Four Tet: ongrijpbare muziekfreak vertelt zijn verhaal in platen

Britse dj op Dekmantel en Lowlands met nieuw album Morning/Evening

Atze de Vrieze ,

Nee, in interviews heeft Kieran Hebden niet zo’n zin, ook niet nu hij met Morning/Evening een nieuw album uit heeft. Een handvol belangrijke kranten, verder gelooft Four Tet het wel. Het spel van de platenmaatschappijen speelt hij niet meer. Toch is hij bepaald geen Daft Punk of Autechre, geen afstandelijke anonieme robot, gehuld in een masker of in het donker verstopt achter eentjes en nulletjes. In tegendeel. Hoe een van de meest geliefde dj’s van het moment ons stukje bij beetje van alles over zichzelf vertelt. Komend weekend draait hij op Dekmantel Festival, in augustus op Lowlands.

Het kan niet missen. Het is de zaterdagavond van Amsterdam Dance Event 2014, aan de vooravond van een van de langste nacht van het jaar zit ik in het restaurant van club Trouw. Even verderop zit Kieran Hebden (Four Tet)… met zijn moeder. Kijk maar: dat hoge voorhoofd, de enigszins diep in het gezicht gelegen ogen, en ook de lichte tint van de huid. Zij moet de Indiase connectie zijn. Vele uren later zien we haar opnieuw, maar dan in de dj-booth, achter Four Tet, die deze avond de beste spot gekregen heeft. Hij draait in de grote zaal en krijgt ruim drie uur de tijd. Hij draait zich af en toe om als hij een goede drop gelegd heeft, en krijgt een glimlach, een knipoog of een klein gebaar terug. 
 
Vooral als Four Tet in het midden van zijn set Can’t Do Without You van zijn goede vriend Caribou draait, dat merkwaardig opgebouwde nummer dat de hele club open trekt. Ineens is het volle licht aan in de club, handen wuiven omhoog, traag euforisch. En Four Tet’s moeder ziet dat het goed is. Het allermooiste moment van de avond is een detail: Jon Hopkins, de man die het uur voor Four Tet vulde, pakt zijn telefoon en opent de Shazam app. ‘Four Tet & Martyn - Glassbeadgames’ is vijftien seconden later het antwoord. De blik van moeder Hebden is priceless: ‘Ja vriend, dat had je ook aan mij kunnen vragen’. 
Religieuze Hindu hymnes
Kieran Hebden heeft een sterke band met zijn ouders. Begin dit jaar nog twitterde hij dit: “Very few people have heard my new album but both my mother and father tell me it's some of my best music so far.” Dat is nog eens wat anders dan al die dj’s die hun nieuwste producties verkopen met lofuitingen van grote collega’s. Heavy support from Armin van Buuren, Laurent Garnier, Richie Hawtin. Het is stiekem de sleutel van Kieran Hebden’s aantrekkingskracht. Zijn producties zijn organisch, menselijk en warm. In het begin van zijn carrière werd hij bekend door een amalgaam van akoestische instrumenten met elektronische beats. Folktronica noemden mensen het, een term waar hij zelf naar het schijnt niet al te veel mee heeft. Organisch en menselijk is zijn werk nog steeds, ook nu het een stuk dansbaarder is. En de overduidelijke persoonlijke elementen zijn eigenlijk alleen maar duidelijker geworden, zelfs al is zijn muziek vrijwel volledig instrumentaal.
 
Zo stond op het album There Is Love In You (zijn doorbraak naar de dansvloer) een track die Pablo’s Heart heet, met daarin het geluid van een kloppend hartje van een ongeboren kind. Het is zijn peetzoon, vertelde hij daarover. Het slotnummer van die plaat - She Likes To Fight - gaat niet over echtelijke ruzies, maar wel over zijn vrouw. “Ze zit op Kung-Fu, maar mij heeft ze nog nooit pijn gedaan.” Op Beautiful Rewind uit 2013 staat een track die Ba Teaches Yoga heet. Die Ba, dat blijkt zijn oma te zijn. En dan is er nog het nieuwe album, waarop overduidelijk een Indiase invloed te horen is, met de stem van de bekende zangeres Lata Mangeshkar. Four Tet is, met andere woorden, zijn eigen geschiedenis aan het ontginnen. 
 
Tegen Rolling Stone zegt hij erover: “Toen ik tien jaar oud was, overleed mijn grootvader. Hij was een Hindu aan mijn moeders kant, en hij had een platenverzameling van ongeveer twintig platen. Mijn grootmoeder gaf ze aan mij, omdat ik de enige in de familie was die van platen hield. Ik heb ze op een plank in mijn kast gezet, en ze nooit echt goed beluisterd. Een jaar of drie geleden stuitte ik op die platen en ik ben ze uit gaan zoeken. Het waren religieuze Hindu-hymnes. En als ik eenmaal ergens in geïnteresseerd ben, wil ik ook alles weten, zo gaat dat bij mij. Ik heb heel veel religieuze Indiase muziek gekocht, waaronder ook psychedelische.”
Eindeloos testen op de dansvloer
De familie-impact gaat verder: “Toen ik met Beautiful Rewind bezig was, overleed mijn grootmoeder. Die hele generatie in mijn familie was verdwenen, en daarmee ook mijn Indiase roots. Wat wist ik over mijn eigen Indiase achtergrond? Mijn grootmoeder maakte altijd mijn favoriete chappatis (een soort roti-achtige pannenkoekjes, red.), en nu was ze er niet meer. Samen met mijn dochter ben ik ze zelf gaan maken. Ik heb mezelf bekwaamd in dit element van het leven. Wat zijn de culturele dingen waaraan ik vast wil houden? Koken was duidelijk, maar het deed me beseffen dat ik me ook in de muziek wilde verdiepen, een verbinding zoeken.”
 
Het zoeken van verbindingen is in alle opzichten de kern van Four Tet’s manier van werken. Vaak ook letterlijk. Met talloze anderen werkte hij samen. Hij maakte een 12 inch met zijn oude schoolgenoot Burial, in de tijd dat nog niemand wist wie er achter dat alias schuil ging. Thom Yorke van Radiohead kwam er ook nog eens bij. Met jazzdrummer Steve Reid maakte hij meerdere platen. Hij produceerde twee albums van de Syrische cultfiguur Omar Souleyman, en hij werkte aan de experimentele terugkeer van Neneh Cherry. Die zei tegen 3voor12: "Kieran is een rustige jongen, en dat is in zijn geval een positieve eigenschap. Ik ken weinig mensen die zo integer zijn als Four Tet. Als hij met mensen werkt, is hij niet geïnteresseerd in het plaatsen van zijn stempel, maar in het zo goed mogelijk vastleggen wat er al is. Zo werkte hij ook met Omar Souleyman. Hij is voorzichtig en respectvol. Ik heb zijn ouders nooit ontmoet, maar Kieran vertelt vaak over hoe zijn vader hem opvoedde met veel jazz. Hij is een enorme muziekliefhebber met heel veel kennis."
 
Zijn beste vrienden ontmoette Four Tet in een Londense club genaamd Plastic People, een nu al legendarische plek die begin dit jaar - in hetzelfde weekend als Trouw - voorgoed de deuren sloot. Op There Is Love In You staat een track die naar de club vernoemd is, en in vrijwel ieder interview vertelde hij over de bijzondere plek, klein genoeg om alles te mogen uitproberen. Zijn inmiddels klassieke dansvloertrack Love Cry werd er maand na maand getest, tot ie helemaal perfect was. “Dan lette ik op hoe het publiek op het nummer reageerde, bijvoorbeeld op het moment dat de vocalen erin komen. Dan keek ik of mensen rustig of juist blij reageerden. Als dat laatste het geval was, moest het wel een cool idee zijn.” Four Tet sloot de club samen met Floating Points, met set van zes uur. Ze draaien er alles, van sensuele bossa nova tot psychedelische Turkse muziek tot disco en hun eigen producties. 
Het clubje Plastic People-vrienden duikt voortdurend in elkaars nabijheid op. Jamie XX, Caribou, Floating Points, Four Tet. Binnen de housewereld vallen zij op door hun gedurfde platenkeuzes. Jamie XX lokte laatst zelfs een opiniestuk in de Washington Post uit toen hij het waagde op Coachella een nummer van Tame Impala te sandwichen. Volstrekt normaal in hun scene. Dan Snaith (Caribou) zegt erover tegen Spin magazine: “Kieran draait soms een tune die mij volledig verrast. Dan denk ik soms: ‘Dit wordt een ramp, het gaat niet werken’. Een minuut later gaat iedereen volledig plat voor een plaat van Steve Reich of iets Braziliaans. Ik zei het een keer tegen Kieran, en die zei: ‘Waar heb je het over? Jij draait zelf de hele tijd volstrekt idiote dingen!’”
 
Tja, interviews doen, waarom zou je ook, als iedereen ook wel weet dat je er bent als je enkel doet waar je goed in bent: muziek maken en verspreiden. De goede verstaander heeft aan weinig informatie genoeg. “Mijn muziek is als een dagboek. Voor mij zijn het allemaal herinneringen. Hoe ik welke song maakte, waar ik was en wat er gebeurde. Ik plaats altijd kleine verwijzingen naar mijn leven in mijn muziek. […] Mijn nummers hebben geen teksten, dus ik heb niet echt veel expliciets waar mensen zich in kunnen verdiepen, maar mijn muziek is zeer persoonlijk. Als ik mijn ziel in stukjes hak en in mijn muziek verwerk, ben ik ervan overtuigd dat mensen het horen.” Afgelopen week zaten Floating Points en Caribou weer gezellig bij Four Tet in de BBC studio. Hij nam daar drie uur lang de radioshow van Benji B waar. Een vakantieshift. Beetje hangen, tunes draaien. Precies wat hij zaterdagavond op het hoofdpodium van Dekmantel en later dit jaar op Lowlands ook komt doen. Tunes draaien, op het hoogste niveau.