Het Grote F Eindinterview

F trekt met pijn in het hart de stekker uit negen jaar durend Feesje

Tekst: Lilianne Laan | Foto’s: Roland Wichser ,

‘We stoppen ermee. Voor nu, voor altijd, niemand weet het, maar F gaat vanaf oktober op non-actief’. Als een bom viel deze regel op de social media van F, de meest geliefde rap-funk-rock-cross-over van Den Haag en omstreken, huisband van de Parade, feesjesmachine en de grootste belofte van de Echt Lekkere Nederlandstalige muziek sinds Doe Maar. Dat vraagt om een verklaring aan de fans, maar aan zichzelf blijken ze ook nog één en ander uit te moeten leggen.

Op thuisbasis de Grote Markt komen ze bijeen. Zanger en basgitarist Nik van den Berg, goed brak van een Paradeweek met twintig optredens, rapper Damion Grey met het Lowlandsstof nog centimetersdik op het vel. En Martin Verheesen, producer-annex-waakhond-annex-steun en toeverlaat, zit voor het eerst sinds negen jaar bij een interview. Niet zozeer om de statements te censureren, alswel om te garanderen dat er in elk geval nog íemand vandaag in staat is om volzinnen te articuleren. Die zorg blijkt overbodig. F ligt Nik en Damion zo nauw aan het hart, dat ook in bekaterde toestand de antwoorden zonder moeite naar buiten rollen.

De liefde druipt er weer af tussen de drie. Damion komt als laatste aanlopen en bezorgt Nik en Martin een rolberoerte met zijn uitdossing. Als een mislukt genetisch experiment tussen een verlopen zwerver, Ansje Tweedehandsje en Lenny Kravitz op één van zijn mindere dagen doet hij de Grote Markt stilvallen in een mode-nachtmerrie van lelijke sieraden, tassen en bergschoenen.

Broodtrommels in de brugklas

“Je moet bij F bedenken dat het niet een band is waar een stelletje volwassen mensen besloot om samen muziek te gaan maken.” Martin vertelt zijn eerste ontmoeting met Nik en Damion, op de HAVO. Hij was tien jaar ouder, muziekleraar en mentor van de twee. “In de brugklas had de een van de ander zijn broodtrommel afgepakt. Janken natuurlijk. Ik heb toen die Sjors en Sjimmie bij hun kippennekjes gepakt en ze uit elkaar gehaald.” Ze schateren het uit om de herinnering. Damion: “Dat was hoe we begonnen. In de tweede klas, met zijn tweetjes Sweet dreams van The Eurythmics spelen.” Lars en Damion maakten al samen muziek, Martin heeft toen Richie als drummer geregeld en gevraagd of Nik erbij mocht. In 4 Havo was F een feit.

Martin: “Maar als dat dan uitgroeit tot een band waar vier volwassen mannen in zitten, dan... dat is net als met je middelbare schoolverkering. Of de relatie met je ouders. Al die relaties veranderen. En dit bandje bleef maar dat bandje. Die hele dynamiek, dat rebelse van toen, het puberale, dat zit er nog steeds in. Je blijft dat bandje.” Damion: “Maar dat is ook wat je blijft zien als we live spelen. Het grootste feestje tijdens onze optredens, hebben wij op het podium.” Maar het heeft ook zijn keerzijde. Martin: “Artistiek houdt die dynamiek je tegen. In die band kan een transformatie tot iets anders niet plaatsvinden.” Nik: “Nee, in wezen niet. Dit is wat we doen, als F. En dat is oprecht. Dit is het echte bandje, wat die liedjes maakt. Dat is niet pretentieus, op geen enkel vlak. Daarom komt die ironie, de speelsheid in onze nummers denk ik goed over.”

F werd na de aankondiging van ‘het einde’ overspoeld door geschrokken reacties. F-liefhebbers zijn blijkbaar behoorlijk gehecht aan de band en dat moet voor de bandleden zelf nog dertig keer zwaarder voelen. Hoe is het om daar afstand van te doen? Nik:”Ja, dat is wel moeilijk. Het is het einde van dat je met zijn vieren ‘dat bandje’ bent. Maar het voelt ook goed. Je verandert heel erg en iedereen krijgt zijn eigen dingen. Lars [van Zanten, gitarist] heeft zo zijn hele eigen leven naast F. Hij is leraar Engels, getrouwd, fanatiek aan het sporten, hij traint voor triatlons. Damion heeft zijn rapdingen op de plank liggen, Richie [Bleijenberg, drummer] werkt met heel veel verschillende bandjes, er zijn de theatervoorstellingen... We weten van elkaar wel wat we los van de band ook doen, en daar ontwikkel je je in. Dat is gewoon zo.”

Het non-streven van F

Met een trouwe fanbase in alle hoeken van het land, meer dan 550 optredens, twee albums en zo’n twintig lekkere singles en video’s op hun naam heeft F een kanjer van een reputatie opgebouwd, maar is naar eigen zeggen nooit echt doorgebroken. Hadden ze er meer van verwacht? Martin: “Toen ik de nieuwe plaat in mijn handen had, had ik wel zoiets van, dit zou ons ticket kunnen zijn om op de zaterdagmiddag van Pinkpop te staan.“ Maar volgens Martin hebben ze het aan hun eigenwijze houding te danken dat het niet zo gelopen is. “Je moet ze de kost geven, de platenbazen die ons kwamen vertellen ‘als je nou even een leuke cover doet...’. Die werden in hun gezicht uitgelachen door ons, we wilden het zelf doen. We zijn geen vriendjes geworden van de radio. En dat is hoe het in dit land werkt. Album, airplay, festivaltour.” Nik: “Equals: erkenning. Terwijl bij ons zit die erkenning veel meer in die kleine harde kerntjes overal, een loyale fanbase. En dat merkten we heel erg op de Parade. Mensen die je niet kent, die al die liedjes meezingen. Dat is gek, dat is gewoon heel gek.”

Een voorbeeld is hun meest recente single Wat een leventje, een heerlijk nummer en een gedroomde radioplaat. Maar niet opgepikt door de stations. Nik: “Het is gewoon debiel. Dan heb je binnen twee dagen meer dan 200.000 views op YouTube, het is een mooie video met een mooi liedje. Dan moet dat gewoon gedraaid worden. En dat gebeurt dan gewoon niet.” Damion blijft naar het grotere plaatje kijken: “Maar tijdens ieder optreden gaat dat nummer hélemaal los. En dan kun je je echt niet druk maken over wat een radio-DJ wel of niet doet.” Nik: “Het was een keuze van ons om dat te doen, en wat je wint is de creatieve vrijheid. Je kan gaan zitten wachten of er partijen langskomen die dat gaan bieden, of je grijpt die kans gewoon zelf. Dat is waar wij mee bezig zijn geweest. En die vrijheid hebben we altijd gevoeld. Om te doen wat we willen.”

‘Voor nu, voor altijd, niemand weet het’

In het persbericht wordt als voornaamste reden van het stoppen Nik’s vertrek naar Los Angeles genoemd. Wat gaat hij eigenlijk doen in L.A.? Dat is voor hem zelf ook nog een beetje de vraag. Nik: “Ik ga er heen om te bedenken wat ik ga doen, om al mijn verschillende projecten meer te centreren in één ding. Het is tijd voor mij om de wereld te verkennen, te kijken wat er nog meer is naast Nederland. En om me daardoor te laten inspireren, te kijken hoe het er in andere scenes aan toe gaat.” Voelt Nik zich versplinterd als artiest? “Ja. Het is volledig onduidelijk, ook voor mezelf, wat ik nou aan het doen ben.” Martin: “Dan bel ik ’s ochtends vroeg, ‘Nik ben je wakker? Vanavond spelen.’ ‘O ja. Met wie?’”

 Met die versplinterde identiteit wordt mede gedoeld op Prinsenkind, de keiharde hiphopformatie van Nik en Damion met beatbouwer San Holo. Voor Prinsenkind betekent Nik’s vertrek hetzelfde als voor F: over en sluit. Maar waarom toch dat geheimzinnige ‘voor nu’ in het persbericht? Is het einde wel zo definitief? Martin: “Ik heb twee dagen lopen piekeren over dat persbericht. We gaan ervan uit dat het niet gebeurt [weer bij elkaar komen]. Aan de andere kant, het zijn vier vrienden en dat blijft zo. Straks is er iemand jarig, zitten ze samen in een tuin met een gitaar erbij (Nik, glimlachend: “Ja, zo simpel is het”) en ze zeggen voor de gein ‘kom op we gaan nog één keer...’ Dat kan gebeuren. Die jongens met zijn vieren zíjn F. Maar het houdt op te bestaan als ‘makend collectief’.”

 Het besluit is ruim een half jaar geleden genomen, maar lijkt hen alledrie nog zwaar te vallen. Damion en Nik zijn stil, Martin kiest zorgvuldig zijn woorden om het uiteengaan te beschrijven. Als Damion gevraagd wordt wat het stoppen van F voor hem betekent, komt eruit: “Het voelt alsof je ouders uit elkaar gaan.” Nik breekt in: “Jezus Christus. Man. Sorry. Straks lig je naast hem in bed hoor. Zo doet hij dit. Ik ken hem langer dan vandaag.” Damion gaat onverstoorbaar verder: “Nou dit soort bullshit tussendoor dus, dat heb je dan niet meer. Dat zul je niet meer hebben met wat voor nieuwe formatie je ook begint.” Ze steken de draak met elkaar, maar terwijl Damion verder praat slaat Martin een arm om Nik heen. Damion: “Kijk, je hebt zo’n fundament al negen jaar ofzo. En daar reken je op, daar voel je je krachtig bij. En je wordt vanaf nu heel erg op jezelf aangewezen terwijl we het altijd met zijn allen hebben gedaan. Dat vind ik beangstigend. En geweldig tegelijkertijd omdat je het nu zelf moet gaan laten zien. Wat het echt is, dat je altijd al wilde gaan doen. Dat vind ik heel gaaf.”

In januari kwam F bijeen om Nik’s besluit om naar L.A. te bespreken. Damion had daarna tijd nodig om het te overdenken. “Op een gegeven moment heb je er dan wel vrede mee. Maar het is heel chill dat ik dit interview niet de dag nadat het besloten werd hoefde te doen. Dan was het heel veel gestotter geworden.” Nik, grijnzend: “Zoals nu.” Damion: “Ja. Het is zo’n groot onderdeel van je leven.”

Grote Markt-programmeur Marco Bijsterbosch loopt langs, de lokatie van de laatste shows die F rond 1 oktober zal geven, wordt besproken. De Zwarte Ruiter heeft duidelijk de voorkeur, al zal dat qua capaciteit krap worden. Maar de andere opties worden eendrachtig van tafel geschoven. Marco: “De Ruiter. Let’s do it. Ik haal alle meubilair weg. Mensen op de balkons, op de bar, naast de bar, ja, dat wordt kicken.” Martin: “Ja. We gaan all in en we gaan allemaal naar de klote.” Nik: “Gewoon chaos, ja toch? Wat ga je eraan doen.”

Ze hebben enorm veel zin in die laatste shows, al worden het onvermijdelijk emotionele avondjes voor ze. Wordt dat ‘drama op de dansvloer’ in de Zwarte Ruiter? Nik, glimlachend: “Ik wil gewoon een zo goed mogelijk concert geven die laatste keer. En het niet groter maken dan het is.” Martin: “We gaan echt wel even goed nadenken over de setlist. Nog voor één laatste keer ‘Ik voel die zon, schijnend op mijn kont’ meezingen met zijn allen.” Damion: “Jaaaa.... dat wordt superleuk.”

F geeft twee afscheidsoptredens in de Zwarte Ruiter, op 30 september en 1 oktober. Check de facebookpagina van F voor up to date info over de shows.
https://www.facebook.com/fmusicnl