Rogier Smalhout (Appelsap): “Ik denk dat het binnenkort klaar is met de party-rap”

Hiphopfestival viert zijn vijftiende verjaardag in het Flevopark

Atze de Vrieze ,

Het mag dan tegenwoordig in Nederland krioelen van de hiphop-gerelateerde festivals, er kan er maar een ‘the originator’ zijn. Dat is natuurlijk Appelsap, dat komend weekend zijn vijftienjarig bestaan viert in het Flevopark in Amsterdam. Rogier Smalhout alias De Reiger vertelt over het jubileum van zijn festival, de komende editie, de strijd om de heetste Amerikanen en de generatie New Wave.

We leven in een drukke tijd, als het op festivals aankomt. Vanaf mei is er elk weekend wel iets te doen. Hoe zag het festivallandschap er vijftien jaar geleden bij jullie eerste editie uit?
“Poe, het was een soort ijstijd. Natuurlijk, er was wel wat. Drum Rhythm was voor ons de hemel, daar was ik vanaf de allereerste editie geweest. Lowlands was er ook, maar nog niet zo lang. Pinkpop, daar had ik niets mee. Wij hadden zelf ook niet het idee een festival te organiseren, het was meer een block party. Joris, Wiecher en ik woonden met zijn drieën in een huis naast het Oosterpark. We voetbalden er vaak en zagen het podium. Hier kun je een party geven, dachten we.”
 
Hoe ging je te werk?
“We wisten natuurlijk helemaal niks. Ik was 19. Tegenwoordig is het allemaal iets makkelijker om een festival op te zetten, met productiemaatschappijen als The Good Guyz, die het grootste deel van onze productie doen. Wij hadden indertijd een barleverancier die ons ‘ophookte’ met Corona. Zij gaven ons een kortingsdeal, die er goed uitzag. Alleen: we hadden te veel bier ingekocht, en de flesjes waren bijna over de datum. Zo eindigde de eerste editie met een enorme stapel Corona op onze zolderkamertjes, die ook nog eens snel op moest. Die eerste editie hadden we letterlijk twee dj’s: Mr Wix en SP. Wix hebben we met trillende beentjes in de Mazzo gevraagd of hij wilde komen draaien, SP kenden we iets beter. Kid Sublime hadden we ook geboekt, maar die kwam uiteindelijk niet opdagen. Dat was het, maar iedereen vond het toch heel tof, mede door het lekkere weer.”
 
Zijn jullie vervolgens langzaam gegroeid, of waren er cruciale momenten?
“We groeien steeds steady, tot we niet meer verder kunnen. Tot 2006 ging het best wel ok, maar daarna moesten we ons serieus richten op subsidies. We waren op dat moment een gratis festival, en tot op de dag van vandaag zijn we een stichting. Twee jaar heeft Appelsap als festival niet plaatsgevonden, maar de comeback in 2009 was ‘beyond expectations’. In 2011 waren we voor het eerst betaald, en dat ging gepaard met een nieuwe, meer elektronische richting die we vanaf 2009 inzetten. We hadden dat jaar Theophilus London geboekt, een voor die tijd behoorlijk avant garde hiphop act met elektronische invloeden, die er bij een deel van het publiek helemaal niet in ging. We boekten in die tijd ook acts als Cinnaman en Dimlite. We hebben vanaf dat jaar aardig kritiek gehad eerst op de vernieuwing, vervolgens op het feit dat mensen moesten betalen. Tegelijk waren we die eerste keer wel meteen uitverkocht. Toen hebben we in 2012 doorgepakt. Sterker nog: we hebben de ticketprijs verdubbeld, omdat we snel wilden groeien naar marktconform. We wilden dat jaar ook uitbreiden naar 10.000 bezoekers. We waren te ongeduldig, kunnen we achteraf stellen, want we hadden een enorm slecht jaar. Niet qua line-up: dat jaar stonden onder andere Disclosure, Schoolboy Q, Danny Brown en French Montana op Appelsap.”
 
Hoe vang je dat dan op? Je hebt als onafhankelijk festivalletje geen vlees op de botten.
“Dat ging dan ook maar ternauwernood. We hebben toen met alle betrokken partijen afspraken kunnen maken over later of minder betalen. Als we failliet gegaan waren, was iedereen met lege handen overgebleven.”
 
Nu ben je twee jaar op rij uitverkocht, en dan heb je ineens twee concurrenten: Woo-Hah! en Encore.
“Ik zie dat dus niet zo.”
 
Het is toch gewoon zo?
“Niet op het gebied van publiek. Toen Starbucks naar Amsterdam kwam, werd er ook niet ineens minder koffie gedronken bij de Coffee Company. Nee, de hele markt werd opgetild. Kijk ook naar alle housefestivals die naast elkaar bestaan. Qua publiek zie ik niet zo’n probleem, wel zitten we soms achter dezelfde artiesten aan. Maar ik trek me liever op aan festivals als Lowlands en Best Kept Secret, dan dat ik naast me kijk. Appelsap wil origineel en anders zijn. Het zal altijd een hiphopinslag hebben, maar ik wil liever die generatie publiek aanspreken dan dat ik een festival voor rapmuziek wil zijn. We willen jong talent ontwikkelen en internationaal de hotste artiesten op het juiste moment hebben.”
 
Je wilde dit jaar heel graag Young Thug hebben. Uiteindelijk hebben jullie eind augustus een show met hem in de Melkweg. Waar ging het mis?
“Dat is niemands schuld. We werkten samen met Mojo om hem op Appelsapte krijgen, maar dit is typisch zo’n show waar je enorm lang mee bezig bent. Het heeft te maken met het uitstippelen van een tour, en natuurlijk met geld. Eerst lag er een redelijk prijskaartje, maar naarmate de tijd vorderde werd hij steeds duurder. En toch hadden we hem bijna op Appelsap. Het is een kat en muis spel.”

Het lijkt me lastig inschatten hoeveel zo’n artiest mag kosten. Young Thug heeft nog niet eens zijn officiële debuutplaat uit.
“Klopt, maar hij heeft wel 160 miljoen YouTube views alleen al met Rich Gang’s Lifestyle. Ik had het er op SXSW over met Venz van 22Tracks. Hij denkt dat Young Thug de HMH kan uitverkopen, zoals Lil Wayne dat indertijd deed. Er is soms geen peil op te trekken. We proberen geen rekenfestival te zijn. Soms betalen we te veel voor een act, soms te weinig. Skepta bijvoorbeeld waren we vroeg bij. Als je die nu wilt boeken, is hij de hotste act van Engeland. Disclosure en Kendrick Lamar boekten we al voor ze bekend waren.”
 
Met Amerikaanse rappers weet je nooit wat je krijgt, qua podiumprestaties. Neem bijvoorbeeld dat optreden van Waka Flocka Flame op Appelsap twee jaar geleden, dat in chaos eindigde. Was dat nou een succes of een totale flop? Zeg het maar.
“Dat was een ondefinieerbaar ding. Ik heb er achteraf nooit hoofdpijn van gehad. Dat had goed gekund, want hij trad maar twintig minuten op en deed niet eens zijn grote hit, HET Appelsap anthem. Toch vond ik het geweldig, het werd een soort punk, dat vond ik tof. Je zag dat vorig jaar ook bij Travi$ Scott. Ik zou wel graag zien dat hij nog iets meer speelt met rust, zoals hij dat op zijn platen wel doet. Zijn muziek is super intelligent. In Nederland zie je deze energie bij Smib, een rap slash fashion collectief uit de Bijlmer dat dit jaar op Appelsap staat.”
 
Nederlandse acts als The Opposites en De Jeugd Van Tegenwoordig weten wel hoe je moet deliveren. Dit jaar hebben jullie New Wave staan. Kunnen zij het ook al?
“Vergelijkbaar met de Amerikaanse shows, denk ik. Iets meer op de hype, minder op de skills. In Paradiso zag ik ze, en daar was het wel echt ‘fire’. Ze moeten wel de verleiding weerstaan om de hele tijd met zijn allen op het podium te staan. Dat zou ze sterker maken, vind ik. Ze vinden het zelf heel leuk, omdat ze een crew zijn, maar de mensen weten niet meer waar ze moeten kijken. Al is dat ook maar gewoon een mening: de kids stonden vooraan te springen, en dat zal op Appelsap niet anders zijn. Ik vind het New Wave album trouwens supervet. Ik weet niet waarom ik dat vind, maar ik vind het wel.”
 
Bedoel je: eigenlijk vind ik het niet tof, maar toch wel?
“Nee ik vind het sowieso tof, maar ik weet niet of het nou kitsch is, het zit goed in elkaar op een poppy manier. Ik kan er niet goed de vinger op leggen.”
 
Is dit de 35-jarige Appelsap-veteraan die zegt: ik snap wel waarom de kids dit leuk vinden?
“Ik hoop het niet. Ik kan gelukkig nog hangen met die gastjes in de club, af en toe. Al vrees ik wel dat ik langzamerhand moet onderkennen dat je gelijk hebt. Maar serieus: ik wil niet beweren dat New Wave de meest verheffende muziek maakt, maar het is wel een spiegel van een cultuur die in Nederland heel sterk is: feesten tot we erbij neervallen. De generatie die nu jong is ziet zijn pensioenen verdwijnen, ziet dat de hele wereld naar de tering gaat. Veel mensen denken: wat heb ik dan voor toekomst? Ze hebben geen vergezichten. Het is een cynische party-tijd.”
 
Ben je op zoek naar artiesten die een ander verhaal vertellen?
“Jazeker, maar ik vind het ook snel gezapig worden, het wordt snel een soort DWDD-engagement. Vorig jaar hadden we Typhoon, die vind ik super. Hij is misschien wel de Nederlandse Kendrick Lamar. Al haalt Typhoon het meer uit zichzelf en uit zijn achtergrond dan uit de wereld om hem heen. Kendrick is bovendien echt boos, terwijl Typhoon eerder uitstraalt dat ie het na jaren van zoeken gevonden heeft. Eigenlijk moet ik die twee dus niet met elkaar vergelijken. Hoe dan ook: dit jaar mis ik zo’n soort show, maar ik wist niet zo goed wie dat dan zou moeten zijn. Kijk, in Nederland is er ook niet zoveel om over te klagen. Ik begrijp de discussie over Zwarte Piet of over racisme binnen de politie heel goed, maar het staat niet in verhouding tot hoe je leeft in de getto’s van Amerika. Amerika is als staat intens ziek. Kennelijk is de noodzaak om over dat soort dingen niet groot genoeg in Nederland.”
 
Waarom niet? Je had het net zelf al over de pensioenen, we lezen elke dag over bankiers en Europese politici die er met ons geld vandoor gaan, de studiefinanciering wordt afgeschaft. Dat is toch ook jouw publiek en het publiek van New Wave?
“Dat is misschien aan de volgende generatie. Ik denk wel dat het binnenkort klaar is met de party-rap.  Ik hoop het ook een beetje. Ik kan wel genieten van Drank & Drugs. Ik ken die jongens, ik ken Sam de Jong, het is gewoon top dat het zo’n lel van een hit geworden is. En het is zeker niet de beste track van New Wave. Maar misschien is het hierna wel even genoeg en moeten er weer eens verhalen verteld worden. De Jeugd en The Opposites gingen zelf ook dieper toen ze wat ouder werden, nadat ze met hun party-rap genadeloos over de generatie Opgezwolle heen gewalst waren.”
 
Je hebt Kendrick Lamar hoog zitten. Hij stond niet bij het grote Tidal-circus van Jay Z. Hoe keek jij als hiphopliefhebber naar die presentatie?
“Dat heeft Kendrick goed gedaan. Over Tidal heb ik niet echt een mening. Ik heb twee albums op mijn iPhone staan: Kendrick Lamar en U2, en die laatste ook alleen maar omdat ie er automatisch opgezet is en ik niet weet hoe ik hem eraf krijg. En geluidskwaliteit: I don’t give a fuck, persoonlijk. Ik heb een prima geluidssysteem in mijn keuken en woonkamer, maar ik ga niet met een koptelefoon zitten luisteren hoe To Pimp A Butterfly precies gemixt is.”
 
Jullie festival vindt dit jaar niet plaats in het Oosterpark. Jaren hebben jullie om dat park geknokt. 
“Ja, maar onze verhuizing naar het Flevopark heeft niets met de klagende buren te maken. Het park wordt verbouwd, dus we kunnen er niet terecht. Maar het is zeker niet gezegd dat we in het Flevopark blijven. Sterker nog: het is aannemelijker dat we terugkeren naar het Oosterpark. Appelsap zal hoe dan ook de komende jaren blijven bestaan, maar voor onszelf is het ook gissen in welke vorm. Misschien twee dagen, misschien het format aanpassen. Misschien gaan we onder de merknaam andere projecten doen, zoals we nu ook een boek gaan uitbrengen. We hebben het gevoel dat dit opnieuw een cruciale fase voor Appelsap is.”