“Vinyl is überhaupt al ouderwets, hè?”, lacht Bram Merkx van Mary Go Wild, de uitgever die twee jaar terug opzien baarde met het vuistdikke gelijknamige danceboek en vervolgens een succesvolle winkel startte aan de Amsterdamse Zeedijk. “Je kunt thuis achter je bureau zo Beatport, Spotify en Soundcloud afstruinen en hebt in een paar clicks de nieuwste muziek in de hoogste kwaliteit. Tegelijkertijd hebben we hier boys die hier uren in de winkel staan en als grijze oude mannetjes met sigaren plaatjes opzetten, discussiërend hoe vet die-en-die plaat zijn en waar die zijn gedropt in welke sets. Enerzijds past een vinylclub daar enorm in, en tegelijkertijd past het in het gemak van nu: zonder moeite krijg je iedere maand een plaat opgestuurd waar je verder niets voor hoeft te doen, terwijl je tóch verrast wordt en zo platen vindt waar je normaliter heel erg je best voor had moeten doen.”
Sinds een klein jaar zijn vinylclubs bezig aan een wederopstanding: poptempel Paradiso stichtte begin dit jaar een clubje waarmee ze singletjes van veelbelovend Nederlands talent laten drukken. Mary Go Wild verstuurt sinds juli maandelijks vinylreleases in een exclusieve vormgeving. Platenmaatschappij Excelsior Recordings (van o.a. Spinvis, Daryll-Ann, Jacco Gardner, Alamo Race Track en Tim Knol) kent al sinds 2011 een supporters-lidmaatschap en introduceerde in 2014 ook een vinylvariant van die supportersconstructie. “Maar eigenlijk is het een al veel ouder idee”, vertelt Excelsior-opperhoofd Ferry Roseboom. “Excelsior begon als singlesclub, je kon je abonneren op vinyluitgaven. Pas daarna zijn we een -kuch- echt label geworden, maar het idee bleef altijd levend. In 2011 begonnen we met de Supporters, een kring van mensen die vertrouwen hebben in wat wij doen en zich willen laten verrassen. Er bleken heel veel mensen die zich daarbij willen aansluiten.”
The Bigger Picture: de heropleving van vinylclubs
Hoe Excelsior, Mary Go Wild en Paradiso zendingsdrang verbinden met zwart goud
Sinds een klein jaar schieten ze als paddestoelen uit de grond: vinylclubs. Voor een vast bedrag per maand krijg je iedere keer een plaat op de deurmat. Wat voor plaat? Dat is een verrassing. Met zulke lidmaatschappen proberen uiteenlopende instanties als Excelsior, Paradiso en Mary Go Wild hun zendingsdrang te verbinden met zwart goud. Werkt dat? Roosmarijn zoekt het vanavond uit in de Bigger Picture.
De reden dat deze vinylclubs ontstaan is simpel: ze springen in op de heropleving van vinyl en zijn geboren vanuit zendingsdrang. Excelsior, Mary Go Wild en Paradiso willen zich er nóg méér mee opwerpen als curatoren van goede muziek. “Als aanstormend talent is het steeds moeilijker om je in de kijker te spelen”, aldus Kees Heus, initiatiefnemer van de Paradiso Vinyl Club, “een vinylsingle kan een heerlijk handvat zijn dat deuren opent. Zo kun je je gemakkelijker profileren bij boekers, media en publiek. Als we een act vragen voor onze vinyl club, krijgen ze zelf ook altijd 100 stuks. We zien dit als een fonds waarbij we ons publiek vragen jong talent te steunen, in ruil voor singletjes.” Roseboom voegt toe: “De supporters zijn ook een vliegwiel, we kunnen makers nu ook vragen om iets te creëren in de wetenschap dat je een x aantal kunt afzetten.”
Excelsior Recordings vroeg bijvoorbeeld artiesten een beeld te maken geïnspireerd op de Groningse kunstenaar Hendrik Werkman en bracht een bijzonder werk uit van Willem Kolvoort van de Vera Posterclub. Paradiso bracht singles uit van onder andere The Mysterons, The Indien en Tears & Marble. De vinylclub van Mary Go Wild deed het met de Amsterdamse veteraan Dimitri en Benny Rodriguez. Het gaat bij Mary Go Wild om releases van andere labels, waar de vinylclub een exclusieve vormgeving en handgenummerde hoezen bij levert. “Discogs behandelt ze al als aparte uitgaves, da’s natuurlijk al een hele eer”, aldus Bram Merkx, “maar ik hoop dat we uiteindelijk zelf releases kunnen gaan pushen, of een jonge artiest waar we zelf heilig in geloven een plaat kunnen geven waar hij zich op kan uitleven. Dat is mijn ultieme droom, al weet ik dat we ook grote namen en must-have-releases in de club moeten hebben. Anders kunnen we niet iedereen aan ons binden.”
Met een beetje goede wil zou je de vinylclubs kunnen zien als een reactie op de digitale revolutie, meent Ferry Roseboom van Excelsior. “Juist in deze tijd waar alles beschikbaar is en tot je komt, dat het belangrijk is om momenten te kiezen waar je schaarste creëert. Het is bovendien een principeding: een plaat kóóp je, die is van jou. Een download, die huur je. Een stream? Dat zijn slechts 1-en en 0-en. Begrijp me goed, we maken hier gretig gebruik van streamingdiensten, maar je weet nooit waar het naartoe gaat, hè? Hyves bestaat ook niet meer.”
Bram Merkx van Mary Go Wild weet dat zo net nog niet: “Voor mij is het geen tegenreactie, hoor. Wat mij betreft komt het in golven: in een ver verleden was ik helemaal into cd’s. Daarna wilde ik zoveel mogelijk dingen rippen en had ik weet-ik-veel-watvoor kast van een harde schijf met alles gedigitaliseerd. En nu ben ik tot op mijn oren verliefd op vinyl. Waarom? Geen flauw idee. Wat ik bij de mensen in onze winkel wel zie: ze hebben het gevoel dat ze daarmee de artiest supporten. Met een vinylclub kunnen we de artiest en de luisteraar op een hele mooie manier verbinden."