Lokale hiphop bruist in Utrecht en Amersfoort

Amersfoort herbergt ‘de beste rapper van Nederland’

Tekst: Ingmar Griffioen ,

Van Brooklyn tot Breukelen of van The Bronx naar Ondiep; hiphop is ver gekomen sinds de geboorte midden jaren ’70 in de New Yorkse straten. Ook op lokaal niveau bloeit het genre in alle verscheidenheid op, zeker in de Utrechtse en Amersfoortse scenes. Een overzicht.

Het moest er haast wel van komen; nu we al jaren op radio en tv bijkans dood gegooid worden met hiphop (en het gelikte subgenre r&b), konden plaatselijke kids met eigen creativiteit niet uitblijven. In Utrecht vindt elke week wel een geramde hiphopavond met lokale dj's en acts plaats en ook de Amersfoortse aarde blijkt een prima voedingsbodem. De Utrechtse organisatie Boemklatsch kreeg Tivoli Oudegracht voor het tweede jaar op rij zo goed als vol met louter lokale waar. Op het podium bij Utrecht Centraal 2 verscheen het puikje van de Domstedelijke hiphop. Zo ook Nicolay, de Utrechter die via internet een plaat (The Foreign Exchange) met een bekende Amerikaanse rapper maakte en vooral in Amerika actief is.

E-ZONE
Aanstaande vrijdag, 4 november, biedt de Amersfoortse Stadshal De Flint plaats aan het hiphopfestival Headz@Ease met optredens van onder meer Opgezwolle en de sterke Utrechtse band Illicit. Verder zijn vier vrouwelijke acts vastgelegd, waaronder Senna en de Utrechtse Mc Tifèn. Boemklatsch wordt wel 'de spil van de Utrechtse hiphopscene' genoemd. Best opvallend, aangezien de vriendengroep vijf jaar terug nog in Zutphen woonde. De hele Utrechtse hiphopscene paste destijds in een skatewinkel aan de Donkere Gaard. In E-Zone verzamelde de vriendengroep rond C-Mon & Kypski, nog altijd Utrechts creatiefste en productiefste hiphopgroep. En winkeleigenaar Edgar van Aalst gaf hun debuut uit. In SJU Jazzpodium creëerden groepen als Illicit en 6 of your best friends hun eigen en andermans podium via party The Groovement. Dj's Mass en Ivoryman trakteerden EKKO al in 2000 op Bootyclap. In 2002 betekende het stoppen van deze hiphopavond de entree van Boemklatsch. Toenmalig EKKO-programmeur Sytse Wils kende het collectief van hun feesten op de boot van studentenzeilvereniging Histos.

AMMEHOELA
Michiel Thomassen en Cas Boland, beiden 26 en als dj's Etcenist en Illvester deel van de harde kern van Boemklatsch, zijn Wils nog altijd dankbaar. ''Toen hij naar Tivoli verhuisde, gingen wij in EKKO verder én met hem in Tivoli en De Helling grotere dingen doen'', vertelt Michiel. Vorig jaar begonnen ze daar met Spinach. Die avond (hiphop, funk, soul én jungle) gaat nu weer terug naar EKKO, waar ook Bootyclap terug is. In De Helling lanceerde Boemklatsch op 1 oktober met Ammehoela een nog breder conceptfeest. Boemklatsch maakte als huisfeest al naam in Utrecht en jaren verder spint het collectief van dj's, vj's en ontwerpers het web van de scene. Zo zijn C-Mon & Kypski en Nobody Beats The Drum (winnaar Grote Prijs van Nederland in 2003), ook als dj's, vaste gasten, is 6 of your best friends-rapper Attactic gastheer en wordt de organisatie steevast door Tivoli en EKKO gevraagd om bij de betere hiphopconcerten voor muziek en decor te zorgen. De naam garandeert bijna een goede sfeer en opkomst. Cas vindt 'scene' een vies woord, maar oordeelt dat het binnen Utrecht wel meer één geheel geworden is. ''En je ziet vaak dezelfde mensen.'' Michiel vervolgt: ,,Het is iets wat elkaar heel erg versterkt. Je bent met zoveel mensen die elkaar helpen met beats, flyers en produceren. Zo ontstaat een heel groot netwerk, een soort natuurlijk platform.'' Hiphop komt echter in vele vormen en de dj's pretenderen geen volledigheid. Cas: ''We willen gewoon de hiphop die wij vet vinden vertegenwoordigen. Zoals Schep! ook een platform voor zichzelf én voor ondergrondse hiphop is.''

ZOLDERKAMER-MC
De nieuwe hiphopavond in dB's, een initiatief van MC Tifèn en Kolossaal, richt zich inderdaad op hiphop onder het motto 'bekendheid zegt niets over kwaliteit'. Afgelopen vrijdag vond de tweede editie plaats, zie de link rechts voor het verslag. ''Eigenlijk zijn wij zelf de doelgroep'', beaamt Tifèn Huchet, die vindt dat naast de Boemklatsch-entourage meer Utrechtse hiphop aandacht verdient. ''Dat is niet aan Boemklatsch, zij presenteren gewoon wat ze cool vinden. Maar iemand op een zolderkamer in Lunetten is ook een mc.'' De 22-jarige mc denkt dat organisatoren daar niet genoeg op inspelen. Ze ziet graag meer initiatieven. ''Het was voor mij als beginnend mc zonder hit op The Box ook heel moeilijk om op te treden. Het is heel lastig voor organisaties om niet op naam te boeken als ze niet in de scene zitten.'' Schep! onderscheidt zich op dat punt, vindt ze; ''Wij zitten er als mc middenin en je hoeft niks te hebben behalve creativiteit.'' Tifèn werkte in het verleden al samen met Utrechter Master Surreal en leden van D.A.C. (De Amersfoortse Coöperatie), Amersfoorts beste en landelijk gerespecteerde hiphopgroep. ''Net zo goed als in Utrecht borrelt het in Amersfoort ook. Het leeft gewoon onder jongeren'', weet de Utrechtse die 4 november in Stadshal De Flint aantreedt naast drie andere vrouwelijke mc's. Vincent Patty alias Jiggy Djé, is uitgelaten. Hij, 24 jaar en één van de rappers van D.A.C., heeft een dag eerder de finale bereikt van de Grote Prijs van Nederland en staat op vrijdag 23 december in het Amsterdamse Paradiso. Bovendien treedt D.A.C.-maatje en neef Wudstik deze avond voor het eerst solo op. En wel als opener voor Pete Philly in thuisbasis De Kelder, het Amersfoortse poppodium.

BEESTACHTIGE RIJMERS
De Amersfoortse hiphop-historie beslaat al zeker een decennium. De pioniers, Vaardigheid, traden deze maand nog op in De Kelder. Vincent is vol lof: ''Zij waren van grote invloed. En ze zaten op DJAX, wat toen het meest toonaangevende hiphoplabel was.'' Maar destijds broeide er meer in de Keistad, zoals BRAAF! (Beestachtige Rijmers Aan het Amersfoorts Front), Millennium Bugs en FDS (Fusie Der Steden). Sommige rappers zie je nu terug bij Hadrie, anderen als StanOpDeMic en BRAAF! zijn nog altijd actief. Naast Hadrie en D.A.C. is er met Nedertoon en De Dode Dichters een nog jeugdiger generatie opgestaan. Vincent houdt van Amersfoort, maar is kritisch. ,,De Amersfoortse scene is raar, best op zichzelf. Niet zoals Zwolle, waar iedereen samenwerkt. Er is niet één aanspreekpunt en dat maakt het lastig te controleren en samen één vuist te maken. Hiphop is een stroming, op gang gebracht door een gebrek aan mogelijkheden. We leven in Amersfoort niet in een getto, maar dat gebrek hebben we wel. Je moet creatief zijn. Ook als programmeur, want je moet werken met een vreselijk klein budget.''

EEMCENTRUM
De reden is dat in hiphopvriendelijke locaties als De Kelder en café The Flame, waar D.A.C.'er Darin G de Gin & Juice-feesten geeft, weinig mensen passen. Te weinig deuropbrengsten dus om de gage voor grotere bands terug te verdienen. Zo kan De Kelder, sinds de door de Volendamse cafébrand aangescherpte veiligheidsregels, nog slechts zo'n 120 betalende bezoekers huisvesten. Vincent spottend: ''Als dit niet uitverkoopt, ga ik verhuizen.'' Het podium wil volgend jaar een groter, tijdelijk onderkomen betrekken en zo doorgroeien richting de beloofde grotere zaal in het in 2008 te openen Eemcentrum. Soms huurt De Kelder een grotere locatie voor festivals als Headz@Ease. Alleen staan in de Stadshal uitgezonderd dj's als Doo-nix (De Dode Dichters) geen Amersfoorters op de rol, omdat Kelder-programmeur Ide Koffeman 'eens iets anders dan D.A.C.' wil. Vincent is verontwaardigd: ''Als er weinig budget is wordt D.A.C. opgetrommeld. Wij werken hard en dan voelt dit een beetje lullig. We hadden hier als headliner moeten staan, minstens één van ons solo.'' Berustend: ''Ik richt me meer op wat ik kan doen, dan wat mensen voor mij zouden moeten doen.'' En de Amersfoorter, ''Ik ben gewoon praatgraag en dan is rappen ideaal om je ei kwijt te kunnen'', etaleert een forse geldingsdrang. Hij schrijft columns in AD/Amersfoortse Courant, maakt eenmaal per week voor de NPS het radioprogramma Lijn 5 en studeert af op Media- en entertainmentmanagement. Dit jaar bracht hij met D.A.C. het tweede album 'Professioneel Chillen' uit. inmiddels heeft hij zijn solo-album klaar en werkt hij aan platen met SpaceKees en als lid van Kohfie Konnect.

MOTIVEREN I.P.V. PROVOCEREN
Randstedelijke oordelen over het vermeende provincialisme van Amersfoort prikkelen Vincent extra. ''De beste muziek, blues, jazz en ook hiphop, komt voort uit onderdrukking. Ik voel me onderdrukt als ik in de Randstad kom en ze onderschatten mijn kwaliteiten. Ik vind mezelf de beste rapper van Nederland. Dat zeg ik niet om te provoceren maar om te motiveren. Andere rappers moeten harder hun best doen om te bewijzen dat ze beter zijn dan ik.'' Vincent ziet voor zichzelf ook een taak: ''De verantwoordelijkheid van een mc is, om luisteraars van vijftien uit te leggen: Jongens, graaf diep en zoek naar dat wat het beste is, niet wat het makkelijkste te verteren is. Weet gewoon wat de subcultuur is, want het is zo'n dope cultuur om deel vanuit te maken. Als je erin gaat zoeken, voel je je ook echt betrokken. Alsof je postzegels verzamelt; niemand zit te wachten op Beatrix van 80 eurocent. Ze willen die uit Zweden, of uit Amerika, maar dan niet die gelikte postzegel.''