De eerste grote naam op het programma van Into The Great Wide Open is meteen een speciale: Balthazar stripped down ft. Cordette Quartet. De nummers akoestisch, samen met een strijkerskwartet. Het mannelijke deel van de band zit rechts op de hoek van het podium, alle vier op een barkruk. Links staat een verhoging voor Patricia Vanneste en het Cordette Quartet. Er tussenin de piano, waar de bandleden afwisselend achter kruipen. Het blijft iets spannends hebben, een zanger met zijn rug naar het publiek gekeerd, je blijft proberen zijn spiegelbeeld in de hoogglanslak van het instrument te vangen.
Balthazar-extravaganza: Belgen halen alles uit de kast op ITGWO16
Headline-set, akoestisch en alle soloprojecten
Balthazar, die hebben we allemaal wel eens gezien toch? Maar de Belgen pakken dit keer zo uit dat zelfs de meest doorgewinterde volger zijn vingers aflikt. De band neemt een tussenjaar om aan verschillende soloprojecten te werken, op Into The Great Wide Open zijn ze allemaal te zien. Zimmerman, J. Bernardt en Warhaus, plus een 'stripped down' optreden van Balthazar samen met het Cordette Quartet en natuurlijk een headlineshow. Voor we naar Vlieland vertrokken spraken we de bandleden afzonderlijk in Gent.
Balthazar stripped down, samen met het Cordette Quartet
Het Cordette Quartet is het geesteskind van Balthazarvioliste Patricia Vanneste, opgericht om bands te helpen die strijkers nodig hebben. Normaal gesproken een studiokwartet, voor de gelegenheid bewerkte ze de Balthazar nummers om nu met het kwartet live te spelen. In tegenstelling tot haar bandgenoten heeft Vanneste geen plannen voor een soloplaat.
'Ik heb al wat muziek geschreven, niet uitgebreid genoeg er iets mee te doen', zegt ze er zelf over. 'Ik wil er het komende jaar mee bezig gaan. Het zal misschien niet met het kwartet zijn, maar wel strijkergerelateerd. Dat is nu eenmaal waar ik het meest bij voel. Het zal een heel ander genre zijn dan Balthazar. Het is meer gericht naar klassiek, meer Max Richter, Winged Victory For The Sullen, Nils Frahm. Ik vind het niet zo erg dat ik het nu niet uitbreng, het is toch niet echt geschikt voor het clubcircuit. Ik wil ook nog een project rond de vrouwen van Serge Gainsbourg maken. Het idee is enkel inspiratie, geen covers. Frans is mijn moedertaal, fijn om daar naar terug te gaan.'
Akoestische optredens met strijkers, het blijft tricky. Het risico is aanwezig dat het een behoorlijke kitsch bedoening wordt, maar als het goed uitpakt weet je ook zeker dat er iets heel speciaals gebeurt. Zeker 's avonds in de bossen van Vlieland. Welk van de twee het wordt is heel snel duidelijk. De tracks van Balthazar lenen zich hier namelijk perfect voor. Natuurlijk, ze zijn geschreven met een vioolpartij erbij, maar met de strijkers als belangrijkste factor om de melodie over te brengen worden de nummers van de Belgische band tot ongekende hoogte gestuwd. Bunker heeft zelfs nog nooit zo mooi geklonken.
De band zelf heeft er ook duidelijk plezier van, al wordt de rol van frontmannen Maarten Devoldere en Jinte Deprez wel erg groot. De rest van de band lijkt dat niet zo'n punt te vinden. Drummer Michiel Balcaen hoeft niet veel meer te doen dan af en toe een nummer aftikken of een shaker ter hand te nemen, maar dat verschaft een hoop ruimte om vanaf zijn barkruk tevreden rond te kijken en sigaretjes te roken. De live-primeur van 'So Easy', op plaat ook voorzien van een flinke strijkerspartij, valt precies goed. Het speelse karakter van het nummer is een welkome afwisseling tussen al het melancholische werk. Dat lijkt Jinte Deprez ook door te hebben: 'Hoop dat het niet te treurig was, morgen gaan we dansen.' Hij hoeft zich geen zorgen te maken. De combinatie van band, strijkers en een waanzinnig sfeervolle setting in het feeëriek verlichte bos zorgt voor een magische ervaring.
Zimmerman
Simon Casier was één van de eerste bandleden met serieuze solo-ambities. Voor zijn project Zimmerman (de echte naam van Bob Dylan) kon hij de basgitaar aan de kant leggen, om voor de verandering op een normale gitaar te werk te gaan. 'Ik wilde voor mezelf gewoon weer eens gitaar spelen. Ik schrijf mijn songs zo, heb het instrument thuis en vind het leuk daarmee te spelen. Het was vooral ook, ik speel in alle bands bas en niemand wil mij vragen als gitarist.'
Balthazar lijkt helemaal niet ongelukkig, met het derde album Thin Walls zet de band grote stappen naar de top. Het is een pauze, zeker geen slot. Casier legt uit hoe het begon: 'Het is allemaal toevallig gedaan. Iedereen wist dat ik bezig was met eigen muziek en wel iets wilde uitbrengen, Maarten was ook altijd al bezig met een plaat. Elkaar de ruimte geven, dat is goed, even iets anders. Het was eigenlijk een toevallige samenloop van omstandigheden.'
De leden van Balthazar lijken één ding gemeen te hebben, ze blijven schrijven. Soms voor de band, en soms blijft iets op de plank liggen. Zonder duidelijk doel, tot nu.
J. Bernardt
In tegenstelling tot Warhaus en Zimmerman heeft er nog niemand iets gehoord of gezien van het zijproject van Jinte Deprez, J. Bernardt. Vlieland heeft de primeur, wat er muzikaal gaat gebeuren is totaal onbekend. Dat Deprez een goede muzikant en een charismatische performer is, dat weten we al jaren. Maar zijn de nummers goed? Behoorlijk. Waar Warhaus een donkerder, minder toegankelijk pad bewandelt, gaat de andere Balthazar frontman voor een dansbaarder geluid. Ergens tussen James Blake en Chet Faker in. Of zoals hij het zelf omschrijft: 'een mengelmoes van The Doors tot Edith Piaf, tot Daft Punk. De nadruk ligt op modernere grooves en soul, hiphop zelfs. Elektronisch drums en synth, de gitaar zoveel mogelijk links laten liggen.'
Optreden zonder de houvast van een gitaar was in het begin nog eng, maar ook bevrijdend: 'Bij een concert waar we met Balthazar heenvlogen had ik maar een gitaar mee. Bij het eerste nummer sprong die, en heb ik de gitaar voor vier nummers links laten liggen. Eigenlijk besefte ik toen hoe tof het was, en hoe een gevangenis zo'n gitaar kan zijn. Zonder kun je gewoon dansen, een performance weggeven.' Bij de Ijsbaan gaat Deprez er dan ook vol voor. Van enthousiasme lazert hij al dansend een Go-Pro van het podium, en met enige regelmaat trekt hij per ongeluk een kabel los. Het deert niet, zijn passie is aanstekelijk. Binnen no time heeft hij zijn wens, praktisch iedereen danst met hem mee.
Het is opmerkelijk dat de sound van J. Bernardt nu al staat als een huis, want lang is Deprez nog niet bezig aan het zijproject. 'Ik begon niet lang geleden pas, ik ben eigenlijk de laatste. Ik wist dat Maarten en Simon al eerder dingen schreven. Maar toen we het hadden over een korte break had iedereen zoiets van: 'aah, dan kunnen we eindelijk onze soloprojecten doen.' Ik wil ook niet met mijn vingers draaien. Ik schreef toch altijd wel, zonder doel, zonder naam. Ik heb een arsenaal aan liedjes, de interessante kies ik dan voor Balthazar. Nu ging ik opeens een richting uit die solo wel interessant was. Sonisch een interessant idee. Ik heb zoveel jaar liedjes geschreven op gitaar, bas, viool. Maar het cliche van de laptopgeneratie is er ook bij mij ingeslopen. Op tour begon ik met grooves en synthesizertjes te werken. Dat leek me nogal een longshot voor Balthazar, en vanaf toen was het wel duidelijk voor dat tussenjaar.'
Warhaus
Maarten Devoldere heeft met Warhaus al een volwaardig album klaar. We Fucked A Flame Into Being wordt gepresenteerd op Into The Great Wide Open, met een show bij de Ijsbaan. Waar collega Jinte Deprez met J. Bernardt hele dansbare nummers maakt gaat Devoldere totaal de andere kant op: duistere, lome songs. Een rauw gitaargeluid, donkere teksten. Devoldere is een zelfverzekerde performer, ook zonder Balthazar. Het beklemmende geluid van 'Against The Rich' heeft wat weg van Nick Cave, zowel muzikaal als tekstueel, zeker ook de manier waarop Devoldere woorden uitspuugt. 'The Good Lie' is zwoel en spannend, precies loom genoeg. De rammelende kickdrum, heerlijk in your face, even ingeruild voor een wiegend ritme. Warhaus live zou je het liefst in een donker, vuig hok willen zien, midden in de nacht. Maar ook op de vrijdagmiddag in het bos in Vlieland houdt het de aandacht.
Warhaus gaf Devoldere de mogelijkheid om buiten het vaste stramien van Balthazar te werken, ook te kijken naar andere mensen.'Ik heb zeker niet alles zelf opgenomen. Veel vrienden, veel Balthazar. Een hele waslijst. Het idee met Balthazar is: we zijn met vijf, daarmee doen we het. Warhaus gaf me de kans om ook andere mensen te vragen om 'effekes gitaar te komen spelen.' Ik blijf wel een eeuwige controlfreak, ik gebruik er weinig van.'
Het kostte Devoldere zes jaar voorbereiding, voor Warhaus schreef hij alles zelf. 'Ik ben na de eerste plaat van Balthazar begonnen met schrijven. Altijd met het idee voor een plaat ernaast. Het duurde te lang, we waren altijd aan het spelen, altijd druk. Het had wel eerder naar buiten gekund, maar dan kon ik er nooit mee touren, geen promo voor doen. Balthazar ging te hard. En nu heb ik eindelijk een jaar vrij. Dit is het moment om met dat soloding naar buiten te komen. Ik had ook niet de druk dat het snel moest, het hoefde niet. Ik genoot er ook van wat er met Balthazar gebeurde, het was voor mij genoeg om er creatief achter de schermen mee bezig te zijn. Die erkenning kon wel wachten.'
Balthazar
Alle zijsporen en soloprojecten zijn achter de rug voor dit weekend, het enige wat nog rest is de headlinershow. Van Balthazar-moeheid is op Vlieland geen sprake, het Sportveld puilt uit. Ze hebben er zin in, getuige de glimlachen bij opkomst. Balthazar vliegt er vol in. Ze hebben het Franz Ferdinand-effect: zoveel meer hits dan je van tevoren denkt. 'Nightclub', 'Then What' en 'Decency' zijn vroege hoogtepunten. Alles klopt aan deze show. Voor 'Wait Any Longer' neemt het grootste deel van de band even pauze. Jente Deprez opent het nummer alleen, met Vanneste op viool als enige begeleiding. Het smachtende verlangen van het nummer wordt nog vetter aangestreept. Een geweldige meezinger. Het regent hits, met een magistrale uitvoering van 'Bunker' als hoogtepunt. 'Blood Like Wine' is een geboren festivalnummer. 'Fifteen Floors' net zo. Je vraagt je af wat ze overhouden voor het slot, maar prijsnummer van Rats, 'Do Not Claim Them Anymore' is een ideale troef. Als Balthazar dit niveau vasthoudt, op een volgende plaat net zoveel topnummers, dan moet het internationale succes haast wel komen. We gaan het zien, na het tussenjaar.