Voor shame draait een nieuw album promoten niet om een gelikte perscampagne, maar om het nadoen van Kardashians, tv-kok imitaties en parodieën op van die hele suffe TikTok straatinterviews. ‘Je kunt er maar beter iets grappigs van maken,’ zegt frontman Charlie Steen lachend, ‘Als je dan toch promotie moet doen, doe het dan op je eigen manier.’ Dat is typisch shame: een band die zichzelf niet al te serieus neemt, maar tegelijkertijd nooit een grap maakt van hun muziek. ‘We zijn absoluut een stelletje piss-takers, maar we nemen ons vak ook heel serieus. We hebben ons hele leven in dit vak gestoken.’
In hun geval klopt dat helemaal. De jongens van shame braken als piepjonge twintigers in 2018 door in de postpunk-golf, samen met bands als Fontaines D.C. en IDLES, en tourden de wereld rond terwijl ze zelf nog volwassen moesten worden. ‘We hadden het geluk dat we onze jeugd mee hadden,’ herinnert gitarist Eddie Green zich. ‘Mensen flipten vroeger helemaal over hoe jong we waren, nu zijn we stokoud,’ lacht hij. Die onbevangen jeugdigheid ging ook gepaard met hedonistische trekken van een band die voor het eerst van succes proefde. Wat volgde was een periode vol lessen. ‘Je maakt heel veel fouten die andere mensen waarschijnlijk veel later maken,’ geeft Eddie toe.
Die vormende jaren van nachten naar de ratten gaan en de volgende dag zweterige shows spelen in de Windmill in Brixton, gaven de band een mengsel van zelfvertrouwen en chaos dat hen nog altijd voortstuwt. Nu, met hun vierde album, keert shame terug naar hun instinct: ‘Net als het debuutalbum is deze plaat simpel en niet overdacht,’ vertelt Steen. Het resultaat is Cutthroat, een album dat sneller, grappiger en meer naar buiten gericht is, vol met paradoxale personages waar de frontman door gefascineerd is geraakt.
De Londense band shame brak als piepjong groepje twintigers in 2018 door in de postpunkgolf. Met hun nieuwe plaat keren ze terug naar de geest van hun debuut: humor, plezier en een enorme lading energie, dit keer met een stoet lafaards en hypocrieten in de schijnwerpers. ‘Er zijn er tegenwoordig meer dan genoeg.'
Van Tony Soprano tot Lampião
‘Big, beautiful naked women falling out the sky. / Motherfucker, I was born to die.’ De titeltrack wordt gezongen vanuit een personage dat tegelijk pronkt met zijn arrogantie en verzuipt in zijn eigen onzekerheden. Het zet meteen de toon voor de rest van de plaat: een album vol lafaards, hypocrieten en andere moreel inconsistente figuren. ‘Er zijn er tegenwoordig meer dan genoeg,’ zegt Steen. Toch werd het maken van Cutthroat niet gevoed door woede, maar door nieuwsgierigheid.
De zanger raakte voor het schrijven van Cutthroat in de ban van Oscar Wilde en zijn fascinatie voor paradoxen. Tijdens het lezen van zijn toneelstukken viel hem op hoe vaak Wilde personages opvoerde die zichzelf tegenspreken of die in hun tegenstrijdigheden juist interessant worden. ‘Het zwart-wit van goed en kwaad is eigenlijk helemaal niet zo interessant,’ zegt hij, ‘wat daartussen zit, dat is waar de spanning ontstaat.’ Die personages zien we constant in boeken en films: 'Tony Soprano, Walter White, het zijn allemaal corrupte figuren waar we allemaal heel graag naar kijken.’ Dat komt volgens de frontman doordat we hun tegenstrijdige gedrag herkennen en ons ermee kunnen inleven. 'We kennen allemaal wel de socialist die coke snuift, de zondiger die braaf naar de kerk gaat, of de antikapitalist die toch gewoon een blikje Coca-Cola drinkt.’
Op Cutthroat duikt die fascinatie ook op in een onverwachte historische figuur: Lampião, een beruchte bandiet uit het noordoosten van Brazilië. Steen leerde hem kennen toen hij met de Braziliaanse familie van zijn vriendin in São Paulo was. ‘In zo’n enorm land lijkt iedereen hem te kennen. Er worden nog steeds tijdens carnaval liedjes over hem gezongen.’ In het refrein zingt Steen, in het Portugees, een tekst die geschreven werd door een lid van Lampião’s bende Volta Seca. ‘In de folklore wordt zo’n figuur geromantiseerd, terwijl hij in de werkelijkheid een crimineel was die heel veel nare dingen deed.’ Precies die spanning tussen mythe en werkelijkheid, tussen volksheld en misdadiger, maakt Lampião voor Steen zo’n intrigerend personage en doet hem naadloos in de thematiek van Cutthroat passen. ‘Daarnaast was het ook wel verfrissend om voor de verandering eens iets niet van Wikipedia te leren,’ lacht hij.
Tegen de kliekjes in
De plaat beperkt zich niet tot observeren, shame deelt ook rake klappen uit. Vooral aan kliekjes en groepsmentaliteit. ‘Toen we de band begonnen was gitaarmuziek echt niet zo cool als het nu wordt gevonden,’ blikt Steen terug, ‘en je ging al helemaal niet naar school in een pak van de kringloopwinkel.’ Dat gevoel van buitenstaander zijn loopt als een rode draad door hun werk, van het eerste nummer dat ze ooit schreven ‘One Rizla’ tot het Americana-achtige ‘Spartak’ op de nieuwe plaat. Steen neemt er de kliekjesmentaliteit op de schop, iets waar hij zelf genoeg van heeft meegemaakt. ‘Als je de verkeerde kleren draagt en naar de verkeerde muziek luistert, hoor je er al snel niet bij. ‘Spartak’ gaat eigenlijk over iedereen die iemand een slecht gevoel geeft omdat die gewoon doet wat hij of zij leuk vindt.’
Dat gevoel beperkt zich niet tot schoolpleinen: ook in de muziekwereld wemelt het van de kliekjes en pretentieuze scenes waar je zogenaamd bij zou moeten horen. ‘We hebben dat kliekjesachtige gedoe altijd van dichtbij gezien,’ zegt Eddie Green. ‘Maar gelukkig hebben we ons er nooit onderdeel van gevoeld. Bij ons draait het veel meer om community en elkaar vooruit helpen dan om in een hokje passen.’ Vanaf hun beginjaren probeerde shame daarom een eigen gemeenschap op te bouwen. In de Windmill organiseerden ze regelmatig avonden waarop ze bands die nauwelijks optredens kregen een podium gaven. Niet om een scene af te bakenen, maar juist om die open te breken. ‘Het ging ons er altijd om: als we iets tof vinden, dan verdient het een plek op het podium,’ zegt Green.
De jongens van shame mogen dan een stel lolbroeken zijn, maar hun doel is serieus: de lafaards van de moderne maatschappij aan de kaak stellen, of zoals Steen ze zelf omschrijft ‘de mensen die weten wat het juiste is om te doen, maar ervoor kiezen om het niet te doen.’ Met Cutthroat kiest de band ervoor wél het juiste te doen: dichtbij zichzelf blijven en met een bak plezier een uitlaatklep bieden voor de frustraties en twijfels van het moderne leven.