Drank & Drank: Fris op festivals? Je mag kiezen tussen cola, sinas en 7up

Waar zijn de Club-Mates en de Fritz-Kola’s op de Nederlandse festivals?

Sjoerd Huismans ,

“Met halve liters Club-Mate kom je een festival wel door, maar volgens mij kennen festivalorganisatoren (en jammer genoeg ook vele anderen) dat drankje niet eens.” Zo luidde een van de reacties op ons artikel over festivalpils vorige maand. Inderdaad voelt het een beetje alsof je weer op een kinderfeestje bent, met je plastic bekertje cola of sinas in de hand. Je mag toch aannemen dat organisatoren wel alternatieve frisdrank kennen, waarom is het zo lastig om die aan te bieden?

Eind vorige maand schreven we over festivalpils: wat drinken we deze zomer? De brouwers ontkenden nog maar eens de hardnekkige mythe dat we met zijn allen aangelengde pils staan te drinken op de festivals. En toch zal dat doodgeslagen pilsje in een plastic bekertje in de zon niet bepaald als de crème de la crème onder de bieren worden ervaren. Festivals weten dit en bieden tegenwoordig speciaalbier aan. Op het Friese Welcome to the Village was er zelfs een heel schiereiland waar (voor een schappelijke prijs) speciaalbieren uit glas werden verkocht. Op Dekmantel afgelopen weekend kon je tegenover 2,5 munten (omgerekend 6,90) een prima Weizener drinken. Wat minder schappelijk, maar toch een welkome afwisseling. 

Kinderfeestje

Maar wilde je fris? Dan zat je toch weer vast aan de bekertjes cola, sinas of 7up, zoals een van de commenters onder het vorige artikel al opmerkt. Een energiedrankje dan maar? Dan is je keuze beperkt tot Red Bull. Niets mis mee, maar het voelt toch een beetje als een kinderfeestje. Waar zijn de Fritz-Kola’s, de Wostoks (voormalige Sovjet-frisdrank met aparte smaken als Dennenwoud en Dadel-Granaatappel) en de Club-Mates van deze wereld, die niet alleen lekkerder zijn maar waar je ook een stuk langer op door kan? Ook bij de grotere poppodia zijn ze nauwelijks te krijgen. Tot nu toe zijn dat soort drankjes vooral het het domein van de alternatieve podia: de OT301, OCCI (beiden Amsterdam), Onderbroek (Nijmegen) en ACU (Utrecht) bijvoorbeeld.

En Trouw niet te vergeten, waar velen het einde van de allerlaatste weekender niet hadden gehaald zonder een uitgekiend Club-Mate-rantsoen. De ‘xantheine’ in deze ijsthee gebaseerd op maté-extract zorgt dan ook voor een veel langduriger opwekkend effect dan de kortstondige suikerkick van Red Bull en andere zoete energiedrankjes. Een uitzondering binnen de grotere podia is overigens TivoliVredenburg, waar Club-Mate is te krijgen tijdens clubavonden.

Op de festivals dringt alternatieve frisdrank nog maar langzaam door. Tot nu toe noemden we twee kleinschalige festivals, maar vooral op de grotere festivals is het aanbod aan fris beperkt. Dat heeft vooral met logistiek te maken, zegt Bente Bollmann, marketingmanager van Lowlands. “Het aanbod is inderdaad beperkt, dat heeft vooral te maken met de capaciteit van de bar en de doorloopsnelheid. Je kunt wel veel meer dranken op voorraad hebben, maar dat neemt ook weer veel ruimte in. Je slaat dan grote aantallen in waarvan de meeste items nauwelijks worden gedronken. Daarom beperken we ons tot de items die het hardst lopen en waar vanuit het publiek het meest vraag naar is. Op zich is er voor ieder wat wils, maar bepaalde drankjes vallen erbuiten.”

Hoe groot is de vraag?’
Vanwege de doorloopsnelheid is het voor Lowlands ook niet haalbaar om bijvoorbeeld bijzondere wijnen of cocktails aan te bieden via de reguliere bar. Maar wel heeft het festival speciale bars voor wijnen en cocktails. Ook voor verse fruitsappen en smoothies vind je op Lowlands aparte cateraars. Bollmann: “Dan heb je het over specifieke groepen binnen de horeca. Bij fris is het toch vaak: ik haal zes bier en twee cola. Een aparte bar voor bijzondere frisdrank zou in de praktijk dus niet werken. De afweging is dan: we vinden het heel tof, maar hoe groot is de vraag? Rechtvaardigt die vraag het om het bij elke bar door te voeren? Overigens wel nieuw dit jaar is dat er alcoholvrij bier bij de normale bar is te krijgen.”

Er is nog een andere belangrijke reden waarom het fritz-limootje ver te zoeken is: sponsordeals. Als de biersponsor is geregeld, gaat het festival op zoek naar de frisdranksponsor. Zodoende zijn alle festivals netjes verdeeld tussen Pepsi en Coca-Cola. Lowlands bijvoorbeeld verkoopt die laatste. Dat maakt Fritz-Kola verkopen bij een aparte bar ook al geen optie, zegt Bollmann. “Dat kan niet vanwege die deal, die eist exclusiviteit. Dus dat soort afspraken zijn daar debet aan. Natuurlijk heb je wel vrijheid, we voeren bijvoorbeeld ook niet alle Coca-Cola-drankjes in. Maar stel dat we Fritz-Kola zouden willen verkopen bij een ander barretje, dan kan dat niet.” 

‘Niet te vroeg’ 
Lowlands staat daar niet alleen in. Ook podia als Paradiso en de Melkweg hebben dergelijke deals, niet voor niets heet de grote zaal van de laatste The Max. Op Best Kept Secret bijvoorbeeld zijn de heerlijkste alternatieve, biologische, glutenvrije of veganistische gerechten te krijgen en kon je je zelfs wagen aan insecten. Maar ook in Hilvarenbeek beperkt de bar zich tot de standaardfrisdranken, eveneens Coca-Cola. Wat betreft alcohol is er meer te krijgen. Niels Aalberts namens het festival: “Wel hadden we een bar met echte Engelse ciders, en speciaalbier bij de Lakesidebar. Er is veel belangstelling voor craft beers, het wordt een grote markt. Daar kijk je wel naar ja.”

Wat Aalberts betreft is het niet te vroeg om ook eens naar het frisdrankaanbod te kijken. “Ik ga het daar zeker eens met onze Food & Beverages-man over hebben. Als we op dat vlak iets kunnen doen, moeten we het zeker niet laten. Het gaat erom eens iets nieuws te proberen. Die insectenburgers zullen de normale burger bijvoorbeeld ook niet kunnen vervangen.” En die deals met grote frisdrankmerken dan? Aalberts: “Natuurlijk speelt er van alles, het is vergelijkbaar met alcoholdeals. Als jij biermerk X hebt, bied je ook niet de craft beers van de concurrent aan. Je zult nooit heel Kafé België kunnen aanbieden als festival.” Wat frisdrank betreft geldt dat ook, maar: “Als iemand bij ons het gevoel heeft dat we Fritz-Kola of een andere toffe frisdrank moeten gaan aanbieden, dan zullen we dat zeker overwegen."

Natuurproducten in glazen flesjes

Tot nu toe zit je als liefhebber van alternatieve frisdrankjes vooral goed bij de kleinere festivals. Op het al genoemde Welcome to the Village in Leeuwarden kon je op het speciaalbier-schiereiland bijvoorbeeld ook Fritz-Kola en -Limo krijgen. Dat vertelt Tessa Monfrooy van Dorstlust, een Amsterdams initiatief dat mensen wil laten kennismaken met frisdranken ‘die nét even wat anders zijn’. Er zijn meer van dit soort initiatieven. Het Utrechtse Trinkgarten (onderdeel van groothandel Nectar) bijvoorbeeld zorgde al voor een barretje op het Groningse dancefestival Paradigm. Monfrooy houdt zich namens Dorstlust nu bezig met het Amsterdam Woods-festival, 28 tot en met 30 augustus in het Amsterdamse Bos.

Monfrooy: “Dat wordt ons eerste festival dat alleen maar alternatieve frisdranken gaat doen: Fritz-Kola en – Limo bij de gewone bars en verder speciale gingerbeers en Wostok-limonade bij onze eigen frisdrankbar, waar we ook onder meer Aqua Monaco verkopen.” Monfrooy ziet grotere festivals nog niet zo snel overstappen op alternatieve frisdrank. “Dat heeft ook met regelgeving te maken, het zit allemaal in glazen flesjes. Het zijn natuurproducten, dat giet je niet zo makkelijk over in grote tanks.”

Zelf houden de oprichters van Dorstlust het meest van dancefestivals, die doorgaans in zee gaan met Red Bull. “En die willen Club-Mate absoluut niet op hun festivals hebben. Red Bull komt ook met een grote zak geld over de brug. Wij geloven niet dat je je drank zo moet pushen om het maar verkocht te krijgen op festivals, en dat is voor de kleine onafhankelijke frismerken waar wij mee werken ook niet haalbaar.” Een paar jaar geleden had Dorstlust even “oppervlakkig contact” met Dekmantel, maar dat ging niet door. “Het is ook logisch”, zegt Monfrooy. “Het gaat om hele goede deals, en die hebben festivals nu eenmaal nodig.”

Stuiver

Volgens Monfrooy zouden alternatieve frisdrankmerken in principe wel voldoende kunnen leveren aan de grotere festivals. “Dat denk ik wel. Een paar jaar geleden was ik op Fusion in Duitsland, daar gingen er hele pallets Club-Mate doorheen. Daarna was overigens in de wijde omtrek geen Club-Mate meer te krijgen, dat dan weer wel (ook bij het slotweekend van Trouw werd het overigens krap, red.). Maar het probleem zit hem eerder in de regelgeving: Club-Mate gaat geen plastic flessen maken speciaal voor de Nederlandse markt. In Duitsland doen ze niet moeilijk over glas.”

De alternatieve frisdrankcultuur komt nu eenmaal voornamelijk uit Duitsland: “Ik heb zelf in Berlijn gewoond waar het allemaal ontstaan is. Eenmaal terug in Nederland bleek Club-Mate hier nergens te krijgen te zijn. Dus dacht ik: dan ga ik het zelf maar doen. Op het terras wil ik tegenwoordig een lekker natuurproduct drinken, niet iets waar als je er een stuiver in gooit die na vijf minuten totaal is verdwenen.” Veel Nederlandse festivalbezoekers zullen het daarmee eens zijn, maar de Duitse frisdrankcultuur blijkt nog niet zo makkelijk over te hevelen naar de Nederlandse festivalmarkt.