In het Zuiderstrandtheater staan voor vanavond twee optredens in de grote zaal op het programma. Daarnaast zijn er twee clubprogrammeringen, waarvan eentje zich afspeelt in de foyer op de eerste etage en de andere op het podium van de grote zaal. Een geweldige vondst. In de benedenfoyer is verder het hele festival een ritje op de installatie ‘Rectilinear Displacement’ van Marnix de Nijs te maken. Bezoekers nemen plaats op een karretje wat over een rails getrokken. Aan de binnenkant van een enorme halve eierdop wordt met behulp van een computer en sensoren een virtual reality ervaring gecreëerd, waarbij een scan van de omgeving wordt gebruikt voor de te projecteren figuren. In andere woorden: valt niet uit te leggen, gewoon op de stellage gaan staan en ervaren. En dat doen heel veel bezoekers. (FV)
TodaysArt 2014: de vrijdag - Krekels, techno en andere rare shit
SOHN onbetwist hoogtepunt van tweede dag TodaysArt
#TA14: Jaar tien, dag twee. Het vuurwerkafval is opgeruimd, de hekken staan er nog en de verlichting op de zangschuivers is gedoofd. Vandaag valt op hoe groot het voormalig Norfolkterrein waarop TodaysArt dit jaar is neergestreken eigenlijk is. En hoe weinig van de ruimte effectief gebruikt wordt voor het festival.
Een paar minuten lopen van het theater ligt The Blue Building. Naast kleedkamers en crewruimten herbergt de oude loods ook een aantal lichtinstallaties die deel uitmaken van het kunstprogramma van het festival. Helaas zijn dit jaar de installaties niet zo spraakmakend als we van TodaysArt gewend zijn. Met als ondertitel ‘Sea of random data’ had groots uitgepakt kunnen worden met werken die big data, cybersecurity en privacy als thema hebben, maar de getoonde werken lijken op zichzelf staande installaties die buiten de context van het festival vallen. We zien ‘Red Horizon’ van Gabey Tjon a Tham: een ruimte vol draaiende lampjes die samen patronen vormen. Bezoekers proberen de patronen te beïnvloeden met elektronische krekels die buiten te leen zijn. Of de installatie en de herriemakende apparaatjes iets met elkaar te maken hebben blijft onduidelijk. In de naburige ruimten vinden we een verlicht rookgordijn en een moderne variant op de vloeistofdia van Jet Smits, waarbij een microscoop op een digitale camera is bevestigd en opnames van bewegende vloeibare kristallen sterk vergroot projecteert. (FV)
Al vroeg in de avond staan er drie mensen klaar op het podium van de Main Hall. Het horen de Amerikaanse Charlemagne Palestine, de Finse Mika Vainio en de Belgische percussionist Eric Thielemans te zijn maar Vainio mist. In zijn plaats staat Anne Wellmer er, een vrouw die het hele optreden achter haar laptop te vinden is met een uitdrukking op haar gezicht alsof zij een bibliothecaresse is. Het licht gaat uit, de spots gaan aan maar er verandert niets. Langzaam, heel langzaam, wordt de muziek harder. Palestine sipt nog even aan zijn glas wijn voordat hij gaat staan, zijn vinger in de wijn doopt en die langs de rand van het glas haalt. De hoge toon die eruit voort vloeit past bij het geruis uit Wellmer haar laptop, de tromgeroffel van Thielemans en de onverstaanbare kreten van Palestine zelf. Je wordt door de drie meegenomen op een uur durende reis van experimenteel geluid – kun je het muziek noemen? – die vaak verstoord wordt door binnenlopende mensen. Wat de drie maken is iets dat je moet het leren waarderen maar op TodaysArt kan dit. (TB)
Wie NONOTAK’s ‘Late Speculation’ weet bij te wonen, mag van geluk spreken. Ten eerste omdat het geen sinecure is om de zaal te vinden (allemaal gehoord: “De foyer? Boven.” “De foyer? Beneden.” “Nonotak? Die staan buiten.”). Wie de foyer vindt maar vijf minuten te laat is, wordt om de intieme setting niet te verstoren niet meer binnengelaten. Wie wèl binnenkomt wordt echter getrakteerd op iets unieks. Tussen twee projectors staat een met transparant gaasdoek bespannen driehoek. In de driehoek staan naast- en tegenover elkaar Française Noemi Schipfer en Japanner Takami Nakamoto met hun electronica. De zaal stikdonker en dan ontvouwt zich het wonder. De twee projectoren weven een sprookjesachtig web van geometrische patronen in 3D rond het duo, dat vanuit hun driehoek ontregelende ritmes (van hem) met dromerige dronegeluiden (van haar) de zaal instuurt. De muziek is het grootste deel van de set een mooi complement bij de lichtlijnenshow, maar werkt in het laatste deel van de set ook op de voeten van de bezoekers met herkenbare ritmes die tot dansen manen. Een TodaysArt-spektakel pur sang: illustrator zet samen met architect/muzikant een totaalervaring neer die niet tot één kunstuiting beperkt blijft. Sprookjesachtig en minimalistisch met maximaal effect. (LL)
Christopher Taylor is een geniale producer die ervoor heeft gekozen om zelf ook eens in de spotlights te staan. Hij heeft gewerkt met opkomende artiesten als Banks en Kwabs, maar misschien is het succes dat hij zelf heeft met zijn band SOHN op het moment nog wel groter dan dat van de bands waarmee hij heeft gewerkt. Begin dit jaar kwam zijn debuutalbum uit die met open armen werd ontvangen en SOHN is dan ook de band waarvoor iedereen vanavond is gekomen. De Main Hall zit zo goed als vol, ook al is de melodische electro van SOHN geen muziek die je zittend moet horen. Om hem te zien in een zaal als het Zuiderstrandtheater is dan ook een totaal andere ervaring dan wanneer je hem ziet in de kleine zaal van de Melkweg. Taylor heeft zijn set aangepast aan het festival door zijn nummers extra uit te kleden. Zijn geweldige stem benadrukt hij door het nummer ‘Tempest’ deels a capella te zingen en op andere momenten spreidt hij de elektronische delen uit zijn nummers extra lang uit. De set begint rustig maar halverwege komen de dansplaten tevoorschijn. Nummers waarop je móet dansen. Een enkeling durft het aan om te gaan staan maar te meeste bezoekers deinzen stilletjes met hun hoofd op en neer. De stoelen houden een groot deel van het publiek tegen maar dat neemt niet weg dat SOHN een hypnotiserende set speelt waarbij de nieuwe zaal extra mooi uit de verf komt. (TB)
Zweedse producer Varg staat in Club 2, oftewel de bovenfoyer, met twee monsterlijk hoge PA-sets klaar wanneer SOHN afgelopen is. Geheel gelouterd door de schoonheid van diens show groept men, klaar voor een nieuw TodaysArt-avontuur, geduldig samen voor Varg. Die start met koud, blauw licht, ruis en onbestemde industriële machinesamples. Het geruis zwelt aan, de zaal wordt donkerder alsook de muziek. Trademark van Varg is minimale ambient techno met een knetterharde, droge floortom die als een trommelvliesvernietigende hartslag door het geruis heen gaat. Vooraan ervaren de bezoekers wat er met je gezichtsvermogen gebeurt als je oogbollen door muziek aan het trillen worden gebracht (freaky). Afgezien van fysieke gevolgen is de set een duister maar eentonig gebeuren: echte spanning wil zich niet opbouwen. Het lokt voor veel bezoekers uit tot babbelen en naar de bar lopen. Misschien dat Varg je in een meer donkere, stille ruimte wèl mee weet te voeren naar prehistorische oerdriften, of misschien is zijn muziek voor ongetrainde oren gewoon dodelijk saai. Het is op TodaysArt niet bon ton om dat laatste te zeggen, maar we doen het toch. (LL)
Jam (voorheen Janine) Rostron geldt als Planningtorock als een van de mogelijke hoogtepunten van TodaysArt 2014. De van oorsprong Britse muzikante/performer bracht platen uit op DFA en het label van Chicks on Speed en heeft een aantal volstrekt originele albums uitgebracht waarin ze onwaarschijnlijke mixen van diverse stijlen maakt. Rostron heeft een reputatie hoog te houden voor wat betreft haar uitzinnige optredens, waarbij ze gebruik maakt van bizarre lederen maskers, gezichtsprotheses en vernuftige video’s waarmee ze live interacteert. Niet voor niets vraagt James Murphy haar tijdens de laatste tournee van zijn LCD Soundsystem om het voorprogramma te verzorgen. Ook TodaysArt adverteert Planningtorock als een ‘dazzling audio-visual presentation’, maar wie het eerste cluboptreden van de vrijdagavond bezoekt komt bedrogen uit. Jam staat als zichzelf achter de DJ-tafel plaatjes van anderen te draaien en knalt er zo af en toe een remix van iets van haarzelf doorheen, maar dat is het dan. Geboekt als DJ-act maar geadverteerd als live act valt het optreden van Planningtorock zwaar tegen voor wie enige verwachtingen had. Voor het overige publiek levert ze een fijne set vol stampers en gekke stemmetjes af en daarmee een prima opmaat naar al wat nog komen gaat.
Naschrift: Op Facebook geeft Rostron de dag na haar optreden op TA aan dat het wel degelijk de bedoeling was een liveshow te doen. De organisatie heeft echter niet voorzien in de technische benodigdheden waarom gevraagd was. In plaats van het optreden af te gelasten heeft ze ervoor gekozen een DJ set te improviseren.(FV)
DJ Torus (helemaal uit downtown Den Haag) is behalve behendig achter de knoppen ook een visuals-man. Knap bewijs levert hij hiervan aan het begin van zijn show: aansluitend bij het dansfeestje van voorganger Planningtorock heeft hij het publiek meteen alert door een digitale onweersbui in te starten. Donder en bliksem omlijsten zijn naam. Hij zet vervolgens een nachtmerrie-achtige sfeer neer met een tableau-net-niet-vivant in Romeinse stijl. Hij laat de oudheid clashen met Gala’s nineties-hit ‘Free from desire’, in een extreem vertraagde, lage uitvoering met zijn eigengereide beats eronder. Het resultaat is lange tijd niet echt dansbaar maar wel spannend genoeg om aandachtig te luisteren. Ongeveer gelijk met de intrede van een kamerplant en een stel roltrappen in de Romeinse villa verandert de sfeer: we horen bijna-dubstep, reggaetonritmes, lome R&B en zelfs Destiny’s Child komt even om de hoek kijken (zij het een beetje out of context, net als de carnavalstoeter die meermalen de nekharen overeind doet staan). De spanning van het begin houdt hij niet de hele set vast, maar Torus zet met zijn zware bassen toch maar mooi een duister dansfeestje in slow-motion neer. (LL)
De strakke, geconcentreerde set van DJ Fatima Al Qadiri (met te gekke visuals van ontploffingen en geld en wat al niet meer) en de groovy jungle van Sarah Farina hadden iedereen al scherp, maar pas daarna gaat het echt loos. (LL)
The Gaslamp Killer heeft in de loop van de avond zelfpropaganda gemaakt, door met zijn wietwalm-geïmpregneerde krullenbol als een wierrookvaatje door de festivalmenigte te zwieren. TodaysArt heeft zijn zegen. “Ik hou van Nederland, voor jullie kan ik altijd rare shit draaien” luidt The Gaslamp Killer’s liefdesverklaring na een a-typische opening met flauwe hiphop. Dit gezegd hebbende schakelt hij over op experimentele electronica, die hij bewerkt met een huis-tuin-en-keuken-iPad. James Blake komt voorbij, Flying Lotus, Death Grips. Dat weten wij, want meneer Bensussen kondigt zijn nummers luidruchtig aan dwars door de muziek heen. Hij geeft het goede voorbeeld met champagne recht uit de fles, een pretsigaret in de hand en wild rondspringen. Ondanks deze warrige entourage is zijn muziekmix strak en pakkend, van de flauwe hiphop aan het begin tot DJ Rashid waarmee hij afsluit. Dus men danst dat het een aard heeft: de vloer is heet, de nacht is jong, het dak mag eraf, want dit theater is toch maar een foutje van de gemeente. (LL)