A La Carte met Dave Clarke: ‘Ik ben bij clubs geblacklist omdat ik zeg wat ik vind’ A La Carte met Dave Clarke: ‘Ik ben bij clubs geblacklist omdat ik zeg wat ik vind’

Maar laten we eerst even stilstaan bij dat feest: vier zalen in de Melkweg, een flinke line-up met o.a. Marcel Dettmann, Helena Hauff, Doplereffekt en IMOGEN, Clarke doet zelf twéé sets. Betekent zo’n jubileum eigenlijk iets voor de wat cynische Britse technoproducer? ‘Natuurlijk!’, zegt hij met grote ogen. ‘De Melkweg boekte me voor mijn tweede gig in Nederland. De eerste was trouwens in discotheek Richter aan de Regulierdwarsstraat. Rare avond: er waren vijf dansende mensen en Milli Vanilli, die allebei stilstonden en me aanstaarden. Hoe dan ook: in ’95 speelde ik voor het eerst in de Melkweg, omdat Archive One net uitkwam, sindsdien zijn we altijd samen blijven werken. Misschien druk ik dat niet vaak genoeg uit, maar dit betekent veel voor me.’

‘Ik draaide in Glasgow, dat was geweldig. Ik heb een geschiedenis met Schotland, het was één van de eerste plekken buiten Engeland waar mijn muziek van de grond kwam. En ik draaide veel in The Arches, een club onder Glasgow Central Station. In 2015 sloten ze de deuren, en sinds de heropening – eind 2023, geloof ik? – popelde ik om er weer te kunnen spelen. Dat werd één grote chaos vanwege storm Amy. KLM cancelde mijn vlucht, dus ik moest een dag eerder vliegen. Maar pakte goed uit: de club kon geen hotel voor me vinden in de stad, ik heb twee dagen doorgebracht in een Schots kasteel op het platteland.’

Zalig.
‘I know. De gig was geweldig, ondanks de storm was de club bijna vol met jonge kids, oudjes, alles ertussen. En wanneer ik in het Verenigd Koninkrijk ben, probeer ik alles wat ik mis in één dag te proppen: een volledig Schots ontbijt, ’s middags een sunday roast, ’s avonds een Indiase curry. En ik ging naar een whiskybar. Een perfect weekend.’

‘Ken je de DJ Mag Top 100? Wat een flauwekul is dat. Ik heb er een paar keer ingestaan in een onschuldiger tijd. Die lijst vertaalde zich direct naar boekingen – daarom betaalden sommige dj’s zich ook blauw aan marketing. Eén van de raarste gigs die ik daaraan overhield was in Marokko, in 2004, een feest van een Marokkaanse prins. Ik was er nog nooit geweest, dus ik dacht: why not? Bij aankomst werd ik geweldig behandeld: meteen een rondrit door de stad, ik verbleef in een prachtig traditioneel huis naast dat beroemde plein.’

‘Daarna werd ik naar een kasteel gebracht. Buiten stond een glanzende witte Bentley, op een perfecte hoek gezet voor de foto’s. Binnen was iedereen helemaal uitgedost: hoge hakken, kokerrokken. Hele rare vibe, het leek wel een trouwreceptie. Het was duidelijk: niemand was daar voor mij, en niemand had zin in harde techno. Ok, dan houd ik het mellow. Na tien minuten vroeg de prins heel netjes: “Kun je alsjeblieft wat zachter spelen?” Ik heb het nog even geprobeerd met wat weirde electro-remixes van Prince, maar iedereen staarde me aan: “Wat doe jij hier?!” Al snel kwam de prins naar me toe: “We vinden dat je moet stoppen.” Ze hebben me netjes betaald, ik ben goed behandeld, maar het was een surreële ervaring die twintig jaar kostte om overheen te komen. Dit jaar ben ik voor het eerst teruggegaan. Net buiten Marrakech, bij een feestje voor driehonderd man in een hotelspa die er helemaal in zaten.  Soms moet je dapper zijn, ook als het twintig jaar duurt. Ooit keer ik terug naar Hilversum.’ Grinnik.

‘De hoogste prijs die ik heb betaald, is dat ik ben geblacklist bij clubs omdat ik zeg wat ik vind. Ik begrijp Greta Thunberg goed, op verschillende manieren. Wanneer je autisme hebt, heb je een absoluut gevoel voor rechtvaardigheid.’

Ben je autistisch?
‘Met van alles en nog wat. Een sterk rechtvaardigheidsgevoel dus, zonder te weten hoe je dat diplomatiek verwoordt. Smalltalk bestaat niet. En ik geef veel om de muziekindustrie, om talent, ik ben tegen leugens en marketing. Als ik mijn mond had gehouden, had ik veel kanten op gekund met mijn carrière. Maar dan zou ik mezelf niet in de spiegel kunnen aankijken.’

Waar ben je geblacklist?
‘Dat zeg ik niet, dan werk ik mezelf in de nesten met mensen die ik hier niet bij wil betrekken.’

Vanwege welke onderwerpen ben je geblacklist?
‘Weet je nog, tourmanager gate? Tijdens corona waren er dj’s die letterlijk meerdere huizen hebben en genoeg geld verdienden, die de alarmklok luidden: “Help onze tourmanagers, ze hebben geen inkomen!” Ik dacht: “Ok, betaal ze dan door?!” Dat zei ik, dus mensen waren pissed. En daarna kwamen ze erop terug, en deed iedereen alsof het nooit gebeurd was. Ik heb persreleases gezien, die naar Zuid-Amerika werden gestuurd!” 

‘Maar ook, weet je wel, bepaalde organisaties waar ik in geloofde, aan wiens merken ik met liefde en overtuiging hebben gebouwd, die vervolgens alles voor het geld doen. “Oops, KKR heeft ons overgenomen, sorry!” Ok, maar… dat wilde je, toch? Je hebt zojuist bakken met geld verdiend, het boeit je geen fuck. En dat zeg ik omdat ik geef om de muziek en de scene. Ik ben geen antikapitalist, ik geloof dat mensen betaald moeten worden voor wat ze waard zijn. Maar niet voor hoeveel ze pretenderen waard te zijn. Dat steekt me.’

‘Ok, laten we meteen ter zake komen. Is techno nog politiek in 2025? Nee, absoluut niet.’

Verklaar je nader.
‘Ik geef les aan het Conservatorium in Haarlem. De kids daar geven me hoop. Ze zijn verdomd slim, solidair met hun klasgenoten. Muziek opende mijn ogen over de wereld, en zo vlieg ik mijn lessen over politiek aan. Britse punk bijvoorbeeld, zo leerde ik over burgerrechten, racisme, armoede, over de kerk. Natuurlijk wist ik dat er iets mis was met de wereld. Maar op school leerden we dat kolonialisme en cricket rechtvaardigheid naar de rest van de wereld brachten. Punk opende me de ogen, holy shit. Toen kwam hiphop, en leerde ik van alles over de Amerikaanse binnensteden, over de misstanden tegen de zwarte gemeenschap. En toen kwam techno. Heel politiek, anti-autoritair, tegen apartheid. We moesten vechten om de muziek te kunnen draaien, de overheid kwam zelfs met wetgeving tegen repetitieve beats. Maar we wilden de wereld een betere plek maken. Naïef misschien, maar wel uit oprechtheid. Maar zelfs toen wist je wie er voor de muziek en het gevoel was, en wie voor het geld, de roem en het voeden van hun eigen ego.

Ik heb vraag me wel eens af bij hoeveel artiesten hun engagement nou oprecht is, en wie het doet vanuit opportunisme. 
'Veel artiesten cosplayen politiek engagement, ze kochten hun social media volgers omdat ze snappen wat de marketingwaarde daarvan is en spreken zich vervolgens op social media uit tegen social media. Fuck you! Ze willen de eigen industrie niet verbeteren, ze willen hun eigen positie verbeteren. Natuurlijk zijn er nog steeds politieke dj’s, muzikanten en verzamelaars die wel een fuck geven om de waarden, om de muziek.. Maar als collectief is het niet meer politiek, nee. Wat de kids nu zien als techno is überhaupt geen techno, het is EDM. Techno is kapitalisme.’

Welke feesten vormden jouw ideeën over de scene?
‘Ik kwam uit een tijd waarin er vaak in clubs werd gevochten aan het einde van een avond. Omdat een vent z’n meisje niet had gekregen, omdat mensen stomdronken waren en de ontevredenheid over hun leven op iemand moesten afreageren. En toen kwam XTC, wat ik trouwens zelf niet doe, en opeens was er saamhorigheid in onze klassenmaatschappij. Ik wil niet door een roze bril naar het verleden kijken, ik hoop maar dat iedereen die nu opgroeit in een scene dat heel speciaal vindt. Misschien kijken ze er ooit op een rare manier op terug: “God, weet je nog, in de tijd van Instagram? Dat was geweldig.” 

‘Hmmm… ik heb hier twee te beantwoorden. Ik begin bij: “Wie heeft je leven veranderd?” Ik zou zeggen: John Peel.'

Met zijn BBC-radioshows heeft hij veel artiesten helpen doorbreken. Wanneer begon hij je te supporten?
‘Goede vraag. In ’89, ’90, ’91 begon hij mijn muziek te draaien, en zonder hem had niemand over me gehoord. Dan had ik geen boekingen gekregen, geen radioshow bij de VPRO gehad. Ik had dezelfde of betere muziek kunnen maken, maar zonder John’s support had jij niet geweten wie ik ben.’ Hij gnuift. ‘Geweldig, toch? En andersom: ik weet nog dat ik als negenjarige in bed naar zijn radioshows luisterde. Met mijn koptelefoon, toen had je nog geen stereo. Verstopt onder de lakens, omdat mijn ouders dachten dat ik sliep. De verbinding kraakte ontzettend, het signaal ging erin en eruit.. Dan draaide hij Joy Division, en opende zo een hele nieuwe wereld voor me. Zijn support betekende alles voor me.’

We kibbelen nog even door over het radiolandschap, dan pakt hij de kaart er weer bij. ‘”Hoe ver terug ken je je stamboom?”, daar ben ik vorig jaar achter gekomen.  Ik wist wel dat ik Nederlandse familieleven had, maar ik realiseerde me niet dat die geschiedenis vierhonderd jaar teruggaat. Naar Amsterdam, Amstelveen, Weesp en Haarlem.’

Wow. Wat ontdekte je over je familie?
‘Blijkbaar werkten ze in tabaksfabrieken en verkochten ze kranten. Iedere familie lijkt wel die ene gekke achterneef te hebben, die niks liever met z’n leven doet dan de hele familiegeschiedenis uitkammen. En daar ben ik dankbaar voor.’ Hij grinnikt. ‘Vierhonderd jaar aan Nederlandse geschiedenis! Dat maakte heel blij vanwege, je weet wel, Zwarte Piet. Toen ik hierheen verhuisde was ik heel erg tegen Zwarte Piet, dat zei ik ook publiekelijk. Een promotor van een bekend Amsterdams festival is tegen me tekeer gegaan: “Je moet je mond houden over onze tradities, het is niet jouw land!’  Ha. Fuck it, het is wél mijn land.’

‘Dat is… interessant. Met pieken en dalen, zal iedere eerlijke artiest zeggen. Mijn radioshow helpt me, ik luister veel nieuwe muziek en punksets doen helpt ook. En nieuwe technologie: ik krijg vandaag de nieuwe CDJ-3000X binnen. Blijkbaar is het scherm groter, dus nu kun je kiezen of je een fooi van 15%, 20% of 25% achterlaat.’ Grinnik. ‘Wanneer ik mijn non-techno-radioshow Saga doe, heb ik de stems in Serato en kan ik alle tracks live remixen, ik kan vocals eruit wippen en bepaalde stukken verlegen. Ik draai al veertig jaar techno, maar ik zou nooit willen teruggaan naar vinyl: de controle die je met CDJ’s hebt over frequenties, de manier waarop je platen kunt manipuleren, het is net driedimensionaal schaken.’

Voel je je nog steeds uitgedaagd?
‘Hmmm… Wanneer ik alternatieve, punk- en gothsets doe stap ik terug in de tijd, naar de jaren tachtig, toen ik dansvloeren moest overtuigen van de richting die ik op wilde. Mensen als schaakstukken bestieren is uitdagend. En dat vind ik nog steeds het meest exciting: om muziek te delen die ík exciting vind.’

‘Iets meer dan een jaar geleden nam een vriend me mee op vakantie naar Italië, heel attent. Als kind was ik één keer op vakantie gedaan.. We gingen naar Italië in een oude Citroën die maar kapot bleef gaan. Ik vermoed dat mijn vader dat expres deed, de Engelse wegenwacht vergoedde dan je hotel.’ Grinnik. ‘We gingen naar Sorrento, verbleven daar en toen heb ik aan die vriend gevraagd of we naar dat oude hotel konden. Ik was er niet geweest sinds ik 10, 11 was.’ Met troebele ogen: ‘Zodra ik de deur doorliep kon ik nauwelijks ademen, zo emotioneel werd ik ervan.’  

Waarom raakte het je zo?
‘Omdat het zo’n empathisch gebaar was. Het gekke: vervolgens gingen we naar Amalfi, en bleek het hotel waar we verbleven een ander hotel te zijn waar we tijdens die vakantie in mijn kindertijd waren verbleven. Geheel toevallig! Ik had geen idee tot we daar aankwamen. Ik kon zien waar ik had geskateboard, ik herkende het gebied. Er kwam veel omhoog daar. Mijn vader was de man die me inspireerde om meer te leren over stereo’s en hi-fi soundsystems,, maar we hadden ook een ingewikkelde relatie. Die vakantie hielp me om daarmee af te rekenen.’

20 Years of Dave Clarke Presents vindt op vrijdag 24 oktober plaats in de Melkweg. Bekijk hier ons volledige ADE25-dossier.