Ringtones zijn populair. Megahits die langskomen op de playlist van 538, TMF en andere populaire jongerenzenders worden gecomponeerd als midi-files of geconverteerd als mp3 sample, teneinde de mobiele generatie te voorzien van nieuw polyfoon geweld. Een ding is zeker: de ringtone aanbieder wordt er het rijkst van, niet de componist. Niet alleen de ‘megahits’ worden aangeboden als ringtone. Één sms-je en je hebt zo ‘Bring it on’ van Nick Cave & The Bad Seeds als riedeltje op je mobiel. DACPlanet, het Rotterdamse bedrijf dat zorg draagt voor de site logoringtone.nl, maakt ringtones. De werknemers van het bedrijf houden de hitparades en playlists van de populaire radio- en tv-stations goed in de gaten en zetten dan hun ‘muzikanten’ aan het werk om de ringtones te maken. Vervolgens worden ze op de sites die DACPlanet vertegenwoordigt, aangeboden. René Vellenkoop van DACPlanet: “Er gaat een percentage van de verkoopprijs naar de componist, wat over blijft wordt verdeeld tussen de andere partijen. Onze versies worden gewoon beschouwd als cover uitvoeringen en wij dragen netjes ons geld af aan Buma/Stemra.” “Er wordt onderscheid gemaakt tussen een ringtone en een realtone,” aldus Jacques van Dijl van Buma/Stemra. “Een ringtone is een coverversie (polyfoon of monofoon) van het origineel, waarvoor 11 % tot 12 % van de verkoopprijs gaat naar de componist van het origineel via auteursrechterlijke wegen. De realtone is een sample van de originele versie (en wordt dus van de master ‘getrokken’), en wordt beschouwd als een legale download, vergelijkbaar met de werkwijze bij I-tunes. De aanbieder van dergelijke versies heeft dan een overeenkomst met de platenmaatschappij; er wordt een voorschot betaald of een afspraak gemaakt over het af te dragen percentage.” Maar oudgediende rebellerende band als de Dead Kennedys, zou die nou echt een bedrag krijgen voor een deuntje dat klinkt als een soort ontregelde analoge modem op de uiterst discutabele site Abeltones.co.uk, waar met veel moeite een schim van “California Uber Alles” te horen is? 3VOOR12 nam contact op met Manifesto Recordings in Los Angeles (de platenmaatschappij van de Dead Kennedys): “Nee, ik betwijfel of de band weet dat deze ringtone bestaat,” aldus Manifesto medewerker Evan Cohen. Geld mislopen door dubieuze ringtone sites is dus heel goed mogelijk. Eens per jaar ontvangt een muzikant een afschrift van de royalties zonder enige specificaties van dergelijke sites. De site van Abeltones, waarop ‘California Uber Alles’ wordt aangeboden, is onderdeel van MadWad.com, “The ringtones & SMS Texting Club”, en er wordt niets gezegd in de disclaimer over auteursrechten. De site vermeldt bij het kopje ‘contact’ geen telefoonnummer van het bedrijf, alleen een invulformulier. Daar wordt niet op gereageerd. Zo zijn er talloze sites op internet waarvan het onmogelijk is om na te gaan of de rechten worden afgedragen. Of je zou er een dagtaak van moeten maken om te controleren of er ergens een compositie voor wordt gebruikt, want Buma/Stemra zelf houdt dat niet in de gaten. Van Dijl acht het onmogelijk dat een artiest enige kans maakt als hij bezwaar zou maken tegen een ringtone. “Bij het origineel mag je als componist zogenaamd moreel bezwaar maken, als je niet wil dat een song gebruikt wordt bij een bepaalde reclame of een film. Maar in het geval van een ringtone, wat gezien wordt als een cover, ligt het anders. Als de hergebruiker maar netjes het percentage afdraagt.” Als, ja. Ring it on. Maar als je niet wil wachten op die afdracht, kun je het hele verhaal beter voor zijn door zelf met de ringtones op de proppen te komen. Op de site 321ringtones.nl, zijn ringtones van de Haarlemse band The Sheer verkrijgbaar, maar dan wel met goedkeuring van de band zelf. Niks aan de hand, vertelt Michel Huijgen, manager van The Sheer: “Op deze manier verdient de band er gewoon aan. Daar is toch niks mis mee? Die ringtones worden toch wel gemaakt, dan kan je er beter gewoon op inspelen. Er wordt voor het maken van ringtones vooraf geen toestemming gevraagd, behalve met die realtones en die worden ook via de officiële site van The Sheer aangeboden.”