltje cd's keek. ' Koop je dat spul nog? Je moet alles op vinyl kopen man'. Wat een onzin. Vinyl is vooral een hoop gedoe. Je kunt er wel een mooi verhaal omheen hangen dat het toch 'een ritueel is om aan de hoes te ruiken en dan langzaam de naald in de groef te zetten', maar ik leg liever snel een cd in de lade. Hoef ik ook niet om het kwartier van mijn gat om dat ding weer om te draaien. Bovendien is een LP ook heel beperkt. Je kunt er maar een x-aantal minuten op kwijt. Todd Rundgren had daar bijvoorbeeld last van. Dan had hij een muziekstuk van dik veertig minuten gemaakt en dan moest-ie dat op één plaatkant kwijt. Dat kwam het geluid niet ten goede.
Natuurlijk is een LP hoes een kunstwerk op zich en kun je uren staren naar de linernotes maar dat kan met een cd net zo gemakkelijk. Vinyl staat bij mij in de kast als museumstuk en ik draai het ook gewoon nooit. Daar vind ik het te kostbaar voor. Ik heb bijvoorbeeld een Spaanse verzamel album van The Mothers Of Invention. Die is redelijk zeldzaam. Verder verzamel ik ook singeltjes van Toto. Niet om te draaien maar voor de heb. Vroeger ging de man uit jagen en hing hij een elandenkop aan de muur. Ik jaag op vinyl, cd boxen en andere geluidsdragers. Dat zijn mijn trofeetjes."
Welke plaat kocht je zelf als eerste? "Dat was Pater Moeskroen met Roodkapje. Ik had toen al geen smaak eigenlijk. De eerste die ik cadeau kreeg was zowaar nóg erger. 'Kleine Jodeljongen' van Manke Nelis. Steengoed liedje eigenlijk. Kleine jodeljongen waarom zing je niet? Inderdaad! Iedereen vroeg het zich af maar Manke Nelis durfde die vraag te stellen."
Wanneer ben je begonnen met het verzamelen van vinyl? Hoeveel platen telt je collectie? "Ik ben begonnen toen ik al het werk van Frank Zappa op cd in de kast had staan. Ik ben fan en dus ga je altijd kijken wat je nog meer kunt verzamelen. Naast het digitaal verzamelen van concert tapes en interviews ben ik ook in de wereld van verschillende vinyl uitgaven gedoken. Duizelingwekkend! Hoeveel ik er heb weet ik niet precies maar mijn verzameling bestaat bijvoorbeeld uit vijf verschillende persingen van Freak Out! Wat promo versies van reguliere albums. Twelve Inches etc. En waar ben je het meest trots op? "Het meest trots ben ik op een kerkboekje. Als je dat boekje openklapt kom je een stapel vieze plaatjes tegen van het Ojee label. Plaatjes van Johnny Sex met 'Als ie gaat jeuken' of Pietje Potent met 'Douw maar door'. Vreselijk natuurlijk maar ook enorm camp. Oh en de Nederlandse testpersing van 'Der Kommissar' van Falco op het Telstar label uit mijn bouwjaar, 1982. Gekregen van Ruud van Wersch overigens."
Wat heb jij aan Record Store Day-releases in je platenkast staan en waar kijk je deze editie naar uit? "Enkele singeltjes van Zappa. Ik hoop dat ik nog die demo plaat van Pete Townshend te pakken kan krijgen. Die was volgens mij vorig jaar verkrijgbaar. Verder ben ik niet zo bezig met Record Store Day eerlijk gezegd. Ik vind het te gek dat de media weer eens aandacht besteedt aan onafhankelijke platenzaakjes. Ik was laatst bij Satisfaction in Heerlen en Rob zocht gewoon cd's voor me uit die ik eventueel wel leuk zou vinden. Fantastisch toch? Hij kent je smaak en weet precies het juiste eruit te pikken. Kan geen Bol.com tegenop. Het persoonlijke contact, het enthousiasmeren voor een bepaalde groep of album of domweg lullen over muziek maakt het leven zoveel leuker. Daar hoeft het geen Record Store Day voor te zijn. Al die releases die dan uitkomen vind ik vaak te duur en is vooral bedoelt voor mensen die toch al naar de platenzaak komen. Je lokt er geen nieuwe klanten mee denk ik. Je krijgt ook geen gratis cd zoals Het Nationale Muziekcadeau, hahaha. Wat een gedrocht was dat destijds. (Edit: er is bij aankoop van een release een gratis single van Afterpartees voor de eerste 5000 gelukkigen.)"
Welke release heb je onlangs zelf aangeschaft en wat staat nog op je verlanglijstje? "Twee vinyl plaatjes van Orgelvreten. Ik werd weggeblazen door hun optreden en hoewel ik dus nooit vinyl koop van nieuwe acts had ik geen enkele keuze. Ik moet ze nog steeds draaien trouwens. En snel digitaliseren. Op mijn verlanglijstje staat nu vooral het verzamelen van Talk Talk, The Tubes en XTC."
Tot slot: Waarom is de plaat op de foto jouw favoriet? "Tja, dat moet iets van Zappa zijn en dan kies ik voor Roxy & Elsewhere. Wederom een sleutelplaat in diens oeuvre. Voor mij zit hier alles in wat ik zoek in muziek. Humor, jazz, rock, R&B, complexiteit en vooral schitterende vocalen. Wanneer George Duke en Napoleon Murphy Brock 'Village Of The Sun' zingen laat ik alles uit mijn handen vallen."
Rino Vincken
Wie ben je, wat doe je en hoe ben in de 'platelarij' terechtgekomen? "Mijn naam is Rino Vincken, mede-eigenaar van Music Machine te Sittard samen met Jan van Montfort. Music Machine bestaat al dik 23 jaar en heeft sinds de oprichting altijd al vinyl verkocht. Met name omdat we zelf groot liefhebbers en verzamelaars van LP's zijn. We zijn in deze business terechtgekomenn omdat we beiden zeer grote muziekliefhebbers zijn. Voordat we Music Machine begonnen hadden we al een collectie van ettelijke duizenden LP's ieder. We hebben van onze hobby ons beroep gemaakt."
Vinyl is tegenwoordig hotter dan hot. Veel artiesten brengen hun werk niet alleen digitaal uit maar ook op het oude vertrouwde vinyl. Wat spreekt je aan in vinyl? "Het klopt dat vinyl weer helemaal terug is. In feite zal de lp de cd dan ook overleven. Dat zijn nog eens andere berichten dan de doemdenkers midden jaren tachtig de wereld inbrachten. Nl. dat de lp na de introductie van cd cd snel zou verdwijnen. Die bullshit heb ik nooit voor waar aangenomen. Feit is natuurlijk wel dat de cd de lp langere tijd verdrongen heeft als geluidsdrager nummer 1. Maar alles wat goed en stijlvol is komt een keer terug als blijvertje. Dat is een gouden wet. Waarom is de moderne versie van de Mini Cooper zo'n succes? Waarom is het Porsche model bijna nooit veranderd? Let eens op de reclames van heden ten dage. Als er iets cool, trendy of stijlvol moet lijken dan is er altijd een platenspeler of een LP in beeld. De lp is een totaalproduct: het ziet er cool uit, heeft een stylish retro image, is veel groter als een cd, klinkt veel beter, blijft visueel onder het afspelen, betrekt je bij de de luisterervaring door het “opzet-ritueel” en het geeft je na 15 tot 20 minuten een keuze: draai ik hem om of draai ik wat anders. En voor mij geldt ook nog eens dat ik er mee ben opgegroeid. Een plastic schijfje in een lade duwen die vervolgens in een apparaat verdwijnt, dat werkt voor mij niet. En al helemaal niet als ik op de bank moet gaan zitten met een miniatuurboekje in plaats van een mooie lp met klaphoes en bedrukte binnenhoes. No way! Tel daarbij nog eens op dat het vinyl van nu veel beter is dan de persingen uit de jaren tachtig en negentig. Bijna alle persingen van nu zijn op 180 grams vinyl geperst. Door de diepte van de groeven geeft dit een nog beter geluid."
Wat is opvallend bij het verkoop van vinyl tegenwoordig? Wat voor platen gaan nou als broodjes over de toonbank? Zijn het vooral ouderen of ook jongeren? "Het leuke aan de verkoop van vinyl is dat je merkt dat bij de ouderen de platenspelers weer hun rechtmatige plaats in de woonkamer innemen in plaats van een stoffig hoekje op de zolder. De meesten die hun collecties in de donkere vinyldagen van de tweede helft van de jaren tachtig voor een prikkie hebben verkocht hebben dan ook spijt als haren op hun hoofd. Voor de meeste jongeren is de lp een nieuw produkt. Zij zijn namelijk opgegroeid met de cd-collecties van hun ouders en voor hun gaat nu de wondere wereld van het platendraaien open: de plaat uit de hoes nemen, de keuze van plaatkant, de naald erop zetten en het bestuderen van de hoes. Dat is nog eens een andere ervaring als een fucking anonieme stream via je computer beluisteren. Daar verslapt de aandacht al na een aantal seconden en gaat je vinger al heel snel naar de “skip-knop”. Vooral het feit dat je een plaat kunt omdraaien is voor velen een openbaring. De jeugd is dan ook vrij fanatiek is het verzamelen van leuke plaatjes. Opvallend is dat ze zowel de klassiekers van de grote bands uit het verleden kopen, Beatles, Hendrix, Deep Purple, Doors, Velvet Underground, etcetera, maar ook de nieuwe helden: DeWolff, Bloyatop, Triggerfinger, Black Keys, en dergelijke. Gelukkig leven we wat geluidsdragers betreft in de analoge revolutie. De Verlichting is aangebroken en de donkere middeleeuwen zijn verdwenen."
Welke plaat kocht je zelf als eerste? En welke verkocht je als eerste? “Voor ik LP's kocht had ik thuis al een heleboel 7” singles van the Beatles, T-Rex, The Sweet, Middle Of The Road en tientallen rock 'n roll en Calypso singles, maar de eerste LP die ik zelf kocht was “Slade Alive” van Slade. Onvervalste recht-voor-je-raap-rock. Deze LP heb ik nog steeds en ik draai hem ook nog. Dat heLpt ook meteen het fabeltje de wereld uit dat LP's maar beperkt houdbaar zijn. Totale onzin. Als je er fatsoenlijk mee omgaat gaan LP's verschillende levens lang mee. De eerste LP's die ik in Music Machine verkocht was een stapeltje met namen als Bevis Frond, Dinosaur Jr. en Screaming Trees op de openingsdag, 9 maart 1991. De klant die ze kocht koopt nu nog steeds LP's bij ons.”
Indien je zelf ook verzamelt: Wanneer ben je begonnen met het verzamelen van vinyl? Hoeveel heb je er? Waar ben je het meest trots op? "Mijn eerste platenspeler had ik al vanaf mijn 2e levensjaar. Daar draaide ik de singles van mijn ouders en mijn oma op: Elvis, Little Richard, Harrie Belafonte, Trini Lopez, Chuck Berry. Ik ben begonnen met het verzamelen van singles vanaf mijn vijfde levensjaar. Mijn eerste LP kocht ik toen ik 11 jaar was. Momenteel heb ik om en nabij de 5.500 exemplaren. Het meest trots ben ik op het feit dat ik het eerste de collectie van de Beatles compleet heb gemaakt. Hun diversiteit heeft me leren luisteren naar heel veel verschillende muziekstromingen.”
Wat heb jij aan Record Store Day-releases in je platenkast staan en waar kijk je deze editie naar uit? “De leukste Record Store Day release die ik heb ik een witte 10” van the Black Angels getiteld “Phosphene Nightmare”. Hierop staan een aantal b-kantjes van hun singles. Dit jaar komt er een 7” vinyl uit van Shocking Blue getiteld 'Send Me A Postcard'. Dit vind ik het beste Nederlandse nummer ooit. Het zit standaard in mijn dj-set en ik heb ooit een Zweedse persing voor veel geld moeten bestellen. Dus binnenkort kan ik deze sparen en de Record Store Day release meenemen in mijn platenkoffer.”
Welke release heb je onlangs zelf aangeschaft en wat staat nog op je verlanglijstje? "Recentelijk een stapeltje tweedehands Stranglers LP's: Gospel According To Themeninblack, La Folie en Feline. Dit om mijn relevante Stranglers collectie te completeren. De meest recent aangeschafte re-issue was een exemplaar van Captain Beefheart And The Magic Band getiteld Clear Spot. De meest recente aanschaf van hedendaagse bands zijn de LP's van Catawba River Fox, Orgel Vreten en Bloyatop.
Waarom is de plaat op de foto jouw favoriet? "Dit is de eerste LP van Ramones uit 1976. Deze plaat was de blauwdruk voor de punk-explosie die in 1977 zou plaatsvinden. De Ramones stripten het rock 'n roll geluid tot op het bot en maakten een hele generatie opgeblazen, bombastische en te ver van de bron verwijderde hippie-bands totaal overbodig. Opeens duurden nummers geen 21 minuten meer maar werd de essentie van urgente rockmuziek weer gevangen in songs van onder de 3 minuten. Dat was de soundtrack van mijn jeugd. In 1977 was ik 16 jaar oud en deze muziek sloot volledig aan bij mijn belevingswereld. Al mijn geld ging op aan het kopen van de LP's uit die tijd: Ramones, Sex Pistols, Eater, The Heartbreakers, the Damned, The Buzzcocks, The Clash, the Stranglers, Ivy Green, Generation X, Sham 69, The Lurkers, Wire, Slaughter & the Dogs, UK Subs, etc. Maar ook aan pre-punk albums: MC5, The Stooges, Velvet Underground en New York Dolls."
Tot slot: zijn er nog activiteiten die jullie zelf organiseren op RSD 2014? "We hebben twee bands in de winkel: Amberjacks van 12.00 tot 12.30 uur en BloYaTop van 14.30 tot 15.00 uur."
Meer info over Record Store Day vind je hier.