Rapper en agent, een onafscheidelijk duo

Lil Kleine verschaft zichzelf het ultieme rebellenimago

Atze de Vrieze ,

En ja hoor, opnieuw hebben we het over Lil Kleine. De rapper werd zaterdagavond opgepakt in Hilversum, toen hij zijn publiek aanmoedigde hun middelvinger op te steken voor de politie. Een groep jonge fans ‘bestormde’ vervolgens het politiebureau. Het leidde tot een spraakmakende telefonische confrontatie tussen de rapper en burgemeester Pieter Broertjes van Hilversum, gisteren in RTL Late Night. Een storm in een glas water. Toch bestaat de kloof tussen rappers en de politie al zo lang als de muziek bestaat.

Het was een boeiend gesprek, gisteravond, om allerlei redenen. Lil Kleine hield een redelijk feitelijk betoog, maar vloog (al dan niet expres) uit de bocht door de burgervader neerbuigend ‘Pietertje’ te noemen. Broertjes op zijn beurt ging nat door te beweren dat iemand als Hans Teeuwen als cabaretier meer vrijheid heeft om op het podium te zeggen wat hij wil. Serieus? Dus de gevestigde, zich in veilige theaters voor volwassen mensen afspelende kunstvorm cabaret heeft exclusieve rechten op het uiten van beledigende of opruiende taal, omdat het grappig bedoeld is? En die ‘bestorming’ van het politiebureau door fans van Lil Kleine, was die nu echt zo angstaanjagend? Het ging hier niet om gangsters met knuppels of automatische wapens, maar om 16-jarige meisjes, die vermoedelijk eerder op een selfie uit waren.
 
Nee, de politie is nooit de beste vriend geweest van de hiphopwereld. Dat weet iedereen. Lil Kleine beweerde dat zo’n opmerking enkel in de show zit om energie op te wekken in het publiek. Dat is deels waar, maar ook een gemakkelijke verklaring. Hij wilde zijn jonge publiek vast niet serieus aanmoedigen tot rellen, maar er is natuurlijk wel iets meer aan de hand dan dat. Alleen al in het New Wave project speelt de politie drie keer een rol, en drie keer is die niet al te positief. Het is de sfeer van de achterbuurt die in het album doorklinkt, het perspectief van de straat.
 
Neem No Go Zone, een van de populairste tracks van het New Wave album. De rappers op die track komen uit verschillende delen van het land, maar ze claimen allemaal dat hun wijk een ‘no go zone’ is, een plek waar je beter niet kunt komen. Zo rapt Jandro in die track: “Ik word gezocht, politie vindt mij niet / My nigga tot die tijd verpest ik de maatschappij.” Er is meer. Liegen Voor De Rechter (de bewuste track van het optreden in Hilversum) vertelt over de regels van de straat. Lil Kleine: “Kan niet praten met een snitch / Kan niet praten met een blauw.” Oftewel: praten met de politie doe je niet. En in Goonies & Hoolies: “Het is niet safe op de streets, je moet kijken waar je loopt / Je kan jezelf niet laten pakken, het is beter dat je rent / Ik heb geleerd van kleins af aan een echte vent wordt geen agent.” Classic ‘fuck the police’ gedrag. 
 
Nou komt rapper Bokoesam gewoon uit IJburg, en die wijk staat bepaald niet op de zwarte lijst van plekken waar je na zonsondergang beter niet kan komen. Maar het is ook weer te gemakkelijk om als blanke dertiger met een opleiding te beweren dat het allemaal wel meevalt in Maarssen of Vlissingen. Zo simpel ligt het niet. Deze generatie rappers zoekt nadrukkelijk aansluiting bij de Engelse en Amerikaanse straatcultuur. Goonies & Hoolies bijvoorbeeld is gebaseerd op de Engelse grime-track It Ain’t Safe On The Block, Not Even For The Cops. Zeker die jonge New Wavers kijken graag naar de Amerikaanse gettorappers, de jonge zwarte mannen die aankijken tegen een kansloos bestaan. Het is kiezen: of rappen, of drugs dealen, of de bak in. Zoals bekend is in de Amerikaanse hiphop de politie momenteel een erg pikant onderwerp. Na de recente incidenten met zwarte burgers die overleden na buitensporig politiegeweld ontkomt geen enkele rapper eraan. Run The Jewels maakte een paar controversiële videoclips, de teksten van Kendrick Lamar worden gescandeerd bij protestacties, op Woo-Hah zagen we Freddie Gibbs elke nummer afsluiten met de leus ‘fuck police’. 
 
Het mag dan bij ons vrijwel nooit fataal aflopen, ook in ons land duiken af en toe filmpjes op van politie-optreden waarbij geweld gebruikt wordt. Van die jongen die geboeid achter een politiemotor aan moest lopen tot dj Flexican die in Eindhoven door een agent hardhandig tegen de grond gewerkt werd. In het tijdperk van de verticale telefoonfilmpjes kunnen we er niet omheen. In de Nederlandse hiphop is dat spanningsveld niet nieuw; de geschiedenis kent heel wat voorbeelden. Neem Appa’s keiharde straathit Ik Heb Schijt (2007), met een videoclip die menig agent ongerust gemaakt zal hebben. Osdorp Posse maakte veel langer geleden de track Weer Is De Smeris (1992), en zelfs de beschaafde jongens van Opgezwolle haalden een keer uit. Hun track Tunnelvisie (2006) gaat over een illegaal feest in Zwolle, dat met buitensporig lomp politiegedrag opgerold werd. Een legendarisch moment in de Nederlandse hiphopgeschiedenis is het optreden van rapgroep Spookrijders op het Mercatorplein in Amsterdam in 1999. Ook daar werd het bekende ‘fuck the police’ gescandeerd, maar in tegenstelling tot nu in Hilversum sloeg daar de vlam in de pan. Het leidde tot de beruchte Mercatorplein rellen, waarvoor Spookrijders door de hoofdcommissaris verantwoordelijk gehouden werden. De rapgroep reageerde met wat hun bekendste nummer werd: Klokkenluiders. En uitgerekend vandaag verscheen van undergroundrapper Insayno de track Geweldsmonopolie.
 
Hiphop is bijna altijd anti-establishment, of dat establishment nu Hilversum of Den Haag heet, of het nou een maatpak draagt of een uniform. Het is soms maatschappijkritisch, soms zo grappig als cabaret, soms allebei tegelijk. Niet onbelangrijk is dat er geen ander muziekgenre is waarin minderheden zo goed vertegenwoordigd zijn, en daarmee ook die slechte buurten waar No Go Zone over gaat. Deze actie van politie en burgemeester in Hilversum valt in de categorie knullig, precies zoals de politie in Schiedam (een van New Wave’s no go zones) zichzelf belachelijk maakte door iemand op de vingers te tikken die iets lelijks had getwitterd. Door zo overdreven in te grijpen wordt het imago van de politie alleen maar versterkt. Zo makkelijk happen op een bijna kinderachtige provocatie, je zou verwachten dat men beter weet.
 
Je ziet in Nederland niet vaak een confrontatie tussen die beschimpte overheid en een rapper, zoals we die gisteren zagen bij RTL Late Night. Ja, een paar jaar geleden was Ali B eens gast bij Pauw & Witteman toen minister-president Balkenende daar ook aan tafel zat. Hij stelde een kritische vraag en pakte door toen het antwoord hem niet beviel. Hij maakte ook dezelfde uitglijer als Lil Kleine nu: hij sprak Balkenende aan met ‘je’ en noemde hem ‘een relaxte gozer’. Kapitale fout, want het haalde meteen zijn serieuze poging om de premier ter verantwoording te roepen over een belangrijk issue (de Palestijnse zaak in dit geval) onderuit. De minister-president, die spreek je immers aan met ‘u’. Lil Kleine leek het gisteren trouwens even wel met 'u' te gaan doen. Vervolgens struikelde hij haast over zijn eigen correctheid, en schakelde in dezelfde zin nog over op 'je'. 
 
Er is wel een cruciaal verschil tussen Ali B en Lil Kleine. Ali B kent de weg in Hilversum, hij praat graag mee, wil best bij het establishment horen. Lil Kleine is een totaal ander geval. Hier geldt geen ideologische strijd, hij is gewoon een klein gastje met een hele grote mond, dat lak heeft aan autoriteit. Hij roept het liefst zo vaak mogelijk dat ie het met je vriendin gedaan heeft. Of nog beter: met je moeder. Hij heeft drank, hij heeft drugs, en de politie moet hem niet. Kortom: hij wil alles doen wat hij wil, en laat zich door niemand tegenhouden. Seks, drugs en ruzie met oom agent, een beter imago kun je jezelf niet aanmeten.