De rotvaart van Emil Landman

Over samenwerken met zijn held en zijn eerste EP

Tekst: Michael Royall ,

Emil Landman gaat met een rotvaart door het leven. Niet alleen mocht hij na zijn eerste optreden meteen een EP maken in Mailmen studios, maar hij heeft nu al samen mogen werken met zijn grootste held; de Amerikaanse singer-songwriter Larry D. Brown (Grey Reverend). 1 februari presenteert hij zijn eerste EP ‘A Bargain Between Beggars’. Met 3voor12/Utrecht praat hij over zijn debuut en het moment dat je met de billen bloot moet.

Als Emil naar het grote aquarium loopt in het café dat we hebben uitgekozen, roept hij me bij zich. Eén voor één wijst hij elk waterwezentje aan dat nog wakker is: "Kijk dan, dat is waanzinnig. Zoiets heb ik nog nooit gezien." Hij nog geen vierentwintig jaar oud, maar is bescheiden en lijkt in staat zich onuitgeput te kunnen verwonderen over de wereld. "De eerste keer dat ik een gitaar in mijn handen had dacht ik: "als ik dat toch eens de rest van mijn leven zou kunnen doen en er ook van rond zou kunnen komen, dat zou fantastisch zijn."

Als gitarist werd hij, na twee jaar ervaring opgedaan te hebben in bandjes in Eindhoven, toegelaten op de Herman Brood Academie. Tegen het einde van zijn opleiding besloot hij zichzelf te wagen aan een bestaan als singer-songwriter. Zijn stem heeft wat van de ontspannen melancholie zoals die ook in de jaren zeventig aan de westkust van Amerika te horen was. Denk bijvoorbeeld aan Jackson Browne, maar dwingender en donkerder. Of, voor een wat meer eigentijdse vergelijking: de hese klanken van Fink.

"Ik begon te zingen en schrijven met de kanttekening dat ik waarschijnlijk een betere gitarist dan zanger ben. Maar het gaat toch veel meer om het gevoel, vind ik, dan de kwaliteit van iemands stem. Als je eenmaal geraakt bent dan ben je geraakt. Zo simpel is het."

"Heb je meer?"

Emil moest snel omschakelen nadat Martijn Groeneveld van Mailmen Studios voorstelde een EP op te nemen. Toen hij daar een paar nummers mocht opnemen na een showcase voor de Herman Brood Academie, liet studiobaas en producer Groeneveld doorschemeren dat hij meer wilde. "Op een gegeven moment zei hij een hele EP met me te willen opnemen."

"Voor mij kwam het hele schrijfproces pas toen ik die plaat mocht maken van Martijn. Ik ben heel doelbewust in een soort reflectie-modus gegaan. Opeens heb je dan eenentwintig tot tweeëntwintig jaar ervaring voor je waarin van alles is gebeurd. Leuke, maar ook minder leuke dingen. Sommige situaties die je geraakt hebben, pak je dan weer op. Het is vreemd, want je bent dan op een gegeven moment ook wel heel blij dat die gebeurd zijn."

Wat is dan ‘A Bargain Between Beggars’? "Ik weet het niet… heb je een vriendin nu? Een ex? Een beetje nare ex? Neem die in gedachten. Er komt een moment dat je denkt: "OK dit is mijn bargain." Zij heeft iets gehaald uit wat ik haar toentertijd heb gegeven. Deze EP is misschien mijn stukje. Het is wat ik nu terug krijg, van andere dingen van waar ik misschien niks voor teruggehad heb. Het is mijn stukje, het is jou stukje, het is nog steeds allemaal niks."

"Ik wil alles van je leren"

Emil vertelt hoe hij één van zijn eerste nummers schreef: Home. Na ‘Of the Days’ van Larry D Brown voor het eerst gehoord te hebben, was hij overweldigd.  "Ik ben toen gaan zitten met mijn gitaar en toeval wilde dat ik in die tijd heel veel fietste. Het was best wel hoog zomer, en elke keer –het maakte niet uit of het ‘s ochtends of ’s avonds was— stortte de regen op me neer; in gigantische buien. Ik had het idee alsof het continu voor mij bedoeld was. "

Brown was onmiddellijk een bron van inspiratie. Emil stuurde hem een email: "Ik zei dat ik zijn album ontzettend mooi vond, en alles van hem wilde leren. Als dat betekende dat ik naar New York moest vliegen om op zijn bank te slapen en een week lang koffie voor hem moest gaan zetten, geen probleem. Vinden we elkaar aardig, dan wil ik álles van je leren. Vinden we elkaar niet tof dan vlieg ik gewoon naar huis. Niks verloren."

"Toen ik contact met hem gezocht had, had hij nog maar tweehonderd tot driehonderd views op Youtube. Ik dacht dat hij wel bereikbaar zou zijn. Later bleek dat hij een stuk groter was dan ik van tevoren had ingeschat. Zijn werk met The Cinematic Orchestra bijvoorbeeld, die waren toen al enorm bekend."

Eigenlijk had Emil de hoop al opgegeven, totdat hij twee maanden later de reactie van Brown onder ogen kreeg. Hij schreef dat hij tussen zijn show in Parijs en zijn show in Utrecht vijf dagen had waarin ze samen konden komen. "Je kunt je voorstellen dat ik stond te dansen in mijn keuken toen ik dat hoorde."

"Dit was het moment waarop ik dacht: "OK, nu ga ik dit heel erg serieus nemen". Want als ik een plaat kan luisteren, die bij mij meteen tot heldenstatus verheven wordt, en ik binnen een half jaar dat ik zelf begonnen ben met het schrijven van muziek met die gast kan werken, dan moet ik er wel voor gaan." 

Met de billen bloot

Brown speelde in de Tivoli een show waarna ze elkaar zouden ontmoeten: "Ik vond het natuurlijk enorm spannend. We hadden elkaar heel kort gesproken na een show in Rotterdam en wat mailcontact gehad , maar dat was alles. Ik had een vakantiehuisje gehuurd ergens bij Eindhoven in de buurt. Toen we aankwamen hebben we samen een beetje gekookt en bier gedronken. En de volgende dag was het zover."
"Dan komt het moment dat je met je billen bloot moet. Je realiseert je: dit is de setting, hier gaan we werken, en ik ga nu voor jou voor het eerst een song spelen. Maar uiteindelijk is het hek van de dam en heb je niks anders gedaan dan songs voor elkaar gespeeld."

"Het is niet dat hij me vertelde welk akkoord ik moest spelen, of mijn teksten geschreven heeft. Hij heeft me juist  in vijf dagen enorm veel kanten van het componeren laten zien. De teksten, de composities; alles is van mij. Maar wat hij heel goed deed was de vinger op de zere plek leggen. Hij liet me verschillende opties zien en kon me zo vanuit het overzicht dat hij had bepaalde handvatten geven."

"Die dagen stond ik ’s ochtends rond tien uur op, zette koffie en werkte aan mijn nummers. Larry had een jetlag, dus toen hij om drie uur opstond maakte hij ontbijt, zette koffie en daarna speelde we tot we niet meer konden. Dan haalde hij zijn MacBook erbij en dan ging hij dingen opzoeken die hij me wilde laten horen."

"Uiteindelijk had ik een boekwerk vol met opdrachten. Ik heb echt maanden na die week dingen gecheckt die hij riep. En serieus checken. Niet gewoon een keer een plaat opzetten, maar echt een plaat van begin tot eind meerdere malen beluisteren om te kijken wat er nou eigenlijk gebeurt. Ik ben er enorm dankbaar voor dat dit proces toen is ontstaan."

De wereld in

Of Emil en Brown binnenkort nog het podium delen weet hij niet: " Hij vertelde me dat hij vroeger ook zo iemand had, bij wie hij kennis kon opdoen. We hebben nog steeds af en toe mailcontact, maar er bestaat een gezonde afstand tussen ons, zoals tussen een leraar en leerling.
"Ik denk dat het een onderdeel is van wat je doet. Als je ruige rock wilt maken, dan zoek je ook zo iemand; iemand in je omgeving waaraan je jezelf kunt optrekken. Het enige verschil is dat hij heel ver weg woont. Dat spreekt gewoon tot de verbeelding."

Maar dat je de verbeelding niet moet onderschatten weet Emil als de beste. In mei tourt hij door Zweden en in juli vliegt hij naar Chicago om daar tweeënhalve week lang in verschillende clubs te spelen. “En ja, zeker: soms zit ik weleens in de trein en dan voel ik me niet zo gelukkig, en dan zet ik Altruistic Holiday op [de plaat van Grey Reverend, red.]. Ik kan dan nog precies horen hoe hij die song live speelde voor mij. Het is niet dat hij dat dan voor jou speelt, maar je bent gewoon samen muziek aan het maken. Dat is een erg fijn gevoel."