Festivalverslag Eindhoven Psych Lab 2016, dag 2: met o.a. PAUW, RMFTM, Föllakzoid en GOAT

EPL viert triomf met GOAT. Ook geestverruimend Föllakzoid en loeispannend Ulrika Spacek maken indruk.

Tekst: Daan Krahmer / Fotografie: Paul Verhagen ,

Net als vorig jaar kwam de vrijdag van Eindhoven Psych Lab lastig van de grond. Bands strandden in het verkeer, headliners haalden niet het onderste uit de kan. Soit, tijdens de tweede dag wordt de vraag beantwoord of het festival zich kan herpakken na de twijfelachtige eerste dag. Aan de programmering zal het in ieder geval niet liggen. Ruimdenkend zijn bands over de hele wereld naar Eindhoven gehaald, waaronder twee gedroomde headliners. Variatie genoeg dus, op dit uitgesproken festival. We begeven ons weer in de festivallaboratoria, en nemen de proef op de som.

Afgelopen week kwam het nieuws naar buiten dat Seasick Steve zijn levensverhaal grotendeels uit zijn duim heeft gezogen. Hij was nooit een dakloze zwerver en ook niet de oude rot waar iedereen hem voor hield. Soortgelijke leugens moet Ulrika Spacek ook verkopen. Op basis van dit excellente optreden in de late namiddag, is het amper te geloven dat deze band nog geen jaar geleden werd opgericht. Het zit zo: Ulrika Spacek is een jonge band uit Londen en Berlijn die dromerige liedjes met shoegaze, kraut en stoner combineert. De machtige sound doet denken aan Deerhunter (vooral magnum opus Microcastle) en de latere Sonic Youth, maar op een manier dat van plagiaat geen sprake is. Sterker nog: een antiheld als Bradford Cox of Zachary Cole Smith zou jaloers zijn op deze songs. Want laten we wel wezen: dit hecht spelend vijftal heeft naast stevige, fantasierijke jams ook daadwerkelijk schitterende liedjes op het repertoire staan. Bij ieder nummer vraag je je af waar het heen gaat, maar dankzij een prettige dynamiek en een kristalhelder geluid blijft de band drie kwartier loeispannend. Een geestverruimend optreden, dat mag gelden als de grote ontdekking van twee dagen Psych Lab.

Aan PAUW vervolgens de pech om aansluitend acte de présence te geven. Vorig jaar moest PAUW noodgedwongen Eindhoven Pysch Lab afzeggen wegens griep. In de tussentijd is hun stabiele debuut verschenen en deed het jonge kwartet praktisch ieder ander Nederlands festival aan. Hoewel de band uit Haaksbergen uitstekend op een festival als dit thuis hoort, komt het optreden niet helemaal uit de verf. Na de glansrijke overwinning van Ulrika, waar menig bezoeker door in extase rondloopt, komt de pompeuze retro-cosmos-sound van PAUW net een tikkeltje te gemaakt over. Dat ligt vooral aan de lelijke, vormeloze mix, niet aan de muziek. Details zijn slecht hoorbaar wat de atmosferische liedjes niet ten goede komt. Gaandeweg trekt het geluid wat aan, maar veel bezoekers hebben dan al het hazenpad gekozen. Waarom moet dat geluid zo over-de-top groots? Less is more, ook in dit geval.

Wie over psychedelische muziek in Eindhoven spreekt, zegt Radar Men From The Moon. Het viertal heeft een goede verstandhouding met EPL en is zelfs een beetje bij de organisatie betrokken. Toch staat de band niet voor het derde jaar op rij op het programma omdat dat sociaal wenselijk is. Nee, het internationaal bekende RMFTM heeft een vaste fanbase én iets bijzonders voor het festival in petto. Uitgerekend vandaag presenteert de groep haar nieuwe plaat, het tweede deel van het Subversive drieluik. De spacerockband is niet voor één gat te vangen en brengt praktisch ieder jaar wel een sterke plaat uit. Hoewel de stoïcijnse band er totaal geen bijzondere aangelegenheid van maakt, er wordt niet eens gezegd dat dit een releaseshow betreft, is daar veel volk op afgekomen. Dit weekend stond het niet eerder zo vol, en dat voor een Nederlandse band.

In alle eerlijkheid: Subversive II is een beest van een plaat geworden. De openingstrack is direct een overrompelende trip waar je 'u' tegen zegt. Geen makkelijke compositie, wel eentje die je direct van je sokken blaast. Je hebt haast oren te kort om de daaropvolgende, stuwende psychjams te bevatten. Het hoge niveau wordt vastgehouden, maar tegen het einde verliest RMFTM zichzelf in maximalisme. Voor de meesten wordt de inmiddels Prodigy-achtige lompheid wat teveel van het goede, wat Radar Men tegen het einde flink wat bezoekers kost. Jammer van het vieze nasmaakje na het hersenloos beukende slot. Desalniettemin blijft er een ruime voldoende over.

We blijven bij kwaliteitsmuziek. Minder claustrofobisch is Papir uit Copenhagen, dat met slechts drie man een kleurrijk geluid neerzet. Dit zijn bedreven muzikanten met liedjes die goeddeels bestaan uit een aaneenschakeling van zomerse gitaarsolo's. Er wordt een dampende sfeer neergezet, net als in de grote zaal waar Flamingod een exotisch feestje viert. De ongecontroleerde dansbewegingen en glibberige podium-presentatie slaan binnen no-time over op het publiek, dat zich als een stel bezetenen voor het podium laat gaan. Een vreemde gewaarwording is het wel, net als The Germans, uit België notabene. Dat is direct de enige humor waar de band op te betrappen is. Dit is vrij zware muziek, met op de jongste plaat een track van maar liefst veertig (!) minuten. Live komt de band wat ongeregeld voor de dag, maar op de beste momenten doet de groep denken aan een gestoorde versie van Black Mountain.

De kaartverkoop lijkt plotseling flink aan te trekken, als de eerste headliner van de zaterdag het podium van de mainlab betreed. Dat is het mysterieuze Föllakzoid uit Chili, dat tijdens Hit The City in 2013 voor het eerst in deze zaal mocht spelen. In de tussentijd speelde de band over heel de wereld en werd het trio per show dwingender en strakker. Inmiddels hoort de band bij de onbetwiste top van het genre en hoewel Föllakzoid onvervalste psychedelica maakt, onderscheid de groep zich van de vele concurrenten tijdens het festival? Hoe? Door gewoon fucking goed te spelen. We horen slechts vier, goeddeels instrumentale jams in een vol uur. Hartstikke repetitief, maar doorspekt met spanning. Wie slecht luistert zal denken dat de jams continu hetzelfde klinken, wie beter luistert hoort vele details onder de oppervlakte. Föllakzoid heeft zich ontwikkeld tot een onderkoelde en mysterieuze groovemachine. Het zijn aanzwellende avonturen, met uitsmijter 'Electric' als voorlopig hoogtepunt uit de discografie. Het is de spectaculaire setafsluiter, die live enkel verder is geëvolueerd. De rek is nog lang niet uit deze groep en het is nu uitkijken naar de volgende stap die deze spannende band gaat maken.

Snel door naar de Observatory waar The Mystery Lights speelt. Dit kwintet maakt dampende garagerock en – nu komt het – werd getekend door Daptone Records. Bij kenners gaat er meteen een belletje rinkelen. Is dat niet dat kwaliteitslabel dat louter retrosoul van acts als Charles Bradley en Sharon Jones uitbrengt? Inderdaad, en daarom is The Mystery Lights als eerste garageband in deze labelstal een interessante naam. Het is hitgevoelige garage met een exotische invalshoek. We horen een mengsel van surf, soul en blues. Als Allah-Las, maar dan minder zoutloos én met een veel betere zanger. Dat horen meer mensen en er komt zowaar een speels moshpitje. Als het debuut, later te verschijnen deze maand, ook overtuigt kan dit zomaar een bescheiden hype worden op zomerfestivals.

Onze gebeden zijn gehoord; het Zweedse GOAT is exclusief ingevlogen voor wat mogelijk de boeken in gaat als het laatste optreden op Nederlandse bodem. Volgens de geruchtenmachine zou deze mystieke, gemaskerde band na de zomer namelijk de handdoek in de ring gooien. Ergens is dat minder verwonderlijk dan dat op basis van dit fantastische optreden lijkt. Er was geen andere band die op deze manier psychedelica en wereldmuziek samen laat komen, maar die formule heeft de laatste jaren steeds meer navolging gekregen. In een ruim uur komt aardig wat nieuw materiaal voorbij. Halverwege zijn er twee poppy en lichtvoetige deuntjes, waarbij de gitaartjes geleend zijn van Paul Simon's Graceland. Daarna komen band en publiek helemaal los tijdens een grandioze 'greatest hits'-finale. Deze bizarre liveband weet als geen ander hoe je een concert moet opbouwen en groeit per liedje. Stilstaan is geen optie bij deze genadeloos dwingende liveband, die goeddeels onbeschrijfelijk is.

Want waar kijken we nu precies naar? Een groep muzikanten die exotisch verkleed en volledig incognito op het podium staat. De twee fotogenieke zangeressen springen het meest in het oog met bezwerende gebaren en bezeten bewegingen. Ze zingen vrijwel continu vals, maar niemand stoort zich daaraan dankzij de ultrastrakke band. Je moet er bij zijn om het te begrijpen. Het moge duidelijk zijn dat hier eindelijk geen afstandelijke groep staat, maar één die van podium spat. GOAT viert verantwoord carnaval met zo'n 900 gelijkgestemden. Het is een soort van quasi-religieuze voodoo-bijeenkomst en de zaal gaat langzaam overstag. Eerst kijkt men verwonderlijk toe, dan knikt men goedkeurend mee en haalt voorzichtig de voetjes van de vloer. Die voorzichtige danspasjes maken vervolgens plaats voor uitbundig feestend publiek. De nacht eindigt in extase, want dat doet GOAT met je.

Het is de triomf van Eindhoven Psych Lab. Eindelijk valt alles op machtige wijze op zijn plaats. Eindhoven Psych Lab is een taai festival, met ruim 24 uur aan moeilijke muziek, maar doorbijters werden op deze tweede festivaldag rijkelijk beloond. Eindhoven Psych Lab is een blijvertje, dat geheel terecht een eigen plekje heeft veroverd in de verzadigde festivalmarkt. Alleen die naam... Net als middelgrote cultfestivals als Incubate en Le Guess Who? weet EPL wereldwijd liefhebbers aan te spreken. De organisatie verandert de Effenaar en omstreken dit tweede weekend van juni in een Global Village Psych Lab waarbij culturen en gebruiken elkaar vinden. Waar mensen uit alle continenten elkaar ontmoeten. En bands als Ulrika Spacek, Föllakzoid en GOAT boven zichzelf uitstegen.

Gezien: Eindhoven Psych Lab 2016 Dag 2, op 11 juni, in de Effenaar.