The Bigger Picture: de transformatie van Justin Bieber

Van tienerster tot de troef van Diplo en Skrillex

Atze de Vrieze ,

Er is iets geks aan de hand in je timeline. Ineens hebben je meest verantwoorde muziekvrienden het massaal over Justin Bieber, en zelfs de 3voor12 redactie stuitert bij elke nieuwe single van Biebs. Echt waar. Maar Bieber, dat was toch dat snotjoch uit Canada, dat je een jaar geleden alleen nog maar kende van slijmerige tienerpop? Hoe kan ie dan nu ineens de meest frisse popsingle van het najaar hebben?

Natuurlijk, het klopt, Bieber was eerst exclusief eigendom van de pubermeisjes. Met miljoenen tegelijk klikten ze in 2009 de single Baby aan. Meer dan een miljard views gehaalde het nummer inmiddels zelfs op YouTube. Ook Nederlandse tieners waren direct massaal fan, vertelt Rawathe Keijzers van de Hitkrant. “Eigenlijk al voor die eerste single uitkwam, maar daarna ontplofte het echt. We kregen mailtjes binnen van meisjes die zeiden dat ze de allerleukste jongen van de hele wereld gezien hadden. Dat ie heel goed kon zingen, dat ie knap was. Ze waren verliefd en wilden hun hele kamer vol hangen met posters. Toen ik na een telefonisch interview iets op Twitter postte, smeekten ze me om zijn nummer. Dat is al die jaren zo gebleven. Zo’n beetje elke drie weken hebben we wel een poster van Justin Bieber in ons blad.”
 
Al op zijn twaalfde werd Bieber ontdekt door Scooter Braun, een Amerikaan van toen ook amper 25, die zich vervolgens ontpopte tot de koning van de internethits. Hij bracht de wereld ook Carly Rae Jepsen’s Call Me Maybe en het Zuid-Koreaanse YouTube-kanon Psy. Ook de Nederlandse ster Martin Garrix maakte grote stappen onder zijn hoede. Braun koppelde Justin Bieber direct aan allerlei grote namen uit de hiphop. Al op Baby deed bijvoorbeeld Ludacris mee, en in de loop der jaren werkte Bieber met o.a. Usher, R Kelly, Lil Wayne en Big Sean. Daarmee had Bieber meteen al een andere positie dan de gemiddelde boy band. 
 
Rotte eieren
En toen dreigde het begin vorig jaar toch mis te gaan, onder andere met het beruchte eier-gooi-incident. Ja, je leest het goed, eier-gooi-incident. Bieber werd van zijn bed gelicht omdat hij zijn buren bekogeld had met eieren. Bij een gast in zijn huis werd ook nog eens coke gevonden. Bieber zelf kreeg een absurde boete opgelegd ($80.000 euro) plus een taakstraf, en het patroon van het komende jaar tekende zich af. Dat traject herkennen we per slot van rekening van tienersterren die twintig worden. Nu zijn het nog een paar onschuldige eieren en een paar uur community service, volgend jaar komen de berichten over coke-verslaving en mishandeling van zijn vriendinnetje. 
 
“Ook de populariteit van Bieber leek wat minder te zijn”, weet Keijzers. “Dat zie je aan reacties onder Facebook berichtjes. Het zijn er minder, of soms zelfs negatief. We willen niet meer over hem lezen. De aandacht verschoof een beetje richting One Direction en 5 Seconds Of Summer. Ik zag dat hij aan het transformeren was, toen hij ineens weer vaker positief in het nieuws kwam. Niet meer met gekkigheid die normale mensen zich niet in hun hoofd halen, zoals plassen in een emmer in een restaurant. Nee, hij was duidelijk bezig met een comeback. Hij wilde niet meer geassocieerd worden met puberaal gedrag. Je ziet dat ook in recente interviews in bijvoorbeeld Complex en Billboard. Hij vertelt daarin dat het een slechte tijd voor hem is geweest, dat hij zich liet adviseren door mensen die alleen maar ‘ja’ zeiden. Een lekker Amerikaans verhaal natuurlijk, en je ziet hem nu de laatste weken ook weer wat minder positieve dingen doen, zoals een concert beëindigen omdat mensen niet in de maat klappen. Maar ik denk wel dat de transformatie gelukt is.”
Monsterverbond Jack Ü
Een volwassener imago, meer op de muziek dan op het tieneridool. Om dat te bewerkstelligen heeft hij toch echt goede muziek nodig. Muziek ook die een breder publiek aanspreekt, en die niet alleen maar gaat over meisjes waarmee je wilt dansen. Veel credits moeten volgens Rawathe Keijzers naar songwriter Poo Bear, met wie Bieber de afgelopen twee albums veel samenwerkte. Volgens de oplettende Bieber-volger werd de zanger al volwassen met zijn vorige album Journals (2013), maar de sleutel naar het publiek lag uiteindelijk bij twee producers die de afgelopen jaren voortdurend lieten zien dat ze lak hebben aan de grens tussen mainstream en underground. Twee producers die binnen 1 track tegelijk vooruitstrevend en hyper commercieel kunnen zijn: Skrillex en Diplo. De twee sloten een monsterverbond onder de naam Jack Ü, en Justin Bieber was hun troef. Where Are You Now groeide uit tot een van de grootste hits van het jaar. En nog veel belangrijker: het was de eerste keer dat Justin Bieber niet alleen het jongste publiek, maar ook de volle breedte wist te pakken. 
 
Skrillex deed onlangs een goed woordje voor Biebs in een interview op de Amerikaanse radio: “Justin Bieber is de meest getalenteerde jongen die ik ooit ontmoet heb. Hij is goed in skateboarden en kan iedereen verslaan met pingpong en poolen, hij wil gewoon overal goed in zijn. Het is ook nog eens een heel beleefde, lieve jongen. Op dit moment is ie ‘on fire’, heeft ie zijn inspiratie terug en durft ie risico te nemen. Bijvoorbeeld met de sound van Where Are You Now.” Die single van Jack Ü is ook echt totaal anders dan wat we van de tienerster gewend zijn. Het is een echte dancetrack, met als belangrijkste wapen de manier waarop de stem van Bieber vervormd wordt. Zelfs het gekke dolfijnengeluidje dat je in de track hoort, is gewoon de stem van Bieber. 
 
Tropical house
“De stem en de mond, samen met de vorm van de schedel, vormen een soort organische synthesizer”, zegt Skrillex erover tegen de New York Times. “De stembanden creëren een trilling, en die beweegt helemaal door het hoofd naar boven. De vorm van je hoofd en de manier waarop je je mond opent, verandert de frequenties.” Diplo: “Iedereen kan elke synthesizer kopiëren. Je kunt gemakkelijk presets vinden, maar als je vocalen manipuleert, kom je echt tot iets origineels.” 
 
Dus toch die stem? We gaan het de komende tijd merken, want over een week komt Bieber’s nieuwe album Purpose uit. Daarop staat natuurlijk de grote hit What Do You Mean, dat slimme doodsimpele popliedje met een beat als een tikkende klok, waarvan je de clou past begrijpt als hij ‘we’re running out of time’ zingt. En er staan maar liefst vier Skrillex-producties op, waaronder het nummer dat intussen al uitgroeide tot een wereldhit, Sorry. Geen schreeuwige dubstep, maar een subtiele tropical house productie. Geloof het of niet. “Dat nummer is het beste dat Justin Bieber tot nu toe uitgebracht heeft”, vindt Rawathe Keijzers. “Ik denk dat je hem nu op dit moment kunt vergelijken met Justin Timberlake een paar jaar terug. Allebei komen ze uit een rol als tieneridool, allebei zijn ze nu op een vernieuwende manier bezig met popmuziek. Justin Bieber vermengt op een heel eigen manier pop, hiphop en dance, en ik denk dat dat de reden is dat nu ook meer en meer volwassen mensen fan van hem worden.”