Het grote Hang Youth-interview Het grote Hang Youth-interview

Het is dringen in de toch al krappe gangen van de Desmet Studio’s. Het epicentrum is de kleedkamer waarin de cameraploeg focust op de vier Hang Youth-leden die de openingsscenes voor de ‘Ik Lach Maar Ik Huil’-videoclip spelen. Drummer Nout Kooij staat met ontbloot bovenlijf achter een strijkplank en er moet snel geschoten worden, want de professioneel aangebrachte tranen druppelen al naar beneden. 'Verdrietig kijken. Nu lachen. En slikken. En kijk opzij.' Zijn blik gaat richting frontman Abel van Gijlswijk, die voor een spiegel zit maar vooral in de verte staart. Rechts van hem hem knipt gitarist Kaj Bos zijn baard, terwijl bassist Ben Kraak links van hem aangeslagen op de bank ligt. Na de cut verspreidt het circus zich door het pand.
‘We doen straks de scene waarin we in een talkshow zitten,’ zegt Nout in de gang. ‘Er zit een heel vet effect in waarbij de tranen er echt uitknallen.’ Het eerste special effect voor Hang Youth ooit? Nout, grijnzend: ‘Nee man, vorige week hebben we iemand in de fik gestoken. Bij Damen Shiprepair in Noord. Er is ook met molotovcocktails gegooid. Zo vet.’

Had Hang Youth een paar jaar geleden voorspeld dat ze nu fancy videoclips zouden opnemen, en ze waren allevier in lachen uitgebarsten. Helemaal omdat Hang Youth bedoeld was als project van één maand. In 2015. Een week na de videoclip-opnames willen ze er wel herinneringen aan ophalen, aan die vier albums, die eigenijk weinig losmaakten. Niet dat ze trouwens een grote respons hadden verwacht. Kaj: ‘Daar ging het niet om. In de maand mei waren we Hang Youth.’ Nout: ‘Elke week één album.’ Kaj: ‘Daarna zeiden we heel bewust: dat was top, nu gaan we weer door met onze andere shit.’ Abel: ‘Goed gewerkt jongens.’ Kaj: ‘Maar we vroegen ons tijdens corona af: waar zijn de punkbands? We wilden Hang Youth eigenlijk niet meer doen. Als je er weer aan zit, wordt het misschien slecht. Maar het was obviously de tijd ervoor. Alleen, als er één ding was waar we niet op hadden gerekend, was het dat Hang Youth het ding zou worden. Liedjes van één minuut waarin je je de hele tijd kanker schreeuwt? Nee. Maar dan sta je opeens op tv en shit.’ Abel: ‘Omdat er veel mensen zijn die het vet vinden, kun je meer weirde shit doen. Dat is deze plaat. Met een echte producer. Waarvoor we de tijd nemen. Een paar synthesizers erbij doen. In een dure studio opnemen. Een paar lijpe clips maken. De speeltuin is gewoon open. Het heeft veel opgeleverd.’

Het gaat over ER IS HOOP*, het Hang Youth-album dat deze week verschijnt. Wat voor 99 procent van de bands de orde van de dag is, is in het Hang Youth-universum volstrekt weirde shit. Liedjes van drie minuten! Met tempowisselingen!! Met de gevoelige snaar!!! De vier jeugdvrienden uit Amsterdam Noord die de afgelopen jaren alleen punk van één minuut in kapitalen maakten, hebben nu muzikaal de diepte gezocht. Die producer, dat is de in Parijs woonachtige Thomas Azier, bekend van zijn elektronische, melodieuze pop. ER IS HOOP* is een rijke, gevarieerde plaat geworden, waar genoeg energie in zit maar waar nummers ook midtempo mogen zijn, waar de maatschappij wordt aangevallen maar ook ruimte is voor liefde en verdriet, waar gitaarriffs vet klinken, een saxofoon voorbij zwiert en de tracks vol zitten met ideeën die soms prominent, soms subtiel in zijn gevuld. En toch is het Hang Youth-DNA nog in elke seconde aanwezig. Natuuriljk als het, letterlijk, over het maken van een bom gaat in de single ‘BOM’, maar ook als een heilig koortje klinkt. Voordat ze het oefenhok in het Haarlemse Slachthuis ingaan, schuiven ze hier in de kantine bij de picknicktafel aan.  

Hoe kwamen jullie op het idee om muzikaal een andere kant op te gaan?
Kaj: ‘Onze setlist bestaat uit acht A4’tjes. Je speelt vijftig nummers en dat waren we een beetje zat. Ook live. Bij het vierde A4’tje beginnen we moe te worden en gaan we meer domme grappen maken. En dan pikken we het richting het einde weer op. Je merkt het ook aan het publiek. Is er net een pit aan de hand, is het nummer weer afgelopen. We hadden behoefde aan meer dynamiek. Downscalen dus. Al die A4’tjes zijn ook niet goed voor het milieu.’
Abel: ‘Op een gegeven moment gingen mensen zelf nummers bedenken die van Hang Youth hadden kunnen zijn. Sommige copycat-dingen waren zo één-op-één, zo fucking goed, dat we dachten: als iedereen het kan voorspellen, is het niet meer leuk om zelf te doen.’
Kaj: ‘Voor ons kwam de vraag: wat kan Hang Youth nog meer zijn behalve kankersnelle liedjes van één minuut? Daarvan hadden we al drie albums in twee jaar tijd. En een EP.’
Abel: ‘We nailed it. Zoals bij GTA dat je alle side missions hebt gedaan. Of de master sword in Zelda hebt.’

Hoe weet je welke kant je vervolgens op wilt?
Ben: ‘Dat wisten we helemaal niet.’
Nout: ‘We zijn gewoon iets gaan maken.’
Kaj: ‘Trial and error. Dingen gevonden die we sick vonden, dingen gevonden die we niet sick vonden. Die hebben we weggegooid. Ieder van ons had wel een paar dingen in zijn hoofd. Die zijn we gaan verkennen. Het hoefde niet per se snel, dan krijg je automatisch een lager tempo, en wordt het wat wijder met meer tekst.’

Was er snel consensus over wat jullie wel wilden?
Dwars door elkaar: ‘Nee.’ ‘Geen consensus.’ ‘Nul.’
Kaj: ‘Het was een zoektocht. Juist omdat we de formule loslieten. Anything goes. Dan grijp je naar dingen die je zelf heel sick vindt. Maar misschien vindt de ander dat niet zo sick. Hoe gaan we dat oplossen?’

Zoiets kan heel erg mis gaan.
Abel: ‘Het ging ook af en toe mis. Dat hoort erbij. Het is ook interessant aan het proces. Het moet juist mis gaan. Je moet een paar keer op je bek gaan.’
Kaj: ‘We doen niet aan concessies in de band. We gaan geen tussenversie bedenken als twee het niet met elkaar eens zijn. Dan wordt het één van de twee versies. Dat moet je met elkaar uit zien te bekvechten. Dat kan inderdaad hoog oplopen.’
Nout: ‘We hadden hiervoor een ding dat goed werkte. Ook in de samenwerking. Als je daarmee gaat kutten, heb je per definitie een conflict. Vooral als je voor het proces een lange tijd neemt, wat wij hebben gedaan. Omdat we een goede plaat wilden schrijven.’
Kaj: ‘Er waren ook dingen die we meteen vet vonden. Ik had dat heel erg bij "Ik Lach Maar Ik Huil". Volgens mij hadden we allemaal iets van: whoo, sick, harde pokoe! En door naar de volgende.’

(tekst gaat verder onder de video)

Hoe kwamen jullie bij Thomas Azier terecht?
Abel: ‘Ik was een paar jaar geleden bezig met een soloding. Ik had een verse, maar wist niet hoe de beat moest klinken. Ik vroeg op Instagram of iemand een inspirerende productie voor me had. Toen reageerde hij. Ik dacht van: huh, wat de fuck, hoezo reageert deze guy? Hij is heel chaotisch en warrig. Hij zei: "Kom volgende week naar Parijs, dan kijken we wel." Ik dacht, okee, ik ga gewoon. In m’n eentje. Ik heb een track met hem gemaakt en dat verliep heel goed. Hij zit er helemaal hetzelfde in. Heel extreem. Heel emotioneel. Alles is superbelangrijk. Het klikte. Toen bedachten we om met dit Hang Youth-album een andere kant op te gaan. We wilde nog een oor erbij. Wie moet dat doen? Een Steve Albini, maar die ging net dood. We zaten in de bus en ik kreeg een appje van Thomas. Ik dacht: oh shit, misschien moet Thomas het Hang Youth-album doen.’

Werkte het?
Nout: ‘Door een vijfde lid erbij te halen, gebeurt automatisch iets in de groepsdynamiek. Heel verfrissend.’
Abel: ‘Met alle respect voor de mensen waarmee we hiervoor hebben gewerkt, maar met Thomas hebben we voor het eerst een producer producer in huis gehaald. Als je iemand als hij erbij haalt, moet je hem een stuk vrijheid geven. Anders is het voor hem niet interessant. Hij moet suggesties kunnen doen. Hij is een muzikaal genie. Zijn muzikale genie-shit moet erop. We zaten zo diep in de Hang Youth-formule, dat het fijn was om iemand van buiten te hebben die er anders naar kijkt.’
Nout: ‘En ons in gesprek naar iets anders kan sturen. Veel van zijn werk is erover praten’
Abel: 'Kankerveel Whatsapp-gesprekken gewoon.’
Nout: ‘Maar ook uitleggen hoe je toch Hang Youth blijft. Hij ging ons echt bevragen. Het is een vormend proces geweest.’

Er zitten veel uiteenlopende keuzes op de plaat. Het hoge koortje en de strijker op ‘Geef Mij Je Liefde’, de extra percussie in ‘Genocide’. Waar komen al die ideeën vandaan?
Abel: ‘Die eerste van Thomas. Bij ‘Genocide’ zei ik: er moet baile funk in. Als we met z’n vieren waren, was het niet gelukt. Maar Thomas is van: oké, ik hoor precies wat je zegt, we gaan het laten lukken.’
Nout: ‘Hij heeft het veel over events. Dan zegt hij: daar in het nummer moet iets gebeuren. Daarna laat hij het weer aan ons.’
Ben: ‘En als we dan ergens mee komen, gaat hij puzzelen om er iets van te maken.’

Die saxofoon in ‘Vuilnisbak’ is natuurlijk een heel grote stap.
Vier grijnzende bandleden. Kaj: ‘Weet je wie ‘m speelt?’

Candy Dulfer?
Kaj: ‘Candy. Het was gewoon een droom. We hadden het nummer al opgenomen. Hij was basically af, we waren volgens mij al aan het mixen. Maar Candy volgde ons op Instagram. Ze had net een comment onder iets gegooid.’
Nout: ‘Een anti-Wilders ding waar ze enthousiast over was, volgens mij.’
Kaj: ‘Ik dacht: als we een cameo willen moeten we het gewoon vragen, toch? Maar wat moet ze spelen? Moeten we iets nieuws verzinnen? Toen zei ik: die leadgitaar in ‘Vuilnisbak’ is een perfecte sax.’
Nout: ‘Ze was op dat moment in Japan. Toen ze thuis was, heeft ze het gedaan. En een solootje er achteraan.’
Abel: ‘Het was echt no questions asked.’
Kaj: ‘Noot voor noot ook. Alle kleine variaties die ik had ingespeeld heeft ze meegepakt. Echt supersick.’

Ik sprak Abel enkele maanden geleden over deze plaat. Hij zei dat hij verwachtte dat er een aantal luisteraars zouden afhaken. Is die angst er nog steeds?
Abel: ’Jazeker. Maar ik weet niet of het een angst is of een soort van hoopvolle verwachting. Ik hoop dat er een paar irritante luisteraars afhaken. Wil je dat ik een naam noem? Ze weten zelf wel wie ze zijn.’
Nout: ‘Stop met luisteren!’
Abel: ‘Maar voor iedere kankernerd die afhaakt, kunnen drie nieuwe kankernerds met een betere smaak in de plaats komen. Mensen die meer open staan voor muziek.’

Voelt het kwetsbaarder om deze muziek te maken?
Kaj: ‘Daar gingen we wel voor. We hebben in de teksten ook wel gezocht hoe we Hang Youth kunnen zijn zonder constant in gebiedende wijs vanuit een links blok te schreeuwen. Iets meer vanuit Abel.’
Abel: ‘Ja, precies. Vanuit een mens. Het helpt ook om de ideeën menselijk te maken in plaats van geschreeuw vanuit één kant van het politieke spectrum. Wat dat betreft is het kwetsbaarder. Je verstopt je niet achter een movement. Je bent zelf iemand die iets vindt. Dan worden de dingen die je vindt ook makkelijker om te begrijpen.’
Nout: ‘Hoe meer je inzoomt, hoe universeler het wordt.’
Abel: ‘Ik voel me ook niet relaxed in de rol van spreekbuis van die beweging. Dat is nooit de bedoeling geweest. Eigenlijk was het altijd al dit, wat we nu maken, wat mij betreft.’

Hoe ben je die spreekbuis geworden?
Abel: ‘Dat kwam na de eerste keer dat een journalist me vroeg: zie jij jezelf als de stem van een generatie? Ik antwoordde: "Nee, ik zie mezelf niet als die stem." Maar daarna nam iedereen over: STEM VAN EEN GENERATIE. Dat is teveel last. Het is ook niet gezond voor die movement. Alles wat wij fout doen, wordt die hele movement aangerekend. Zoals wanneer Greta Thunberg met een vliegtuig reist, dan is heel de movement de klos. Dat slaat nergens op.’

(tekst gaat verder onder de foto)

Jullie zijn in de muziek heel fel op veel mensen en bedrijven. Dan is het ook voorstelbaar dat streng op jullie wordt gelet.
Kaj: ‘Maar het gaat ver. We hebben weleens het verwijt gekregen dat er wel heel veel witte gasten in onze band zitten.’
Nout: ‘Terwijl we vrienden van de basisschool en middelbare school zijn.’ De vier schieten in de lach. ‘Moeten we een van onze vrienden ontslaan?’   
Kaj: ‘Mensen kunnen over alles zeiken. Over de schoenen die je aanhebt. De gitaar waarop je speelt. Of je in de supermarkt komt. Letterlijk alles.’
Nout: ‘Een vriendin had een filmpje van haar kind online gezet. Ze kreeg het verwijt dat ze het kind met blote voeten op een tegelvloer liet lopen. Dat was te koud. Ze werd gewoon gejudged op het type vloer dat ze had. Terwijl, ze heeft gewoon vloerverwarming.’
Abel: ‘De mate van perfectie die van je wordt verwacht, waarin je je moet uitspreken, waarin je een soort van publiek bezit bent, is insane. Dat zijn geen menselijke maatstaven.’

Werkt het ook verlammend?
Abel: ‘Ja.’
Kaj: ‘Ik heb het niet als verlammend ervaren. Maar dat is voor jou anders dan voor mij.’
Abel: ‘Dat denk ik ook. Het is ook verlammend in creatieve zin. Als ik een idee voor een pokoe heb, denk ik: ja, maar als ik dit zo zeg, dan gaat die dat denken, dan moeten we het zo flippen, maar dan is het eigenlijk niet meer grappig. Of zijn het teveel lettergrepen. Dan blijft er niets van over. Die kritiek van ‘jullie dragen Nike-schoenen’, die is er ook muzikaal. Bij punk zijn er ook allemaal regels.’
Kaj: ‘Na al die jaren zijn die regels er nog steeds.’
Abel: ‘Je wilt er niet expres tegenin. Je wilt er niet reactionair tegenover staan. Want dat werkt fucking verlammend. Daar moesten we ook uit. En daarom maken we vanaf nu dít. Bam.’

Is het wennen om in jullie muziek ruimte te geven aan iets als verdriet?
Kaj: ‘Ik denk dat op de laatste drie albums ook een liedje over huilen had kunnen staan. Hij stond er gewoon nog niet op. Omdat we nog niet uit dat vaatje zijn gaan tappen. Maar het is niet dat ik denk: we waren te boos om dat te doen.’
Nout: ‘De humor die in ons eerdere werk zat, is een manier om te copen met heftige dingen die in de wereld gebeuren. Op "Ik Lach Maar Ik Huil" gaat het erover dat je moet lachen terwijl alles heel verdrietig is. Het gaat over humor gebruiken als tool. Ik vind onze nieuwste trouwens ook zeker geen humorloze plaat.’

Maar er staan ook ‘BOM’ en ‘Wees Gay Pleeg Misdaad’ op over gewapend protest.
Abel: ‘Het is een keiharde oproep tot geweld.’
Kaj: ‘Maar definieer geweld. Laten we daar mee beginnen.’
Nout: ‘Sommige mensen vinden een tweet al gewelddadig.’
Kaj: ‘Moeten er menselijke slachtoffers vallen bij geweld? Of spullen? Wat telt als geweld?’

Jullie hebben het letterlijk over een bom maken.
Nout: ‘Als je een pijpleiding opblaast, is het gewelddadig naar de eigenaren van de pijpleiding. Omdat het geld kost om te repareren en omdat ze wat olie kwijtraken.’
Abel: ‘En laat dat nou precies de mensen zijn die je probeert te bereiken. Die op geen enkele andere manier ingeven. Dat is de laatste pakweg honderd jaar wel gebleken. Geweld is een last resort. Je wordt agressief uit onmacht. En de situatie van nu is echt onmacht. We kunnen ons aan de tafel van Beau van Erven Dorens vastplakken tot we een ons wegen. Op de A12 zitten tot we worden weggestuurd. Maar je zou kunnen beargumenteren dat dat niet genoeg is. In het boekje How to blow up a pipeline waar het nummer over gaat, zegt de schrijver: iedere geweldloze protestbeweging heeft ook een gewelddadige tak nodig om druk op de ketel te zetten. Daarom zit er ook de zin ‘voor elke MLK een X’ in. Voor elke Martin Luther King een Malcolm X. De gewelddadige tak is nodig zodat de eisen worden ingewilligd.’
Nout: ‘Of bedrijven worden geraakt. Of politiek wordt onder druk gezet. Waardoor de politiek stappen gaat zetten.’  

Toen jullie met Hang Youth begonnen was de PvdA nog één van de twee regeringspartijen. Nu is de PVV de grootste en heeft Nederland de meest rechtse regering ooit. Word je niet moedeloos van jullie strijd?
Kaj: ‘Er zit bewust hoop in de albumtitel. Je kunt de hele dag depressief worden en je afvragen: wat heb ik voor Gaza gedaan? Maar dan kan je net zo goed in bed blijven liggen.’
Abel: ‘Hoop is heel irrationeel. Ondanks alle shit heb je hoop. Het is bizar en weird. Ik heb het irrationale vertrouwen dat er iets gaat gebeuren wat je niet aan ziet komen.’
Nout: ’Ik vind het wel vet wat je zegt, want andere grote veranderingen in de geschiedenis zijn ook best onverwacht gekomen. Die hadden nooit rationeel bedacht kunnen worden. Het was ondenkbaar dat iets groots als slavernij zou stoppen. We waren er compleet van afhankelijk. En toch komt een switch waardoor het stopt.’
Kaj: ‘De strijd verbindt ook. Je helpt elkaar rechtop te staan. Wij stonden na de overwinning van Wilders meteen op de Dam. We speelden er omdat er zo’n 300 mensen aan het protesteren waren. Dat is beter dan bij de pakken neer gaan zitten en denken: ze hebben gewonnen, laten we vier jaar wachten.’
Abel: ‘Het is belangrijk om toch iedere keer op te komen dagen. Voor de change. Ook al lijkt het kankerdom. Ook al zijn er steeds minder mensen op de A12. Blijf opdagen. Niet opgeven. Realiseer je dat het idioot is om te doen. Dat je een totale gek bent. Ook al zijn er momenten dat de moed je in de schoenen zakt, en daarmee spreek ik voor mezelf: er zijn momenten waarop ik echt fucking klaar ben. Waarop ik in een depressie duik en futloos word. Maar dan vind ik toch iedere keer een klein dingetje waardoor ik denk: we gaan vanavond gewoon weer spelen met de jongens.’