#4DF16: Songs for the darkest night

Kapel als rustpunt in een drukke festivalweek

Heyta Melssen ,

Muziek als houvast in donkere tijden is het idee achter ‘Songs for the darkest night’. De eerste editie van het minifestival vond dan ook plaats in december 2015, aan de vooravond van de langste nacht. Vanavond maken we de tegenhanger mee. Want hoewel de nachten nu kort zijn hebben de mensen nog steeds behoefte aan een goed lied om een beetje warm te worden.

Over het gebrek aan warmte hoeft niet geklaagd te worden. Naarmate de avond valt en het publiek toestroomt stijgt ook de temperatuur binnen de Sint Nicolaaskapel tot grote hoogte. Zeker als het geluidsniveau buiten toeneemt en op verzoek van de artiesten de deur af en toe dicht gaat. Het is heel mooi om te zien hoe de kapel fungeert als een rustpunt op deze drukke donderdagavond. Het publiek komt echt om te luisteren, te genieten en neemt het ongemak van de krappe ruimte voor lief.

De Songs worden vandaag gebracht in een viertal sessies van ieder een half uur. Het idee voor het concept is ontsproten aan het brein van Cyril Crutz (Zamora) als ode aan het lied en aan de schrijver. Hoe ontstaat een song, wat wil de zanger ermee vertellen? Het belooft dus een avond te worden vol ontboezemingen.

De eer is aan Marinus G. de Valk om het spits af te bijten. Hij speelt met een wisselende kleine set aan muzikanten, allen afkomstig uit zijn andere band La Très Illustre Compagnie du Chat Noir. Marijn ("Marinus") heeft nu een cd uitgebracht, Het Leven in Lage Kwaliteit, waarop hij terugkijkt op een periode in zijn leven die niet helemaal liep zoals hij dat had gewenst. Het gaat over de liefde, of eigenlijk over het gebrek daaraan. Het zijn mooie kleine luisterliedjes die alleen misschien iets te bescheiden worden gebracht. Marinus mag best af en toe wat volume in zijn stem leggen. Dat hij dat kan blijkt uit het lied 'De kat en de kolder', dat hij samen zingt met Imke Loeffen. Even klinkt de galm die het geluid in de kapel zo bijzonder maakt. Toch maakt hij de bedoeling van de avond helemaal waar met zijn ontboezemingen en eindigt hij in afsluiter 'Ik ga door' zelfs nog met een vrolijke noot.

Als tweede betreedt zanger-gitarist Robin Borneman uit Oss het podium. Hij brengt onder andere folkloristische fairytales. Zijn laatste album Folklore I: The Waving Days vormt het eerste deel van een trilogie over een reiziger wiens identiteit hem is ontnomen. Robin start met een heel toepasselijk a capella gezongen folknummer. Hij lijkt zelf verbaasd over het resultaat: ‘wat een prachtige plek, wat een mooie resonantie.’ Vervolgens neemt hij ons mee door een selectie van zijn nummers, variërend van folk tot bluegrass en ballades. Een enorme veelzijdigheid, gebracht met een ogenschijnlijk gemak waaruit de ware kunstenaar blijkt. Naast sprookjes heeft Robin ook serieuze onderwerpen. Zo vraagt hij zichzelf, en zijn publiek: ‘stel dat het mogelijk was je lot te kennen, zou je dat dan willen weten?’ Daarover gaat zijn nummer 'Mirrorfountain'. Na een half uur zit zijn speeltijd erop en bedankt hij het publiek vanuit de grond van zijn hart voor dit magische moment. Voor de aandacht en de stilte.

Een tengere zangeres met krullenbol en gitaar, een big smile op haar gezicht, dat is Lea Kliphuis. Geboren en getogen in Friesland, maar inmiddels voelt zij zich op en top Nijmeegse. Openhartig vertelt zij over de dip die zij doormaakte tussen haar twee albums. ‘Een eerste album is een soort van leidingen doorspoelen,’ aldus Lea. ‘Alles wat je hebt meegemaakt komt er uit. Bij het tweede moet je echt vanuit het niets jezelf opnieuw uitvinden.’ Vanavond brengt ze liedjes van beide albums. Sommige zaken blijven actueel, zoals ´This Could Be the End' waarin ze zingt over alle ellende in de wereld. Maar ook haar eerste traumatische ervaring weet zij mooi onder woorden te brengen in 'North Country Home'. ‘Ik was tien jaar en we zouden gaan verhuizen vanuit een klein dorpje naar de grote stad. Ik sloot me op in mijn kamer, ik wilde niet weg. Uiteindelijk ging de verhuizing niet door en voelde ik me schuldig. Twee jaar later gingen we alsnog en toen wilde ik wel want het scheelde me een uur fietsen naar school.’ Enig opportunisme was de jonge Lea dus niet vreemd. Zo geeft ze bij elk nummer haar persoonlijke toelichting en wordt zo door het publiek in het hart gesloten.

Tenslotte is de beurt aan Zamora. Cyril vertelt: ‘Ik had in een bepaalde periode zoveel shit over me heen gekregen dat ik dacht, ik ga er maar een plaat van maken.’ Het album Waves kan worden gezien als een reis door het diepst van de nacht. 'Are You Lost' beschrijft het gevoel dat er niets meer is wat je houvast biedt en in 'The One You Never Knew' vertelt Cyril hoe hij in één weekend een zoon kreeg en zijn zwager verloor en zich afvraagt of die elkaar ergens, halverwege, hebben ontmoet. Het nummer 'Sailor' wordt gezongen samen met de klassiek geschoolde Francien van der Heijden en komt prachtig tot zijn recht in de kapel. Hierin wordt het verlangen beschreven naar een betere wereld, waarbij de sailor degene is die je overbrengt vanuit deze wereld naar de overkant. Maar tenslotte komt alles weer goed, ook aan het einde van een reis door de nacht weet je dat het weer ochtend wordt.

Daarmee komt er een einde aan een bijzonder minifestival. Desgevraagd wil Cyril wel toegeven dat hij aan het denken is over de volgende midwinteruitvoering. We zijn benieuwd!