Fre4knc stimuleert internationale kaliber Groninger drum and bass

“In Nederland is drum and bass vrij stevig, het is veel beukwerk, dat maak ik niet"

Tekst: Remco van der Meer Foto's: Jan Westerhof en André Eggens ,

Wie denkt dat Noisia de enige naam van formaat in de Groningse drum and bass-scene is, heeft het goed mis. In het buitenland maken ze die fout niet: Fre4knc draaide de afgelopen maanden niet alleen op Sziget's zusterfestival Balaton Sound, maar ook in diverse Europese steden. Daarnaast kwam 25 september zijn nieuwste EP Systems 002 uit bij het Engelse label Critical Music. Voor 3voor12 groningen was de tijd daarom meer dan rijp voor een gesprek met de man achter Fre4knc: Bertran van den Hoff.

Met zijn artiestennaam heeft Bertran altijd al een haat/liefdeverhouding gehad. Voor wie het nog niet doorhad: Fre4knc wordt uitgesproken als 'frequency'. Een technische eigenschap van geluid wordt in de naam gecombineerd met de positief bedoelde bijnaam 'freak'. "Zo noemden ze mij vroeger, omdat ik altijd bij elk nummer dat ik hoorde de artiest en tracktitel kon noemen," vertelt Bertran.

Elke release is er weer een nieuwe doelgroep die de naam verkeerd uitspreekt. Bertran noemt het lachend 'the stoy of his career'. Dat de naam Fre4knc een kleine puzzel is, levert onbedoeld een tactisch voordeel op in de vorm van meer reclame: "Als een presentator op BBC Radio mij draait en mijn naam verkeerd uitspreekt, krijgt hij vaak veel commentaar op Twitter. Een week later biedt de presentator dan live zijn excuses aan."

Bertrans eerste kennismaking met drum and bass vond eind jaren negentig plaats op Lowlands. De drukte ontvluchtend stuitte hij op een drum and bass-optreden, en dat beviel hem maar al te goed. Aanvankelijk was Bertran onder de naam Fre4knc bezig als dj, zonder echt zelf zijn muziek te maken. Ook destijds reisde hij al door Nederland om te draaien, en maakte af en toe zelfs enkele uitstapjes naar het buitenland. Inmiddels is dat een stuk zeldzamer, vertelt Bertran: "Tegenwoordig is het heel moeilijk om als dj door te breken, je moet zèlf muziek maken. Dat heeft vooral te maken met de toegenomen technologie. Waar dj'en vroeger een fikse investering in uitrusting en hardware vereiste, niet op zijn minst in vinyl, kan tegenwoordig iedereen met een laptop en een internetverbinding muziek draaien."

Als Fre4knc heeft Bertran de overstap naar eigen composities in elk geval succesvol gemaakt. Toch ging dat niet zomaar. Toen enkele jaren geleden de economische crisis aanbrak, werd ook Bertran niet gespaard: hij raakte zijn baan als productontwikkelaar kwijt. Toen daarna ook zijn relatie op de klippen liep was het zover: “Ik zat hier alleen, was boos en gefrustreerd, en toen ben ik begonnen wat muziek te maken." Daarbij borduurde hij voort op de vaardigheden die hij had opgedaan door eerdere sporadische samenwerkingen met collega Mindmapper

In 2013 vroeg de organisatie van Grunnsonic hem om een set te spelen die volledig uit eigen werk bestond. Noisia's Thijs de Vlieger vroeg hem naar aanleiding van het optreden wat nummers op te sturen. Die vielen in de smaak, en Noisia tekende het nummer Full Measure. Daarna werd de naam Fre4knc een stuk bekender. "Als je het stempel krijgt 'Noisia vindt jou leuk', dan gaat het wel hard, ja," legt Bertran uit.

Naast het label van Noisia scoorde Bertran al eerder enkele releases bij het alternatieve label Samurai, dat gevestigd is in Berlijn. Ook bij het Engelse Dispatch tekende Fre4knc al vroeg. Maar wie eenmaal een beetje bekend wordt, krijgt al snel allerlei verzoeken van andere labels. Daar is Bertran echter heel principieel over: "Ik wil geen labelhoer worden. Op een gegeven moment heb ik gezegd: ik ga alleen nog maar bij Dispatch, Samurai en Noisia, want die hebben mij van begin af aan gesupport. Het kan heel verleidelijk worden om alles wat je maakt uit te brengen: je kan er op een gegeven moment relatief makkelijk wel een label voor vinden. Maar ik dacht: als Noisia het niet goed vindt, als Dispatch dat niet vindt én Samurai ook niet, dan is het gewoon niet goed genoeg." Met behulp van die vuistregel wil Bertran de kwaliteit van zijn muziek bewaken.

Eén van de dingen die de samenwerking met bovengenoemde drie labels zo aangenaam maakt is, is dat ze onderling verschillen qua stijl. Volgens Bertran biedt Samurai bijvoorbeeld de duistere sound die erg past bij zijn eigen stijl: “Ik denk dat alle liedjes die ik maak een duistere kant hebben." In zijn tijd als dj merkte Bertran dat ook al in hoe hij draaide: "Ik maak wel eens uitstapjes naar een lichtere of vrolijkere sound, maar uiteindelijk kom ik altijd terug op dat duistere." Wie Fre4knc luistert zal dit onder andere herkennen in de zware en lage bastonen die je meer moet voelen dan horen. "Die duistere sfeer vind ik mooier dan blije muziek en lekker feesten." 

Het is dan ook niet verrassend dat Bertran wel eens verteld wordt dat hij cinematische muziek maakt: bijna alsof het een soundtrack is voor bepaalde sfeerbeelden. Niet voor niets krijgt hij wel eens sounddesign opdrachten om intro's te maken voor hardstylefeesten. "Het lijkt onvermijdelijk dat die stijl altijd weer terugkomt. Soms denk ik: ik ga een hit maken, snelle beats, beetje blij en populair, maar uiteindelijk haal ik dat weg en kom ik weer op het donkere uit."

Net zoals zijn Groningse collega's van Noisia staat Fre4knc meer in het buitenland geboekt dan in Nederland. Van Pula tot Porto, van Londen tot Boedapest: de naam Fre4knc staat op aankondigingen in heel Europa. "Dat komt deels doordat de markt – en dus het budget – voor drum and bass in Nederland relatief klein is. Daarnaast sluit mijn stijl niet helemaal aan op de nationale stijl. In Nederland is drum and bass vrij stevig, het is veel beukwerk, dat maak ik niet."

Wanneer Fre4knc headlinet, is dat dus vooral in het buitenland: "Ik sta wel op grote Nederlandse feesten, maar dan zetten ze me als eerste of tweede, en daarna komt het beukwerk." Het openen op zo’n avond vindt Bertran beslist niet erg, maar hij merkt wel dat hij in het buitenland meer fans heeft. "In Nederland ben ik nog nooit met iemand op de foto geweest, in het buitenland continu." Gelukkig blijft hij er nuchter onder: “Het blijft altijd wat raar: ik ben het maar, denk ik dan!”

Los van het maken van zijn eigen muziek stond Bertran ook al jaren achter de organisatie van de Break-Fastfeesten in Vera, een concept dat vorig jaar al weer 10 jaar bestond. Bertran en collega's vonden dat de drum and bass scene in Groningen destijds nog niet zo uitgebreid was. Inmiddels is hij een minder centrale figuur in de organisatie, omdat zijn eigen muzikale carrière nu zijn aandacht opeist.

Desalniettemin is Bertran nog immer positief over de feesten in Vera, waar hij nog wel draait: "Het lijkt nog steeds op de feesten waar ik achter sta, dezelfde soort muziek: er staat veel goede kwaliteit geboekt." Eigenzinnigheid en kwaliteit moeten dus voorop staan in drum and bass, zo meent Bertran. "Als we willen uitverkopen weet ik zo welke namen ik moet boeken. In plaats daarvan moet de muziek gewoon goed zijn. Ik wil dat elk willekeurig persoon die binnenkomt, of ze nu wel van drum and bass houden of niet, niet zegt: "Wat een kutmuziek, zeg.""

De meest recente en grote release op Fre4knc's naam is een EP in de Systems-serie van het belangrijke Engelse label Critical Music. Onder de naam Systems wil Kasra, het voor ingewijden bekende brein achter Critical Music, een serie vinylreleases doen, elke editie door een andere artiest. Nadat Kasra enkele nummers van Fre4knc had gehoord, vroeg hij hem mee te werken aan de serie. Het feit dat de nummers op vinyl uitkwamen, beviel Bertran wel, en hij stemde in: "Als ik slechts een digitale release wilde, had ik het ook wel naar andere labels kunnen sturen." De tweede release in de serie Systems is verzorgd door Fre4knc en is uitgebracht op speciaal groen vinyl. Het uitbrengen van een EP bij Critical Music is geen peulenschil, en Bertran is er dan ook erg blij mee: "Alle grote jongens waar ik respect voor heb, zitten bij dit label."

Het is niet alleen de nostalgie die Bertran ertoe drijft zoveel mogelijk muziek op vinyl uit te brengen. De erkenning die ermee gepaard gaat, is minstens zo belangrijk. Voor een label is nummers uitbrengen op vinyl een riskantere investering dan een digitale release. "Wanneer ze dat toch doen, geeft dat aan dat ze achter je staan; als een label het aandurft om het op vinyl uit te brengen, vinden mensen het schijnbaar goed." Daarnaast speelt de langere levenscyclus van fysieke platen mee. Digitale nummers zijn soms even snel weg als ze verdwijnen, simpelweg doordat er zo veel aanbod is. "Als artiest ben je weken bezig met één nummer, vervolgens komt het heel even in de top 100 en dan zakt het weer weg." Een plaat blijft daarentegen langer in omloop: "Mijn plaat staat waarschijnlijk nog steeds in platenzaak De Jongens van Hemmes."

Daarnaast is het voor een artiest ook fijn om de vruchten van zijn eigen ambacht in handen te hebben, en om ermee te pronken. "Toen ik mijn moeder vertelde dat ik met muziek bezig was, dacht ze: "Zal wel". Maar op een gegeven moment kwam ze bij mij thuis en kon ze gewoon mijn plaat zien en vasthouden. Op zo'n moment denkt ze dan opeens: "Wow!""

Inhoudelijk kent de EP nogal wat diversiteit, maar Bertran is trots dat hij het toch tot een eenheid heeft weten te smeden. "Blijkt dat je bij vijf hele verschillende liedjes tóch kunt horen dat ik het gemaakt heb. Ik hoor het ook steeds meer dat ik echt een 'eigen geluid' heb. Openingsnummer This Misery kent bijvoorbeeld een beat die naar hiphop neigt, maar nog steeds heeft het iets duisters. Voor dit nummer wilde ik er ook graag een MC in hebben." Gelukkig hoeft men in Groningen nooit ver te zoeken naar muzikale hulp, en zo kwam Bertran uit op Mongoose, winaar van de Grote prijs van Nederland. Mongoose' stem bleek goed te passen bij de muziek van Fre4knc. "Ik vind dat hij ook wel een duistere stem heeft. De door Mongoose geschreven tekst past ook bij die duistere sfeer. Blijkbaar vond hij het ook duister, want hij schreef de donkere lyrics naar aanleiding van de beat."

Met zo'n belangrijke EP op Fre4knc's naam, is er maar één vraag die voor de hand ligt: wanneer kunnen we een album verwachten? Zelf vindt Bertran het nog wat te vroeg. "Ik zie veel collega's die met een album bezig zijn, en die zijn er dan al gauw twee jaar aan kwijt. Uiteindelijk is de impact van zo'n album niet veel groter dan van een EP. Maar dan heb je wel twee jaar radiostilte." Gelukkig liggen er naast vele gigs en enkele kleinere releases voor Bertran ook een Australische tour in het verschiet. Rond de naam Fre4knc zal van radiostilte dus nog lang geen sprake zijn.


Wie Fre4knc nog wil zien voordat hij weer een tijd het land uit is, heeft nog een paar kansen. 29
december staat hij in Vera bij Break-Fast, en het weekend van 29 en 30 januari draait hij nog in Utrecht en Helmond. Kaartjes voor Break-Fast zijn €5,- (plus maandkaart van € 1,50).