Ook in Berlijn is het buitengewoon aangenaam weer voor het einde van september. Op de binnenplaats van het Michelberger Hotel, vlakbij het Warschauer Straße-station, blaast een koel briesje over de vroege avond. Op een klein podium worden instrumenten klaargezet. Hier moet het zometeen gaan gebeuren, de première van het nieuwe album van Bon Iver. Justin Vernon is nog nergens te bekennen, maar er heerst al een vrolijk opgewonden spanning onder de tientallen aanwezigen. Een handjevol journalisten, maar voornamelijk muzikanten uit heel Europa. Ze zijn niet alleen hier voor Bon Iver, al wordt dit concert gezien als een van de hoogtepunten. De hele week zijn de artiesten vrijwillig opgesloten in het hotel, om samen te werken aan muziek die dit weekend wordt gepresenteerd op de Michelberger Music Happening in het Funkhaus, de opnamestudio van de voormalige DDR. Justin Vernon, Damien Rice, Lisa Hannigan, Amanda Bergman, Aaron en Bryce Dessner van The National: het is een kleine greep uit de gigantische groep artiesten die zich een week lang uitleven op unieke samenwerkingen en nieuwe arrangementen van hun werk.
Bon Iver debuteert 22, A Million live in Berlijn
De geschifte muzikale utopie van Michelberger Music is de perfecte setting
De intieme binnenplaats van het Michelberger Hotel in Berlijn is woensdagavond het toneel voor een unieke gebeurtenis. Een paar honderd uitverkorenen mogen als eerste het nieuwe album van Bon Iver beluisteren. Live. De band is in Berlijn voor het Michelberger Music project, waarbij ongeveer tachtig muzikanten zichzelf vrijwillig opsluiten in het hotel om te werken aan nieuwe muziek en unieke muzikale samenwerkingen, die dit weekend te horen zullen zijn op de Michelberger Music Happening.
Maar eerst Bon Iver. De binnenplaats in de schemering is het ideale toneel voor de première van het nieuwe werk van Vernons band. Het optreden heeft vanaf het begin een speelse sfeer, Bon Iver treedt hier letterlijk op voor vrienden. Ze openen met '10 d E A T h b R E a s T', een donker nummer, gedreven door een sterk vervormde, tribal drumpartij. Vernon zingt bijna alles door een stem-vervormer. Een nieuwe vorm voor de zanger, maar hij maakt het zich volledig eigen. Op '715 - CRΣΣKS' blijft de elektronische driestemmigheid, maar met een stuk minder vervorming. Vernon legt er een ongelooflijke emotie in. Blijdschap en weemoed zijn vaker te horen op Bon Iver platen, maar nu zien we de Amerikaan voor het eerst boos, bij vlagen haast woest. De wind raast met hem mee, geeft de intensere nummers een elementale kracht. Het rustigere deel krijgt er een sereen karakter van. De intieme locatie sluit hier naadloos bij aan, aangekleed met ritselende papieren slingers en lampen. 'The wind is like, part of it' vat Vernon adequaat samen.
Op het nieuwe album klinkt Bon Iver elektronischer dan ooit, stemmen zijn verstopt onder een berg effecten, alleen de akkoestische gitaar en de saxofoon zijn in natuurlijke vorm te horen. Vernon lijkt erg blij met zijn digitale backing, de vervormde vocalen op de achtergrond playbackt hij grijnzend mee. '21 M♢♢N WATER' begint rustig, een warm bed van synthesizers, Vernon zingt er zacht overheen. Halverwege ontspoort het nummer totaal, even lijkt het door de straffe drumpartij te evolueren tot een volwaardige technotrack, ware het niet dat het ritme na een paar maten op de experimentele toer gaat. Jammer voor de dansliefhebber, heerlijk voor de luisteraar die stilzwijgend toekijkt, verreweg de meerderheid in het publiek. Na het experimentele percussiegeweld volgt een warm bad met '8 (circle)'. De stem van Vernon horen we voor het eerst bijna onvervormd. Waar hij eerst rauw en agressief klonk, is de prachtige zanglijn nu verzoenend, hoopgevend. De aanzwellende saxofoon tilt het nummer naar een hoogtepunt van collectieve euforie.
De timing van de band is de hele avond uitstekend, de stem van Vernon warm en toonvast. Het is zo'n optreden waarvan je hoopt dat het nooit eindigt, maar na een krap uur dat aanvoelt als tien minuten pakt de Amerikaan de microfoon. 'Thank you guys, this is very special.' Een zin die je vaak hoort, maar in dit geval zo waar. Tijdens de toegift, een prachtige, lang uitgesponnen versie van 'Creature Fear' van debuutalbum For Emma, Forever Ago lijkt de kleine groep aanwezigen door te hebben hoeveel geluk ze hebben om hier bij te mogen zijn. Aan de fonkelende ogen en ontroerde glimlachen te zien weet iedereen hier dat dit een avond is die je lang zal bijblijven.
Voor de tientallen muzikanten in het Michelberger Hotel is het een welkome afleiding, maar vrijwel direct na het optreden wordt er weer gewerkt. Terwijl de gasten mogen vertrekken, gaat het muzikale circus door. Op de begane grond, de binnenplaats en het café van het hotel wordt voornamelijk geborreld, maar op de vierde verdieping gaat het experiment door. In een krappe kamer, door de muzikanten gekscherend 'hell' gedoopt, kijken een man of twintig naar het midden van de ruimte. Een groep van vier producers speelt met een gloednieuwe synthesizer op zakformaat. Afwisselend komen er zangers bijzitten, de kamer is een kruising tussen een jam-sessie en borrel, waar tussen het bier drinken en kletsen door een spannend voorproefje van het festival wordt gegeven. Het gaat de hele nacht door, de vermoeidheid is van de gezichten af te lezen, maar in de geschifte muzikale utopie van Michelberger Music zou slapen zonde zijn, dat komt volgende week wel. Nu moet er muziek worden gemaakt, op de spannendste creatieve plek van Europa.