Tom Barman: "Het leven heeft altijd door dEUS gewaaid"

Over triple whammy, Cave, Dylan, windmolens, dictators en integriteit

Ingmar Griffioen ,

Slechts negen maanden na de release van Keep You Close dropte dEUS zomaar het zevende album Following Sea, een plaat die ook inhoudelijk een plezante surprise betekende. 3voor12 ging met Tom Barman op een bankje zitten aan de Amsterdamse singel voor een goed gesprek over 20 jaar dEUS, Belgenhumor, Following Sea, en... omgang met de pers. Barman is content met de plaat: "Eindelijk eens weg van dat hyperpersoonlijke en dat gewroet in jezelf." 3voor12 nam ook een speciale showcase van dEUS in People's Place op, waar de Belgische band in bijzondere vorm bleek te steken. Die opname vind je hieronder.

Barman is nog altijd uiterst tevreden met de beslissing om de plaat onaangekondigd te droppen.
"Ik denk dat we een triple whammy hebben behaald door mensen te verrassen, door het hele circus vooraf te vermijden en niet driehonderd keer hetzelfde verhaal te hoeven doen. En door de nadruk te leggen op de muziek, waardoor er geen bagage vooraf is. Het nut ervan moet maar eens bewezen worden. Nick Cave was het eens zo kotsbeu dat hij tegen de promomensen zei: 'ok, voor deze plaat doe ik alles wat jullie me vragen, maar voor de volgende helemaal niks en dan vergelijken we eens'. Het maakte niet zoveel uit. Het is een zoektocht naar iets waar we ons als groep comfortabel bij voelen en in hoeverre je in iets moet meegaan, zonder lastig of pretentieus over te komen."

Je zou uit zelfbehoud willen stoppen met interviews?
Barman glimlacht: "Ja en nu ga ik vervolgens interviews mogen geven om dat eens te verklaren."

Is het dan zoveel moeilijker om in interviews persoonlijk te zijn dan dat in een liedje te vertalen?
"Nee, ik doe het beide en dat wordt lastig. Ik ben van nature een kranten- en bladenlezer, je hebt muziekbladen en die moet je bedienen. Dat is leuk, een parallelle wereld en dan heb je ook kranten. Ik ben de eerste om te fulmineren tegen het zoveelste interview met deze of gene en de eerste om kritiek te hebben tegen het in stand houden van bekende mensjes, die maar uit hun nek staan te lullen en dan word ik er zelf opeens een. Dus ik moet consequent zijn."

Je moet het echt filosofischer bekijken. We zijn geen sociaal-culturele analisten, maar gewoon een groep die een soort van puurheid wil behouden. Hoewel dat tegen windmolens vechten is en dat wordt moeilijker en moeilijker. Het heeft te maken met integriteit en het behouden van spirit en puurheid, zodat zo weinig mogelijk je weerhoudt van zorgen dat die nummers en optredens zo fucking goed mogelijk zijn. Op een bepaald moment komt er zoveel bij en daar moet je je gewoon tegen beschermen."

Opvallend is dat deze plaat vrij kort komt na Keep You Close en dat die wat luchtiger klinkt.
"Dat is fijn en dat klopt ook wel, aangezien de vorige heel intens was. Ook dat vind ik nog altijd kloppen. Ik las pas een interview met de regisseur van Un Prophète, een zware gevangenisfilm, die nu een nieuwe film op aan het nemen is. Hij zei: 'Na Un Prophète had ik zin in vrouwen, een film met liefde en passie'. Daarmee wil hij zeggen; voilà het was tijd voor iets anders. En dat is Following Sea grotendeels ook. Daar staat Crazy About You op, en Nothings en The Soft Fall en een nummer in het Frans."

Toch staan er ook een paar minder uitbundige nummers op. Je zou denken dat die nummers zijn die, zoals je vertelde, van de vorige plaat zijn overgebleven.
"Is dat zo belangrijk man?", vraagt Barman met geamuseerde verontwaardiging. "Waarom moet dat zo? Elke fucking plaat...dat is nu echt de kern van wat ik probeer te zeggen. Weten jullie veel dat op Keep You Close drie of vier nummers staan die van het Pocket Revolution tijdperk over waren. Wat is de relevantie daarvan? Nummers zijn nummers. Vind ik ze wel of niet mooi; dat is dé vraag. 40 tot 50% van de nummers hadden we en de andere hebben we geschreven van januari tot maart."

We trekken die mooie filmvergelijking door: deze plaat is wat blijmoediger, zit je zelf ook in een positievere fase?
"Nee, dEUS zit sowieso in een goede fase. Maar we zijn ook mensen en maken privé-dingen mee. Dat is anders voor iedereen, bij mij kan het wel eens schiften (kwaad worden, IG) en snel omslaan. Maar he ik ben een fucking human being. Het is een feit dat geen enkel mens die goed bij zijn verstand is 24 uur per dag gelukkig of ongelukkig is. En het leven heeft altijd door deze groep gewaaid. Maar wij kunnen een Crazy About You en een Easy schrijven, twee uitersten; de een luchtig en poppy en de ander orkestraal en nogal zwaar. Dat is wat we doen man en dat is normaal."

Mag ik je toch vragen of je nu beter in je vel zit?

"Je zit niet noodzakelijk slecht in je vel als je moeilijke, emotionele muziek maakt. Net zoals je niet per se de gelukkigste mens op aarde bent als je Ob-La-Di, Ob-La-Da schrijft. Dat is nu het categoriseren van iets dat niet gecategoriseerd moet worden. Moet ik dat vertellen aan iemand die ik nog nooit heb ontmoet?"

Je vindt het duidelijk vervelend als mensen naar hele persoonlijke dingen vragen.
"Meer en meer. Ik denk dat ik te open ben geweest in het verleden. Dat is mijn gevoel, andere mensen zullen zeggen: 'ik snap die kerel nog altijd niet'. Maar moet dat dan? Ten tijde van Keep You Close is er voor mij een grens overschreden, door wat ik vertelde en hoe men daarmee omging. Je wilt op een bepaald moment ook terug naar een soort frisheid, over je eigen ding en hoe je het presenteert en dat is met Following Sea wel goed gelukt."

Zit er na twintig jaar iets nieuws in de band?
"Dit is de aankondiging van een nieuwe manier van werken, maar misschien ook niet. Als we hiermee een ding bewijzen is het dat we een vitale groep zijn. Of je nu van ons houdt of niet. De fucking songs zijn er, het ziet er goed uit en het klinkt goed. En het is er gewoon, acht maanden na de vorige! Dat is objectief waar te nemen en verder trek jij daar je conclusies maar uit. Ik wil af van dat vooraf gelul. Een Engelse journalist zei het laatst heel mooi: 'dEUS heeft na twintig jaar zijn eigen eco-systeem'. Het zijn wetten die afhangen van onze mood, van de sfeer in de groep, van het tijdsgewricht, van waar we mee bezig zijn en waar onze koppies zijn; dat is één."

Albumtitel Following Sea is een zeevaart-uitdrukking. Vanwaar die keuze?
"Er zaten heel veel zeereferenties in en veel water in de teksten. Ik moest een titel hebben en dit is de eerste google titel die ik ooit heb bedacht. Gewoon een hoop termen bekijken en dan leer ik nog wat bij ook. Ik had een top 3 met day blink, ook een hele mooie. Dat is als een van de matrozen in de mast klimt om boven de nevel uit te kijken wat er gebeurt. Heel mooi en ook positief. Maar Following Sea was net beter, typografisch ook heel mooi. We hadden die foto ook al voor de hoes. Het klopte. En het heeft ook iets van 'het schip keren', een connotatie voor de snellere werkwijze. Even gewoon met de golven mee."

En nu hebben jullie de wind in de zeilen?
"Haha, ja inderdaad en we hebben het over een andere boeg gegooid."

In Girls Keep Drinking zing je "A good strong leader is what we need and a strong piece of rope to tie his feet". Is dat letterlijk kritiek op megalomane leiders?
"Dat mag je gerust Belgenhumor noemen. Er zit een cynische sureële Belgische twist in dat zinnetje. Eerst iets heel fouts declameren en het dan vervolgens volledig ontkrachten. Ik vond het wel leuk om bepaalde politiek-kritische geluiden te kaderen in wat eigenlijk een fout nachtje uit is. Daar gaat het nummer over. En in The Give Up Gene gaat het ook over de straffeloosheid van die leiders, zoals je nu ziet in Syrië en daarvoor Mubarak. En wat je ook zag met die John Demjanjuk, die na tachtig jaar als een god in Frankrijk te hebben geleefd voor de rechter moet verschijnen. En dan is ie plots ziek. Daar word je toch knettergek van. Maar goed ik ben geen politicus. Ik vind het leuk als ik gewoon een uithaal kan doen in een nummer."

Ik moest laatst denken aan Ballad of a thin man van Bob Dylan, waarmee hij eigenlijk ook zichzelf bekritiseert. Een van de beste nummers aller tijden, het gaat over journalisten: "You walk in the room with a pencil in your hand, you see someone naked and you say who's that man, you try so hard but you just don't understand, just what it is that is going on". Je schrijft dingen op en dat is een melange van kritiek, zelfkritiek en in het beste geval een beetje humor ook. Dan heb je een tekst. Ik ben best content met de teksten, eindelijk eens weg van dat hyperpersoonlijke en dat gewroet in jezelf ook. Bah!"

Kunnen we een volgende album over zes maanden verwachten?
"Ik weet het niet. Dit plan is pas serieus ontstaan in november, een wild idee. Maar het is zeker wel geslaagd voor ons."

Je zei vorige keer dat er misschien nog wel meer Franstalige repertoire in je zat.
"Misschien heb ik er maar één in me. We zullen het wel zien. Er spelen zoveel dingen die ik wil doen door mijn hoofd, dus het zal zeker nog gebeuren. Verder gaan we deze zomer de plaat van Magnus af maken, we hebben al vijf of zes nummers. Dat wordt weer een andere balans, want daar mag het allemaal wat lichter zijn. Volle bak electro en misschien wat dubstep. Als het maar fucking dansbaar is en leuk om te doen. Magnus is ook altijd een uitvlucht geweest om te werken met muzikanten die niet in dEUS zitten. Dat is het excuus van Magnus, een open huis met saxofonisten, gastzangers en... danseressen, die komen er zeker ook."

Heb je dat nodig die uitvlucht?

"Ja absoluut. En meer en meer, zeker nu. Vandaar dat Following Sea nu heel on-dEUS achtig is. Je moet de balans vinden."

dEUS zit middenin een Europese festivaltournee, die ze na de Lokerse Feesten (11 augustus) vooral naar Midden en Zuid Europa voert.