Jiggy Djé: van keyser punchline tot filosoof

"Voorheen had ik echt die drang om andere rappers op een niet fysieke manier kapot te maken. Dat heb ik helemaal niet meer."

Milan König ,

In dit interview is Jiggy Djé zeer openhartig over zijn gedachtes. Hij legt uit wat voor transformatie hij in zijn denkpatronen heeft doorgemaakt en wat voor gevolgen dat voor zijn muziek heeft gehad. De jonge pompeuze rapper heeft plaats gemaakt voor iemand die meer is dan een rapper en van groot inzicht getuigt. 'Grant that I may seek'

Kan je jouw persoonlijke groei van de laatste tijd omschrijven?
Ik probeer niet te verzanden in vooringenomenheid. Oftewel ik probeer niet te geloven wat ik de dag hiervoor geloofde. Alleen maar omdat dat is wat ik eerder geloofde. Ik denk dat veel mensen slachtoffer zijn geworden van keuzes die zij gemaakt hebben, omdat ze ooit ergens in geloofden en daarna niet meer daarvan af wilden wijken, omdat dat onzeker over doet komen. Ik ben in het proces om een angstloze en geweldloze man te worden. Waarbij ik nu op het punt gekomen ben dat ik denk: Hé, wat zegt mijn hart eigenlijk? En wat zegt mijn geest?

En wat zeggen die twee?
Liefde. Dat is mijn voorlopige conclusie. Liefde maakt weliswaar ook blind, wat ook wel weer mooi zou zijn voor dit land. Er zou dan geen verschil meer worden gezien in rassen. Of bijvoorbeeld wat voor kleren iemand aanheeft, of wat voor auto's mensen rijden. Ik zou liefde kiezen boven zicht.

Waar denk je dat die twijfel en heroriëntatie vandaan komt?
Mijn vader is van origine Molukker en mijn moeder is Nederlands. Daardoor groei je toch wel een beetje op in twee verschillende culturen en dan is er natuurlijk gewoon het conflict. Oftewel: de Molukse kwestie - waarbij de Indonesiërs na de Tweede Wereldoorlog niet weer onder het gezag van Nederland wilden komen te staan - waar ik in feite de belichaming van was, omdat het uiteindelijk een kwestie tussen de Molukkers en de Nederlanders werd. Ik ben dus eigenlijk van jongs af aan gedwongen om na te denken over meerdere perspectieven. Althans het is logisch dat het gebeurd is. Mijn identiteit was niet een gegeven. Ik heb mij nog nooit vol Nederlander of vol Molukker gevoeld. Deze situatie was een ingrediënt die er misschien voor heeft gezorgd dat ik veel heroverweeg.
 

“Ik ben in het proces om een angstloze en geweldloze man te worden.”


Probeer je de constante heroriëntatie en het uitdragen van liefde toe te passen in je muziek?
Zoals je al weet heb ik heel lang geen muziek gemaakt of uitgebracht. Dat heeft hier wel het één en ander mee te maken.

Klopt het dat je derde album, wat al klaarlag op de plank, deze thema's niet bevatten?
Ik heb het wat dat betreft nog niet helemaal op een rijtje. Zoals Bruce Lee bijvoorbeeld zei over vechten: ''Vechten is conditioneren en trainen, zodra puntje bij paaltje komt, dien je op je intuïtie te handelen.'' Dat is denk ik met kunst hetzelfde.

Heb je als persoon een heroriëntatie meegemaakt waardoor je niet meer achter je ‘never ending gaudí’ album staat?
Ik was afgelopen zomer in Barcelona en ik moest daar inderdaad aan denken, dat daar wel wat paralellen in te vinden zijn. Ik vind het zelf ergens ook heel fascinerend, deze hele moeilijke periode die ik doorga.

’’Het geeft voor mij aan dat je stromend water bent in plaats van stilstaand water.’’


Vind jij jezelf inconsequent?
Het mooie aan ons - als in mensen - is dat wij juist zo inconsequent als de tering kunnen zijn. Wij kunnen ons vormen naar wat nodig is voor ons en dat vind ik een mooie kwaliteit. Inconsequent zijn wordt vaak gezien als iets onbetrouwbaars, terwijl het eigenlijk juist heel mooi is. De reden waarom wij inconsequent als onbetrouwbaar zien is, omdat wij in een wereld leven die voortgekomen is uit een collectiviteit. Oftewel wij hebben elkaar nodig gehad om aan ons eten te kunnen komen. Als iemand onbetrouwbaar was, zou hij dus met mijn eten kunnen fokken, omdat wij elkaar nodig hadden. Vanuit die achtergrond snap ik dat wij inconsequentie als iets negatiefs beschouwen. Maar als mens denk ik dat het juist een mooie eigenschap is, als iemand vaak van ideeën wisselt. Het geeft voor mij aan dat je stromend water bent in plaats van stilstaand water.

Hoe ben jij jezelf gaan veranderen?
Door her-conditionering. Als ik bijvoorbeeld mijn hele leven met rechts heb geschoten, betekent het niet dat ik het met links niet kan. Ik moet alleen wel gaan oefenen. Een voorbeeld uit mijn leven: ik was eerst heel prominent aanwezig waar ik was. Zeker in discussies, dan was ik ook vaak een provocateur. Ik vond het ook leuk om het vuur verder op te doen laaien. Nu vind ik dat geen kwaliteit meer. Daar ben ik over na gaan denken. Toen begon ik mij af te vragen waarom ik dat deed. Daarna kwam ik tot de conclusie dat ik dat deed om de verkeerde redenen. Dus nu wil ik dat niet meer. En nu wanneer de bal mijn kant op wordt gespeeld en ik met rechts wil schieten, schiet ik met links. Dat is wat ik intuïtief doe. Door het te oefenen op de momenten wanneer het er niet toe doet, verander ik mijn manier van handelen op de momenten wanneer het er wel toe doet. Ik geloof dat dat bij ieder mens kan.

Waar komt jouw perfectionisme eigenlijk vandaan?
Ik zou niet willen zeggen dat dat het geval is, perfectionisme is een heel relatief begrip. Maar naar mijn eigen standaarden wil ik het zo goed mogelijk doen als ik mezelf bekwaam acht. Wat voor mij perfect is, hoeft voor een ander nog niet perfect te zijn. Ik beschouw het eerder als iets negatiefs, dat ik perfectionist was, dan als iets positiefs. Ik denk namelijk dat het eigenlijk maar een reden was om mij te laten gelden. En in feite is je laten gelden nog niets verkeerds, maar het hangt er erg vanaf wat je motieven zijn.

Wat denk je dat jouw motieven waren?
Omdat ik mij bijvoorbeeld achtergesteld voelde. Of omdat ik mij juist minder voelde dan iemand anders. Ik ben bijvoorbeeld voortgekomen uit mensen die letterlijk onrecht aangedaan is. Dus dan kan je het gevoel hebben: "En nu moet iedereen mij horen, want wij zijn niet gehoord.’’ Een andere theorie is dat ik kort van stuk ben. Of dat ik als gekleurd kind ben opgegroeid in een hoofdzakelijke blanke gemeenschap. Dat ik op een middelbare school zat waar hoofdzakelijk blanke kinderen zaten. En dat ik met racisme en discriminatie te maken heb gehad. Dat ik onrecht zag in de wereld en dat mij triggerde, waardoor ik nu zoiets heb; Ik moet mijzelf brengen in een positie waarin ik er iets aan kan doen. Het kunnen ook alle opties zijn, althans dat denk ik. Maar ik hoop niet dat het genetisch is.

Maar dat maakt je niet per se tot perfectionist?
Nee, maar ik kan jou ook van alles laten geloven over mij. Ik weet van mijzelf dat ik niet perfectionistisch ben. Ik weet dat wat binnen het menselijk kunnen ligt beperkt voor iedereen is. Er zit een beperking op, het is niet ongelimiteerd dus in principe is het een kwestie van keuzes maken. Waar wil je schitteren? Ik weet dat ik op bepaalde vlakken schitter, waarvan mensen om mij heen het gevoel hebben dat ik perfectionistisch ben. Maar ik weet ook dat als iemand bij mij komt kijken op een ander gebied, dat hij denkt: "Oh daar lever je dus op in’’.

Ben jij andere dingen in het leven gaan waarderen?
Ik heb tegenwoordig veel bewondering voor diegene die bijvoorbeeld vissen als hobby hebben en er veel over weten. Eerst dacht ik: "Waarom zou je een keuze maken om ergens veel vanaf te weten waar je eigenlijk geen fuck aan hebt?’’ En dat is het nou juist precies. Zij die dat wel doen ontsnappen op hun manier aan het systeem. Door iets wat ze geen geld oplevert, levert het ze direct dát op wat geld zou moeten opleveren, oftewel: peace of mind. Het gaat om jezelf: "What you eat, don’t make me shit’’.

Lukt het een beetje in jouw geval?
Ja zeker! Ik geef je een mooi voorbeeld: Dit is een gebed van St Francis of Assisi waaraan ik mij probeer te houden: ’’Lord, make me a channel of thy peace - that where there is hatred, I may bring love - that where there is wrong, I may bring the spirit of forgiveness - that where there is discord, I may bring harmony - that where there is error, I may bring truth - that where there is doubt, I may bring faith - that where there is despair, I may bring hope - that where there are shadows, I may bring light - that where there is sadness, I may bring joy. Lord, grant that I may seek rather to comfort than to be comforted - to understand, than to be understood - to love, than to be loved. For it is by self-forgetting that one finds. It is by forgiving that one is forgiven. It is by dying that one awakens to Eternal Life.’’ Het eerste gedeelte klinkt als een soort van ‘Miss Universe’ toespraak vind ik. Maar wat ik er vet aan vind is: ‘Grant that I may seek rather to comfort than to be comforted.’ Ik lees dit vaak voor en het helpt mij om constant voor ogen te blijven houden wat ik echt wil. Hier geloof ik in 'Grant that I may seek': verschaf mij dat ik ga zoeken/ kijken of ik het kan. Het is niet zo van: ''Geef het aan mij.'' Nee het is: ''Geef mij de ruimte om het te kunnen vinden.''

Merk je het verschil met vroeger?
Sinds mijn 15e was ik er goed in om iemand te betrappen op inconsequenties en misstappen in spraak en communicatie. Waardoor ik jou vrij gemakkelijk in het nauw kon drijven aan de hand van taal. Dus ik werd er ook goed in om discussies aan te gaan over dit soort shit. En mensen het gevoel te geven: ‘je kan niet winnen in discussies van mij’. Maar toen dacht ik: ‘wat heb ik daaraan?’ Het is alleen maar ego. Oké, nu heb ik gewonnen. Wat wil ik dan? Wil ik dat iemand zich een lul voelt? Ik wil toch dat die ander ook wilt dat alles beter wordt? Wat ik wel wil als ik met iemand aan het praten ben - die bijvoorbeeld PVV stemt en dus in het behoud van zwarte piet gelooft – is dat wij uiteindelijk elkaar een hand kunnen schudden en tot een nieuw idee kunnen komen, waarin wij ons beide kunnen vinden. Ik wil iemand anders niet vertellen hoe het moet, op het moment wanneer ik ga vertellen wat iemand moet doen, waarom zou diegene dan niet het recht hebben om mij precies hetzelfde te vertellen? In plaats van alleen maar ieders eigen kant belichten: ''Hoor je wel wat jij zegt?'' ''Begrijp je wel hoe ik mij hierbij voel?’’ "Weet je wel wat mijn voorouders hebben meegemaakt?'' "Weet je wel wat de V.O.C. heeft veroorzaakt?’’.

’’Ik was heel gewelddadig op een non-fysieke manier en was heel dominant’’


Terugkomend op dat je er twee jaar geleden helemaal klaar mee was, was er toen nog een druppel die de emmer deed overlopen?
Er was geen druppel, ik was gewoon structureel te moe en ontevreden. En ik ging bij mijzelf te rade waar dat vandaan kwam. Ik bedacht mijzelf: ''Hoe kan je claimen zo slim te zijn, maar je eigen dingen niet eens kunnen oplossen?'' Toen ging ik heel kritisch kijken naar hoe ik leefde. Wat zijn je dagelijkse handelingen? Wat vind ik van dingen? Waarom vind ik dat? Hoe behandel ik mijn vriendin, mijn vrienden, familie, ouders en mensen die ik niet kende. Toen kwam ik er eigenlijk achter dat ik heel raar deed. Ik was heel gewelddadig op een non-fysieke manier en was heel dominant. Mijn gelijk moest altijd behaald worden.

Kwam dat 'gelijk halen' ook terug in je muziek?
Ja, die punchline-achtige shit kwam inderdaad wel uit diezelfde bron. Maar dat was wel beeldspraak, esthetiek en een ambacht. Ik ben er wel over uit dat het ongevaarlijk is. Ik doe er niemand pijn mee. Maar de aard van die punchlines was bij mij eigenlijk een angst, waardoor ik heel goed wist wat de angstige plekken waren bij andere rappers. En wat mij heel erg dreef om constant zo pompeus mogelijk te rappen. 

Zullen de punchlines hiermee verdwijnen?
Nou ja, dat weet ik niet. Daar ben ik nog niet over uit. Het blijft vlechten met woorden. Ik dacht vanochtend bijvoorbeeld nog aan een punchline. In een zin over mijn ouders: ''Trouw vereist ballen en ik heb een echtpaar''. Dus het kan wel ja. Voorheen had ik echt die drang om andere rappers op een niet fysieke manier kapot te maken. Dat heb ik helemaal niet meer. Ik wil juist dat het heel goed met ze gaat en dat iedereen blij is haha. Ik wens ze gewoon veel geluk en dat andere ligt niet meer in mijn aard.

Wat wil je nu graag maken?
Ik wil gewoon graag iets maken wat ik zelf wil luisteren. Ik zie dat als de uitdaging. Dat is mij nog nooit gelukt. Ik heb nog nooit mijn album geluisterd nadat het uitkwam.