Case Closed: Rookverbod min of meer ingeburgerd bij poppodia

‘Het publiek begrijpt ook wel dat de podia het niet hebben verzonnen’

Renee Hartog ,

Nederlandse poppodia zagen het rookverbod met angst en beven tegemoet. Toen het op 1 juli zover was, waren de podia er over het algemeen niet klaar voor. Inmiddels is het rokershok –hoewel soms tegen wil en dank- in de meeste podia zo goed als ingeburgerd en houdt bijna iedereen zich netjes aan de nieuwe regeltjes. Ook bleef het publiek niet massaal weg bij concerten en liepen inkomsten niet dramatisch terug. Eind goed, al goed?

‘Het publiek begrijpt ook wel dat de podia het niet hebben verzonnen’

Toen het rookverbod op 1 juli van dit jaar van kracht werd, waren de meeste Nederlandse poppodia er nog lang niet klaar voor; in de meeste gevallen was er nog niet eens een rookruimte. Inmiddels lijkt het rokershok zo goed als ingeburgerd en houdt bijna iedereen zich netjes aan de regels. Ook blijft het publiek niet massaal weg bij concerten en blijken inkomsten niet dramatisch terug te lopen. “Het rookverbod is een feit, we moeten er mee zien te leven”, aldus Patronaat-directeur Rob Stecher.

“Het is denk ik ook gewoon een kwestie van gewenning”, vervolgt Stecher." Zo van: ‘oh ja, we moeten naar buiten, of naar de rookruimte’”. In het geval van het Patronaat duurde het overigens wel eventjes voordat er überhaupt een rookruimte was, tot afgelopen november stonden rokers buiten. “Ons gebouw is pas drie jaar oud en de rookruimte moest in dezelfde stijl worden ontworpen, daar gaat tijd in zitten”, verklaart Stecher. “Hij is niet heel groot, maar het voldoet redelijk.” Ook 013 was eind juni verre van klaar voor het rookverbod. Maar sinds 1 september heeft het Tilburgse podium maar liefst drie rookruimtes; twee voor publiek, en één backstage voor artiesten. 

Rotown in Rotterdam en het Haagse Paard van Troje waren in juni al helemaal klaar voor het rookverbod. De rookruimtes waren al klaar en de invoering verliep zoals verwacht probleemloos. “Het rookhok blijkt zelfs een goeie plek om te kletsen”, aldus Rotowns Teije van Hall. De Melkweg heeft na experimenten met de bovenzaal als rookruimte, nu het café als rokerslounge gebombardeerd. “Het enige nadeel is dat er dan geen bar open mag." Dit is trouwens alleen tijdens clubavonden; bij concerten blijken bezoekers geen moeite te hebben om een uur of anderhalf niet te roken.

Paradiso is wat minder happy met hun rookruimte. “Een goed geventileerde, prettige rookruimte blijkt nogal moeilijk te realiseren”, zegt Jeanine Albronda, hoofd publiciteit van Paradiso, dat sinds afgelopen juni steeds bezig is geweest om de rookruimte op de tussenetage van het Amsterdamse poppodium te verbeteren. Maar betere ventilatie en afgesloten asbakken hebben nog steeds niet geleid tot de perfecte rokerslounge. “Het is er te klein en gewoon niet prettig.” Sinds begin december wordt daarom op zaterdagnacht, tijdens de wekelijkse clubavond, de kleine zaal gebruikt als rookruimte. “Het is er niet makkelijker op geworden, het kost tijd en moeite om het rookverbod te handhaven”, aldus Albronda. “Ja, we moeten mensen regelmatig vragen hun sigaret uit te maken.” 

In de andere podia is het verbod juist redelijk goed opgepikt door het publiek en in de Melkweg zelfs beter dan verwacht. “Het publiek begrijpt ook wel dat de podia het niet hebben verzonnen”, aldus Jon Heembergen van de Melkweg. Ook artiesten houden zich over het algemeen keurig aan het verbod op roken op het podium. “Eén keertje heeft een artiest, volgens mij  iemand van Kane, bij wijze van provocatie op het podium een sigaret opgestoken“, herinnert Zsuzsa Jónás van het Paard van Troje zich. “Maar hij maakte die zelf ook weer uit, dus het was niet nodig daar iets van te zeggen.” In Rotown mogen artiesten overigens gewoon roken in de kleedkamer en het Patronaat richt zo mogelijk een kleedkamer in als rookruimte.

Nederlandse poppodia hebben in ieder geval niet massaal faillissement hoeven aanvragen. Concertbezoekers lijken niet thuis te blijven vanwege het rookverbod. “Bezoekersaantallen fluctueren altijd, maar dat kan ook aan de programmering liggen, of zelfs aan het weer”, aldus Jeanine Albronda van Paradiso. Er is hooguit een daling in de bezoekersaantallen merkbaar tijdens dance- en clubavonden. “Het is niet echt onderzocht, maar ik denk wel dat het rookverbod hier mee te maken heeft”, zegt Patronaat-directeur Stecher. “Je ziet ook dat dj’s iets meer moeite hebben met sfeeropbouw tijdens zo’n avond, er wordt toch veel meer in en uit gelopen.” Ook bij het Paard van Troje is de aanloop in het café en tijdens de clubavonden iets afgenomen, maar met de concerten gaat het des te beter en dus is er geen vuiltje aan de lucht. De Melkweg beleefde zelfs het beste jaar ooit, qua omzet. Dit jaar werd voor het eerst de grens van 40.000 bezoekers overschreden, hoewel dit waarschijnlijk eerder aan de verbouwing van de grote zaal dan aan het rookverbod ligt. Ook Rotown heeft ‘totaal niet het idee dat inkomsten teruglopen’ sinds er binnen niet meer gerookt mag worden. Het Tilburgse podium 013 nam als enige een daling van de omzet als gevolg van minder bezoekers op in de begroting. Dit bleek onnodig, de inkomsten liepen niet terug.

De Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) had aangekondigd vanaf 1 juli meteen streng te gaan controleren. Maar met die controle valt het vooralsnog reuze mee; geen van de ondervraagde poppodia tot nu toe een boete gekregen. Sterker nog, geen van allen heeft zelfs maar een controleur gespot.

Aan het rookverbod blijkt overigens nog wel een naar luchtje te kleven. Je kleren stinken de day after dan wel niet meer naar de sigarettenrook, tijdens concerten en clubavonden wordt nu duidelijk welke geur het rookgordijn altijd maskeerde, namelijk een soort van cocktail van mensengeur en schraal bier. Lekker is anders. Toch vormt dit verschijnsel maar in een klein aantal van de ondervraagde podia een écht probleem. “Het is onvermijdelijk dat je iets ruikt”, zegt ook Jon Heemsbergen van de Melkweg. “Maar wij zien het niet echt zitten om te gaan experimenteren met geparfumeerde zalen of iets dergelijks.”