De Spotifylijst van… Lenny & Junior

"Een steengoed nummer. Ik denk dat het nog goed zou zijn als Britney Spears het zou zingen.''

Tekst: Tsjomme Dijkstra Foto's: Harold Zijp en Lenny & Junior ,

In de rijk geïnspireerde muziek van het Groningse duo Lenny & Junior zijn invloeden te horen uit tal van volksmuziektradities. Junior is van jongs af aan gefascineerd door de folk- en bluesmuziek van Amerika, terwijl Lenny zich in de eeuwenoude volksmuziektradities van onder andere Italië en Mexico verdiepte en die muziek zelf leerde zingen en spelen. In hun gezamenlijke repertoire komen de muzikale invloeden samen in een eigen vorm van folkmuziek. Lenny & Junior spelen op 21 december zelf in de Johannes de Doper-kerk in Huizinge. Voor 3voor12 groningen vertelden ze over de muziek die hen inspiratie biedt.

Rosa Balistreri – A Virinedda
Straatmuzikante in Rome. Zo begon Lenny haar eigen muziekcarrière. Bepaald niet de meest voor de hand liggende carrièrestart. Lenny kiest als eerste nummer voor de Spotify-lijst een nummer dat representatief is voor de volksmuziek van Italië en waar ze bovendien persoonlijk veel mee heeft. ''Ik heb dit zelf met muzikanten op straat gezongen toen ik nog maar net in Italië was'', vertelt Lenny. ''Ik zong het eigenlijk maar half mee omdat ik het Italiaans toen nog niet eens beheerste.'' Het nummer gaat over een onmogelijke liefde, een man die verliefd is op een vrouw en naar haar verlangt. ''De man neemt in het lied een handboor mee als hij naar haar toegaat, voor het geval dat de deur niet op een kier staat. A Virinedda betekent 'de handboor'.''

Een belangrijk thema van de Italiaanse volksmuziek is het arme leven. Daardoor klinkt in de liederen veel smart, pijn en passie door. ''Balistreri vertegenwoordigde dat als geen ander'', zegt Lenny. Ze groeide op op Sicilië en daarom is haar muziek vooral typerend voor de folkmuziek van het eiland. Algemenere kenmerken van Italiaanse volksmuziek zijn de typische instrumenten waarop de muziek wordt gespeeld (gitaar, accordeon en de nacchere, vergelijkbaar met de Spaanse 'castagnettes') en het feit dat er eigenlijk altijd wordt gedanst op de muziek.

Sharon van Etten – Magic Chords
Lenny gaat na het eerste nummer ook verder met de lijst. Bij het tweede liedje blijkt dat de noemer folkmuziek veel kan omvatten als het gaat om muziek waar Lenny & Junior naar luisteren. Het nummer komt niet, zoals het eerste, uit een muziekcultuur waar je haast alleen mee in aanraking komt in het land van oosprong. Sharon Van Etten en haar muziek hebben ook zeker bekendheid in Nederland. De jonge Amerikaanse folkartieste speelde eind vorig jaar zelfs nog in Vera. ''Ze heeft een mooie integere stem en een eigenheid en kracht die me erg inspireren'', zegt Lenny over haar. ''Ik vind haar een bijzondere artiest en singer/songwriter, met nummers die helemaal raak zijn.''

Agnes Obel – The Curse
Het volgende nummer is waarschijnlijk het nieuwste op de lijst. Het komt van het nieuwe album van Agnes Obel. In haar muziek vallen de mooie melodiën het eerst op, maar Lenny zegt dat ze Agnes Obel niet alleen vanwege haar stem en de lichte klanken bewondert, maar ook vanwege de inhoud van haar liedjes. ''Het is niet makkelijk een goede tekst te schrijven. Je wilt niet te vaag zijn, niet te expliciet. En wat dat betreft is haar muziek ook inspirerend. Als je teveel naar Obel luistert gaat het wel erg op elkaar lijken. Op het tweede album is dat nog meer zo dan op het eerste.''

Lila Downs – Paloma Negra
De laatste twee nummers die Lenny heeft gekozen, komen beiden van de soundtrack van de film Frida (over het leven van kunstenares Frida Kahlo). Lenny zag die film zo'n tien jaar geleden voor de eerste keer en de muziek liet een diepe indruk achter. De muziek uit deze film heeft ook een grote invloed gehad op de muziek van Lenny & Junior, ze hebben ook enkele nummers uit de film opgenomen in hun eigen repertoire. Lenny verkiest voor de Spotify-lijst de uitvoering van het nummer van de Mexicaanse zangeres Lila Downs, die het dichtst bij haar staat. Het lied wordt op de filmsoundtrack door Chavela Vargas gezongen, maar ook Downs werkte wel aan de muziek van Frida mee.

Chavela Vargas – La Llorona
Chavela Vargas komt vervolgens ook zelf aan bod. Ze gold volgens Lenny als een levende legende gedurende haar lange muziekcarrière. Vargas was van Costa Ricaanse/Mexicaanse komaf. ''Technisch gezien kon ze niet eens zo heel goed zingen, maar ze legt er wel heel veel gevoel in'', zegt Lenny. Ter vergelijking laat Lenny het nummer La Llorana ('de rouwende vrouw') eerst van Vargas horen en speelt ze dan de eigen versie van het nummer op de gitaar voor. De twee versies (Chavela Vargas heeft nooit echt muziekonderricht gehad, Lenny wel) klinken heel verschillend, maar beiden worden ze met veel gevoel gezongen.

Johnny Cash – Personal Jesus
Na de eerste helft van de lijst gaan we met Junior terug naar Amerika voor de vroege bluesmuziek. Maar het is niemand minder dan Johnny Cash die Junior het eerst aan de lijst wil toevoegen. Want: ''Cash was zo ongelofelijk goed.'' Junior had waarschijnlijk makkelijk een hele lijst van mooie Cash-liedjes kunnen samenstellen. Voor de lijst is de keuze echter uiteindelijk gevallen op het nummer Personal Jesus, een cover van Depeche Mode. ''Hij brengt dit nummer terug naar de roots. Maar het is ook een steengoed nummer, ik denk dat het nog goed zou zijn als Britney Spears het zou zingen.''

Junior denkt dat hij rond z'n tiende al naar Cash luisterde. In tegenstelling tot zijn leeftijdsgenoten was hij in het geheel niet geïnteresseerd in de groepen die toen populair waren, zoals Wham! en Doe Maar. De interesse voor muziek begon bij hem rond z'n zevende met Elvis. ''En toen ontdekte ik ook Cash en Howlin’ Wolf. Daar heb ik nog niet eens wat van gekozen.'' Junior vindt dat Cash het allerbest was in de laatste fase van zijn carrière. ''Op die American Recordings. Hij is zo op leeftijd en het is alsof hij dan alles snapt, op het einde.'' Lenny merkt op dat mensen wel eens zeggen dat Junior ook op Johnny Cash lijkt.

Elisabeth Cotton – Freight Train Blues
De muzikanten die Junior op de lijst zet zijn muzikanten die stuk voor stuk een eigen plek in de geschiedenis van blues- en folkmuziek hebben verworven. Het zijn echter ook muzikanten waar Junior specifieke muzikale lessen van leerde. Over Freight Train zegt Junior: ''Door dit nummer heb ik de fingerpicking-stijl leren spelen. Cotton leerde zichzelf gitaarspelen en bespeelde een rechtshandige gitaar linkshandig. De melodie speelde ze met haar duim en de bas met haar vingers, terwijl dat normaal andersom is. Er zitten ook veel pitches in dit nummer. Ik heb het nummer van Cotton het eerst gehoord.''

Leadbelly – Pick a Bale Of Cotton
De keuze voor Leadbelly daarna heeft alles te maken met diens grote betekenis voor de ontwikkeling van de folkmuziek. ''Wat hij aan beroemde folk-evergreens heeft nagelaten. Hij was een echte bad guy. Dat spreekt tot de verbeelding. Hij heeft een aantal keer voor moord in de gevangenis gezeten. Er zijn opnames van Alan Lomax die hem in de gevangenis opzocht. Daar zie je hem in een gestreept gevangenispak spelen. Lomax heeft naar het schijnt zelfs een keer het mes op de keel gekregen van Leadbelly.'' Junior benadrukt ook de invloed die Leadbelly op de Britse folkmuziek heeft gehad.

Robert Johnson - Hellhound on my Trail
We voegen vervolgens nog een andere legende aan de lijst toe, want Junior wil ook de volgens hem 'belangrijkste en beste muzikant van de Mississippi-delta' in het rijtje zien, te weten, Robert Johnson. ''Hij heeft natuurlijk ook een mythe om zichzelf heen gecreëerd. In het begin was hij helemaal niet zo goed. Bluesmannen als Son House en Charley Patton lachten hem in het begin een beetje uit. Toen is hij een jaar verdwenen en daarna luisterde iedereen met open mond. In dat jaar zou ook het moment geweest zijn dat hij zijn ziel aan de duivel verkocht. Ik noem dat het jaar van de verlichting, het jaar waarin hij echt tot zichzelf gekomen is.'' Junior noemt nog een mooie zin uit het nummer, 'blues falling down like hail' en vertelt dat in het nummer de voodoo-religie terugkomt (''er wordt ergens in het lied poeder om het huis neergelegd''). Hij zegt Johnson zelf te bewonderen om diens eigen sound, in het zingen onder meer. ''Hij kan heel hoog zingen, maar ook heel laag.''

Mississippi John Hurt - Stack O'Lee
''Dit nummer is goed te volgen. Het is weer heel anders dan die andere bluesnummers. Dit is meer folk. De bas loopt ook evenredig door'', zegt Junior over Mississippi John Hurt. De muziek van Mississippi John Hurt is voor Junior ook belangrijk geweest om de blues en folk zelf te leren spelen. Zijn stille zang en het kalme begeleidende gitaarspel maken dat alles goed hoorbaar en navolgbaar is.

The Stanley Brothers - Sweet Baby's Arms
Het laatste nummer is nog een nummer dat Lenny & Junior graag zelf spelen. Het staat ook op hun Bandcamp. In dit nummer is ook goed te horen hoe Lenny & Junior bestaande muziek op een eigen wijze benaderen: ''Het origineel is op accordeon, maar het kan ook op mondharmonica. Je zet in wat je zelf in kan zetten.'' Deze laatste frase vat precies samen hoe Lenny & Junior folkmuziek zien. Als het mooi klinkt, speelt Junior mondharmonica op de Mexicaanse nummers die Lenny zingt. Andersom zingt zij op diezelfde wijze met Junior mee op de Amerikaanse blues-/folknummers. Ze combineren elementen die ze kennen van verschillende culturen. Om oude muziek op een nieuwe manier te kunnen laten horen.