Smsje. "Eikel". Het is vier uur 's nachts en John van Luijn heeft het prikkelende artikel over de Melkweg gelezen dat twee weken daarvoor op 3voor12 verscheen. Hij was op vakantie, verklaart hij een dag later, vandaar dat zijn reactie een beetje laat was. Ja, geeft hij toe, hij heeft gelachen om een paar rake punten uit het artikel, maar er stond ook heel wat in dat hij belachelijk vond. Het hek tussen de twee zalen bijvoorbeeld, denk je echt dat dat weg kan? In veel gevallen heeft de zaal daar zelf niet eens iets over te vinden, het moet gewoon dicht. Typisch voor veel media: er wordt maar wat geroepen, zonder kennis van zaken. "Ik sprak vandaag nog iemand die er niets van begreep dat ik met jou ga praten. Wat, die idioot die al die achterlijke stukjes schrijft? En dat was nog maar een gematigde reactie."

"We hebben fucking meer dan 400.000 bezoekers per jaar"
John van Luijn, net zolang als hij programmeur is bij de Melkweg is hij al een van de grootste 'characters' uit de Nederlandse muziekindustrie. Hij is vanaf moment nul betrokken bij Lowlands en heeft goede connecties bij de top van het livecircuit. En hij heeft een mening, die niet zelden anders is dan de gangbare. Als iedereen naar links kijkt, kijkt Van Luijn graag naar rechts. "Weet je, ik heb eigenlijk niet zoveel met ontwikkelingen. Soms krijg je dit, dan neemt weer dat de overhand, maar in meer of mindere mate is het altijd hetzelfde."

2013 was een goed jaar voor de Melkweg, stelt Van Luijn. Beter dan 2012, dat dan weer ietsje slechter was dan 2011. Gouden jaren waren er eind jaren nul, maar Van Luijn zag dat als een vorm van hoogconjunctuur, zegt hij, een natuurlijk golfbeweging. Crisis? Niet echt. Dat Het Parool eerder dit jaar kopte dat het 'te rustig' is in de Melkweg, werpt hij dan ook verre van zich. "We hebben fucking meer dan 400.000 bezoekers per jaar, als podium sta je dan zo'n beetje in de top drie in Nederland. Hoe kun je dan met je volle verstand schrijven: het is te rustig. Dat moet je eens laten lezen aan het Paard of aan de Effenaar. Er komen heel veel mensen naar de Melkweg."

"Je krijgt ook geen subsidie als je in een broodfabriek staat"
Er is wel iets anders aan de hand: de Melkweg is behoorlijk gekort op zijn gemeentesubsidie, en zag ook nog eens de huur omhoog gegaan. "Buitenproportioneel omhoog, wel te verstaan. De huur is inmiddels hoger dan de subsidie. We moeten nu dus eigenlijk de gemeente betalen om door te gaan. Het is te vroeg om te zeggen of dat een probleem is. Wel is er de noodzaak om de plussen en de minnen tegen het licht te houden." Dat is op zich helemaal niet zo'n ramp, vindt Van Luijn. Want wat komt er onder druk te staan? De producties waar eigenlijk toch niemand op zat te wachten. "Je kunt van subsidie moderne dansvoorstellingen organiseren voor 25 broers en zussen van de dansers. Leuk, zolang het kan hoor je me er niet over."

Het is een van de stokpaardjes van Van Luijn: subsidie levert zelden iets goeds op. Hij bekijkt popmuziek liefst vanuit een arbeidersperspectief. "Je krijgt ook geen subsidie als je in een broodfabriek staat. Gewoon werken en je brood verkopen, daarna krijg je je geld. Muziek is een uit de hand gelopen hobby, waarvoor men vroeg of laat meent recht te hebben op geld. Als dat niet uit de markt komt, dan moet er subsidie komen. Het is bijvoorbeeld kwalijk dat het Holland Festival zoveel subsidie krijgt dat ze veel te veel geld kunnen bieden voor pop-acts. Zo ontstaat marktvervalsing. De club verliest een show, en de manager aan de andere kant van de oceaan denkt dat ie jarenlang te weinig gekregen heeft. Buma doet het ook: zij stelen geld van de clubs, dat ze zogenaamd niet allemaal legaal kunnen doorsluizen. Nadat ze er eerst zelf auto's en huizen van gekocht hebben, gaan ze zelf feestjes als Buma Rotterdam Beats organiseren. Ik noem dat gelegaliseerde mafiatrucjes."

"De Rabozaal is eigenlijk een oefenruimte van veertig miljoen voor overgesubsidieerd toneel"
Met die hard-werken-mentaliteit houdt Van Luijn het al heel wat jaren vol. Zijn standpunt: popmuziek moet zoveel mogelijk zonder subsidie bestaan. Dat de gemeente Amsterdam subsidie als water pompt in met name de hogere kunsten is hem een doorn in het oog. Het is ook de reden dat hij die prachtige nieuwe Rabozaal maar zelden kan gebruiken voor een popshow, iets wat oorspronkelijk wel het idee was. "Het is eigenlijk een oefenruimte van veertig miljoen voor overgesubsidieerd toneel", legt hij uit. "Wij kunnen hem op vier willekeurige dagen in de maand gebruiken, de rest van de tijd zijn er voorstellingen en wordt er gerepeteerd. Soms staat er alleen maar decor. Het is een soort roulette wanneer we er wel in kunnen, en in de praktijk komt het nooit uit. Zonde, want de Rabozaal is groter dan de Max en Paradiso, de grootste zaal van het Amsterdamse clubcircuit."

Wat dat betreft kijkt hij met voorzichtige bewondering naar het nieuw te openen TivoliVredenburg in zijn thuisstad Utrecht. Dat heeft straks een grotere zaal, die bovendien ook nog eens goed in elkaar zit. "Ik vind het leuk dat er in Utrecht iets ontstaat dat misschien wel HET podium van Nederland kan worden. Je moet er nu alleen nog uit zien te raggen dat Amsterdam de hoofdstad van Nederland is en je daar moet spelen. Eigenlijk is de Randstad de hoofdstad van Nederland, veel media woont in Utrecht, de stad ligt in het midden van het land. En als je er dan ook nog eens meer geld kunt verdienen. Natuurlijk moet de zaal ook nog gaan ademen, maar ik heb er vertrouwen in dat de Tivoli-staf dat kan."

"25 Nederlandse acts dragen het clubcircuit"
Dat 013 eieren voor zijn geld kiest en uitbreidt naar een capaciteit van 3.000 mensen, snapt Van Luijn wel. "Ik moest eerst heel hard lachen, toen ik het hoorde. Maar zo dom is het eigenlijk ook weer niet. Al die shows gaan ze daar kwijt raken, het enige wat ze kunnen doen is groter worden en tegen de HMH op, met België als achterland." Dat is een gok, en als het niet lukt, heeft 013 volgens Van Luijn een probleem, zoals veel zalen in Nederland dat hebben. "Je zag op een gegeven moment een grootheidswaan bij veel gemeentebesturen. Iedere middelgrote provinciestad moest een poppodium met een grote zaal, die nu vaak leeg staat. Wie moeten er optreden? Ik vind De Dijk een supersympathieke band, maar je kunt niet van ze verwachten dat ze in hun eentje het hele popcircuit in leven houden. Er zijn nu zo'n 25 Nederlandse acts die de podia vullen, met af en toe een buitenlandse act erbij. Dat is een vrij magere basis."

De Melkweg is natuurlijk een ander verhaal. Het podium hoort bij de kroonjuwelen van de Amsterdamse muziekwereld, en veel internationale acts nemen de zaal volstrekt serieus. Zoals 3voor12 eerder opmerkte, kleven er wel wat probleempjes aan de zaal. Zo is het niet bepaald makkelijk om grote publieksstromen te verwerken bij de ingang, en zit de zaal soms te vol om goed te kunnen genieten van een show. Al weerspreekt Van Luijn dat. "Dat komt eigenlijk zelden voor. Je ziet het vooral bij concerten waar de media massaal naartoe wil. De 'je moet er bij zijn' concerten. Ineens probeert iedereen zich dan koste wat kost gratis naar binnen te wurmen, om vervolgens achterin de zaal te gaan staan ouwehoeren en de boel te blokkeren. Ik denk vaak: laat die lui lekker buiten staan."

"Jullie zijn heel erg voor Best Kept Secret, maar waren jullie ook voor de Duitse inval in 1940?"
Natuurlijk gaat er ook veel goed in de Melkweg. De wekelijkse urbanavond Encore bijvoorbeeld. Het is zelden een poppodium gelukt om zo'n avond te laten slagen. "Het is nog nooit gelukt", zegt Van Luijn. "Een hoop organisatoren in het verleden waren meer bezig met geld schrapen dan bezig te zijn met de behoeftes van het publiek. Zalen hebben het urbanpubliek ook enigszins onderschat. Het vergt een iets andere benadering, het vraagt portiers die er zin in hebben. De jongens die Encore neerzetten willen elke week een aanzienlijk bedrag uitgeven aan promotie en aankleding. Bij een van de eerste edities deelden ze badslippers uit aan meisjes die de hele avond op hoge hakken hadden gelopen en met zere voeten naar huis gingen. Dat zijn speciale dingen, en het publiek merkt dat die jongens niet bezig zijn om zoveel mogelijk geld te verdienen. Je zag trouwens ook dat de kwaliteit van de inhoud jarenlang slecht was. Dj's liepen alles illegaal te downloaden met een kwaliteit van 98 kbps, met werkelijk vreselijk slecht geluid als gevolg. Dat was over de hele linie zo, maar in dat genre heel extreem. Dat is gelukkig weer beter geworden. Wat betreft hiphop live-acts: de Nederlandse scene heeft duidelijk gekozen voor meer entertainment en meer kwaliteit, terwijl veel Amerikaanse acts live nog altijd flinterdun zijn. Ik zie ook liever The Opposites dan Mos Def. Terwijl als je puur gaat kijken naar de kwaliteit van hun tracks, dan heeft Mos Def er ook wel een paar."

Die eerder genoemde schaalvergroting heeft ook voordelen. De poppodia zijn geen cultureel correcte alternatieve bolwerken meer, iets wat Van Luijn alleen maar kan toejuichen. En de professionele grote zalen trekken zowel publiek als bands. Neem de Ziggo Dome, waar zeker vier keer zoveel shows staan als vroeger in Ahoy. "Maar iedere act met meer dan twee hersencellen wil natuurlijk ook liever in een concertzaal staan dan in een wielerstadion. Acts die eerst Nederland oversloegen, komen nu wel. Je ziet ook dat door het internet bands veel sneller groot worden, en net zo snel weer in elkaar klappen. Er komen nu soms 10.000 mensen op een act af die vroeger op 1.000 bleef steken. Als Joy Division nu had bestaan, hadden ze ook in de Ziggo gespeeld. Indertijd kwam er 400 man op af. Moderne bands speelden zelden voor een groot publiek. In Ahoy speelden de symforeuzen: Yes, Jethro Tull, Rush, de rockfossielen."

Nog iets dat anders is dan pakweg vijftien jaar geleden: er zijn in Nederland veel meer boekingskantoren die er toe doen. Sprak men eind jaren negentig nog van een Mojopolie, nu zijn ook onder meer Friendly Fire, Greenhouse Talent, Double Vee relevante spelers. Van Luijn zegt daar niets tegen te hebben, maar waakt ook voor hosannageluiden. "Jullie zijn heel erg voor Best Kept Secret, en dat is allemaal prima, maar waren jullie ook voor de Duitse inval in 1940? Kijk maar naar de Duitse markt, daar zijn al jaren meerdere aanbieders. Wat is het gevolg? Agenten lachen zich een kriek, spelen partijen tegen elkaar uit en drijven de ticketprijzen op. Ik zeg niet dat de komst van FKP Scorpio een goede of slechte zaak is, maar wel dat veel mensen niet beseffen wat er eigenlijk aan de hand is. Het komt voort uit een misvatting, die ook verklaart waarom jullie bij 3voor12 soms zo uit de bocht kunnen vliegen: de gedachte dat Nederland het centrum van de wereld is. Het tegendeel is nog niet eens waar."

Donderdag 6 maart maken we in 3voor12 Radio 'Het Beste poppodium van Nederland' bekend. Je kunt nog tot dinsdag 4 maart 23.57 uur je stem uitbrengen en wel hier.